Po co nam żelazo - nowe fakty

Żelazo jest niezbędne dla życia. Organizm potrzebuje go do wytwarzania hemoglobiny, która jest składnikiem krwinek czerwonych. To właśnie one roznoszą tlen do każdej komórki ciała. Przy zbyt małej ilości żelaza w organizmie komórki są "podduszone" - nie mają wystarczająco tlenu, aby móc spalać pokarm i produkować energię. Jej brak i poczucie osłabienia są jednymi z pierwszych objawów niedoboru żelaza. Ale żelazo pełni także inne ważne funkcje w organizmie.

Każda komórka potrzebuje tlenu do wytwarzania energii dla swojego funkcjonowania. Żelazo wspomaga metabolizm energetyczny (wytwarzanie energii w komórkach), dzięki temu dodaje nam sił, zmniejsza poczucie zmęczenia oraz skraca czas regeneracji po wysiłku fizycznym lub umysłowym. Jest ważne szczególnie dla osób intensywnie pracujących (fizycznie lub umysłowo), uczących się, ćwiczących lub uprawiających sport, dla osób starszych lub osłabionych.

Żelazo jest niezbędne dla silnej odporności. Jego niedobór szybko odbija się na naszym zdrowiu - po prostu jesteśmy bardziej chorowici. Słaba odporność wielu osób to po prostu wynik niedoboru żelaza. Jest to szczególnie ważne u dzieci. Jeżeli dziecko często choruje i ma bladą cerę, warto zbadać u niego poziom żelaza.

Wiele o dbaniu o odporność dowiesz się z ciekawej broszury "Odporność na cały rok".

Uczenie się lub praca umysłowa pochłania bardzo dużo energii. Chociaż mózg stanowi tylko ok. 2% masy ciała, zużywa aż 20-25% energii. Mózg dziecka w wieku 5-7 lat pochłania aż ok. 60% energii! Zwiększone zapotrzebowanie na energię mamy także w okresach stresu. Dlatego żelazo jest niezbędne dla prawidłowej pracy naszego mózgu.

Żelazo wspomaga prawidłowe procesy poznawcze, jak: myślenie, zapamiętywanie i koncentrację. Dużo żelaza potrzebują dzieci w okresie wczesnoszkolnym. Drugą grupą osób, które powinny  suplementować żelazo to osoby starsze, w szczególności  z zaburzeniami demencyjnymi lub osoby, u których w rodzinie zdarzały się przypadki demencji.

Żelazo pomaga radzić sobie ze stresem

Stres bardzo wzmaga intensywność pracy mózgu. Jeżeli jest on krótkotrwały - szybko się po nim zregenerujemy. Jeżeli jednak trwa on dłużej lub jest stresem przewlekłym, będzie kosztował nas dużo zdrowia, energii i... żelaza. Stres u osoby z niskim poziom żelaza męczy podwójnie.

W naszym organizmie jest ok. 4-5 gramów żelaza. Dzienne zapotrzebowanie na nie zależy od wieku, płci, rodzaju wykonywanej pracy, aktywności fizycznej oraz stanu zdrowia. Przykładowo:

•        dziewczynki 9 -13 lat - 8 mg na dobę,
•        dziewczynki 14-18 lat - 15 mg na dobę,
•        kobiety 19-50 lat - 18 mg na dobę,
•        kobiety powyżej 50 lat - 8 mg na dobę,
•        chłopcy 10-18 lat - 16 mg na dobę,
•        mężczyźni - 17 mg na dobę.

Znaczne zwiększenie zapotrzebowania na żelazo występuje u kobiet w ciąży - ok. 27 mg na dobę.

Matki karmiące piersią powinny spożywać ok. 10 mg żelaza dziennie.

O prawidłowe spożycie żelaza powinny zadbać także kobiety ze zbyt obfitymi menstruacjami.

Są pokarmy, które hamują przyswajanie żelaza. Należą do nich np. fityniany, które występują w dużych ilościach w płatkach zbożowych lub nasionach roślin strączkowych. Wchłanianie żelaza obniżają także: wapń, białko zwierzęce, polifenole, szczególnie te z herbaty.

Natomiast znacząco na zwiększanie wchłanialności żelaza wpływa witamina C.

Poza opisanymi już objawami niedoboru żelaza (zmęczenie, problemy z koncentracją, brak sił, itp.), są także inne, jak niedokrwistość (anemia). 

Najczęściej występującymi objawami większego niedoboru żelaza są:

•        obniżony nastrój,
•        ciągłe osłabienie,
•        zawroty głowy,
•        zaburzenia rytmu serca,
•        osłabienie włosów i paznokci,
•        bladość skóry,
•        skłonność do powstawania siniaków,
•        częste krwawienia z nosa,
•        u kobiet nadmierne krwawienia menstruacyjne,
•        zajady w kącikach ust,
•        owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej i języka.

•        Nieodpowiednia dieta.
•        Nadmierne spożycie zielonej herbaty, kawy, cebuli, jagód i produktów pełnoziarnistych.  
•        Zaburzenia przyswajania żelaza z przewodu pokarmowego (choroby jelit, np. celiakia). 
•        Zbyt obfite miesiączki. 

Jednym z dobrych sposobów na utrzymanie prawidłowego poziomu żelaza jest stosowanie dobrego i standaryzowanego suplementu diety. Najlepiej aby taki produkt wchłaniał się już w ustach (wtedy problemy z wchłanianiem w jelitach nie będą problemem).

Wiele produktów z żelazem powoduje powstawanie w ustach nieprzyjemnego, metalicznego posmaku. Zniechęca on do suplementacji, szczególnie dzieci.

Produktem optymalnym jest np. Żelazo liposomalne firmy Dr. Jacob's. To proszek podjęzykowy, w którym żelazo zostało umieszczone w otoczce fosfolipidów, czyli tłuszczów. Ten sprytny zabieg sprawia, że żelazo wchłania się już w ustach, przez co ma bardzo wysoki poziom  przyswajalności. Co więcej, produkt ma bardzo przyjemny smak mango, bez metalicznego posmaku.

Dodatek witaminy C pomaga w przyswajaniu żelaza, a witamina B12 wspomaga jego metabolizowanie.