Zmodyfikowane genetycznie myszy, badane w jednym z nowych laboratoriów Centrum Neurobiologii Instytutu Nenckiego PAN w Warszawie, pomogą naukowcom lepiej zrozumieć mechanizmy odpowiedzialne za zaburzenia czynności metabolicznych prowadzące do otyłości. Do tej pory wiedziano, że myszy, u których da się wyłączyć gen Dicer, można wykorzystać do badań funkcji poznawczych takich, jak uczenie się i pamięć. Polscy naukowcy właśnie wykazali, że owe myszy nadają się też do badań nad otyłością.
Nikogo nie trzeba przekonywać, że wiedza o funkcjach poszczególnych genów człowieka ma absolutnie fundamentalne znaczenie i w biologii, i w medycynie - mówi dr Witold Konopka, kierownik Pracowni Modeli Zwierzęcych. Lecz jak poznać funkcje genu, skoro nie możemy dokonywać modyfikacji genetycznych u ludzi? Jedyną metodą jest stworzenie odpowiedniego zwierzęcia, na przykład dorosłej myszy, u której gen można byłoby włączyć lub wyłączyć w celu odpowiedniego modelowania choroby.
Dr Konopka od kilku lat zajmuje się badaniami nad mysim genem Dicer. Gen ten, którego analog znajduje się między innymi w genomie człowieka, ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania komórki. Przygotowanie transgenicznej myszy, u której w wieku dorosłym można zablokować ten gen, jest bardzo skomplikowane i trwa półtora roku. By wyłączyć gen Dicer, wystarczy potem przez kilka dni podawać myszom tamoksyfen.
Pierwsze myszy, u których w dowolnym momencie można było wyłączyć gen Dicer, otrzymałem kilka lat temu podczas stażu podoktorskiego w German Cancer Research Center w Heidelbergu. Teraz wytwarzamy je także w Pracowni Modeli Zwierzęcych naszego instytutu. Ale stworzenie samych zwierząt to tylko część zadania. Jeśli chcemy prowadzić dzięki nim badania, zwierzęta muszą być odpowiednio scharakteryzowane - wyjaśnia dr Konopka.
Dwa lata temu naukowcy opisali procesy poznawcze nowych myszy. Stwierdzili, że po wyłączeniu genu Dicer zwierzęta wykazywały lepszą pamięć niż grupy kontrolne. Około 5 miesięcy później dochodziło u nich jednak do obniżenia zdolności poznawczych poniżej pułapu grupy kontrolnej, co można wiązać z obumieraniem neuronów pozbawionych genu Dicer. Obecnie udało się zakończyć analizy zmian procesów metabolicznych u nowych myszy, które przez 3-4 tygodnie po wyłączeniu genu Dicer więcej jedzą i szybko tyją, po czym ich apetyt wraca do normy, ale podwyższona masa ciała ciągle się utrzymuje.
Dotychczas wiedzieliśmy z odpowiednią dokładnością, jak nasze myszy się uczą i jak pamiętają. Teraz jesteśmy pewni, że tych samych myszy możemy używać także do badań nad otyłością, co zresztą wkrótce zamierzamy uczynić - podkreśla dr Konopka.
Na podstawie informacji prasowej Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk.
