Wypadek śmigłowca z prezydentem Iranu. Kim jest Ebrahim Raisi?

63-letni Ebrahim Raisi jest prezydentem Iranu od 2021 roku. Uznawany jest za twardogłowego islamskiego duchownego, człowieka o ultrakonserwatywnych poglądach. Jest prawą ręką ajatollaha Alego Chameneiego.

Ebraim Raisi jest synem szyickiego duchownego. Sam ukończył szyickie seminarium duchowne w Ghom. Na jego czasy studenckie przypadł wybuch rewolucji islamskiej. Po niej - rozpoczęła się jego błyskawiczna kariera. Został zauważony przez ajatollaha Mohammada Behesztiego. W 1980 r. został zastępcą prokuratora w Karadżu, a następnie także w Hamadanie. 5 lat później objął stanowisko zastępcy prokuratora Trybunału Rewolucyjnego w Teheranie. 

Później Raisi został prokuratorem Teheranu - pełniąc tę funkcję wszedł w skład czteroosobowego tajnego trybunału zwanego "komitetem śmierci". Wielu Irańczyków i obrońców praw człowieka uważa, że był wówczas jednym z ludzi odpowiedzialnych za masowe egzekucje więźniów politycznych (Amnesty International twierdzi, ze z irańskich więzień zniknęło 4482 więźniów politycznych, a irańska opozycja mówi nawet o 30 tysiącach). Raisi wielokrotnie odpierał te zarzuty.

W latach 90. Raisi objął kierowanie antykorupcyjną Organizacją Inspektoratu Państwowego. 

W latach 2014 - 2016 pełnił funkcję irańskiego prokuratora generalnego, natomiast w 2016 r. Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei mianował go przewodniczącym fundacji religijnej Astan Ghods Razawi i strażnikiem świątyni imama Rezy w Maszhadzie. Z kolei w latach 2019-2021 Raisi był szefem sądownictwa w Iranie.

O stanowisko głowy państwa ubiegał się już w 2017 roku. Obiecywał wówczas m.in. walkę z korupcją, zwalczanie nierówności społecznych, tworzenie nowych miejsc pracy i pomoc dla ubogich. Był przeciwny porozumieniu Iranu z państwami zachodnimi w sprawie programu nuklearnego. Ostatecznie zajął w wyborach drugie miejsce.

Ponownie kandydował cztery lata później. Wygrał w pierwszej turze, zdobywając 61,95 proc. głosów.

To za czasów jego prezydentury Iran zintensyfikował wzbogacanie uranu i zaznaczył swoje poparcie dla Rosji w wojnie z Ukrainą, dostarczając Moskwie drony wojskowe. Sam prezydent we wrześniu na konferencji prasowej podczas sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ mówił, że jest "przeciwny wojnie w Ukrainie". Jednocześnie zapewnił, że Iran nie dostarcza Rosji dronów kamikadze.

Jak zaznaczają komentatorzy, za kadencji Raisiego znacząco wzrosło napięcie w stosunkach z Izraelem. Także za jego prezydentury, w 2022 roku, wybuchły protesty po śmierci młodej Kurdyjki Mahsy Amini w areszcie policyjnym. Uczestnicy demonstracji byli poddawani represjom, dochodziło też do egzekucji.