Skierowanie budżetu do Trybunału? Po co?

Cytowana powyżej opinia mogłaby wywołać niepokój rządzących przez ukrytą za nią, domniemaną zapowiedzią rozwiązania parlamentu i rozpisania nowych wyborów. Spekulacje na ten temat obiegły prasę kilka tygodni temu przy okazji zawetowania przez Andrzeja Dudę ustawy okołobudżetowej, zawierającej 3 miliardy przeznaczone dla publicznych mediów. Ich powrót wydaje się jednak nieporozumieniem.

Nie tylko dlatego, że sam poseł Przydacz oświadczył właśnie w mediach społecznościowych: "nic takiego nie sugerowałem. Rozmowa dotyczyła tego, jakie Prezydent RP ma możliwości zgodnie z Konstytucją. Mówiłem też, że nie wiem co PAD zamierza zrobić". Rzecz także w tym, że ew. skierowanie budżetu do TK nikomu nie przynosi żadnej korzyści i niczego nie zmienia.

Ustawa budżetowa to jedyny taki akt, którego prezydent nie może zawetować. Może go jedynie w ciągu 7 dni podpisać, albo - rzeczywiście - w wypadku podejrzenia niekonstytucyjności, przed podpisaniem skierować do Trybunału, który orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy.

Ta procedura jednak nie zmienia rzeczywistości: skrócenie kadencji Sejmu prezydent może zarządzić jedynie w wypadku, jeśli budżet nie zostanie mu przedłożony do podpisu w ciągu czterech miesięcy od dnia przedłożenia projektu Sejmowi. Ten termin upływa 29 stycznia.

Już samo zaskarżenie budżetu do Trybunału Konstytucyjnego byłoby trudne, nie tylko z powodów politycznych. Warto pamiętać, że w zdecydowanej części projekt został przygotowany przez poprzedni rząd, a gabinet Tuska jedynie wprowadził do niego zmiany.

Rzeczowo zaś budżet jest zestawem wpływów i wydatków państwa, opartych na szeregu innych ustaw, z których wynika. Zarzucenie niekonstytucyjności stanowiłoby więc podważenie ustaw, z których wynikają zapisane w budżecie sumy. Sporządzenie wniosku do TK i jego uzasadnienia wymagałoby wykonania gigantycznej pracy.

Równie, a może nawet bardziej pracochłonne byłoby też rozpatrzenie ew. prezydenckich zarzutów, i to zaledwie w ciągu dwóch miesięcy. Andrzej Duda mógłby zaskarżyć albo część ustawy, a więc jej poszczególne artykuły, albo - co znacznie mniej prawdopodobne - jej całość. 

Uznanie przez TK zaskarżenia całości wywoła potrzebę przygotowania nowego projektu, nie będzie jednak oznaczało, że projekt nie wpłynął w terminie. Stwierdzenie niekonstytucyjności tylko niektórych artykułów ustawy spowoduje wyłączenie ich działania. Bez nich jednak prezydent nadal będzie zobowiązany do podpisania budżetu, a rząd poradzi sobie, wprowadzając do budżetu zmiany, wykonujące wskazówki zawarte w wyroku Trybunału.

Na tym tle można się oczywiście spodziewać potężnej zawieruchy politycznej, szermierki prawników próbujących rozwikłać nigdy dotąd niespotykane uwarunkowania prawne itd. W ostateczności rządzący mogą też sięgnąć po argument niewłaściwego obsadzenia w orzekającym składzie TK tzw. sędziów-dublerów.

Planowi wydatków i działaniu państwa cały zabieg nie zagrozi, bo zgodnie z prawem wszystko będzie działać zgodnie z projektem.

Reasumując więc, pomysł kierowania budżetu do Trybunału nie jest rozsądny ani efektywny. Wszystko to jednak nie znaczy, że nie będzie realizowany. W końcu od dawna już żyjemy w szczególnych warunkach politycznych.