Zdolność do zapamiętywania zdarzeń i ich okoliczności nawet w sytuacjach bez szczególnego znaczenia, a także przywoływania ich z pamięci jest istotnym elementem naszego człowieczeństwa. Zdaniem naukowców z Budapesztu psy też mogą się tak zwaną pamięcią epizodyczną pochwalić. Na łamach czasopisma "Current Biology" opublikowano wyniki badań, które po raz pierwszy to potwierdzają i wskazują, że nasi czworonożni przyjaciele są jeszcze bardziej inteligentni, niż myśleliśmy.

Okazało się, że psy zapamiętują działania opiekuna nawet wtedy, gdy nie spodziewają się, że ta wiedza będzie im potrzebna. Wyniki naszych badań można uznać za kolejny krok do zniesienia barier, jakie miedzy nami i zwierzętami istnieją - mówi Claudia Fugazza z MTA-ELTE Comparative Ethology Research Group w Budapeszcie. Psy należą do nielicznej grupy zwierząt, które uznajemy za "mądre", a mimo to wciąż zaskakują nas nowe wyniki badań, wskazujące, że mimo ewolucyjnego dystansu dzielą ze swymi opiekunami pewne zdolności umysłowe - dodaje.

Dowody na użycie przez psy pamięci epizodycznej były trudne do zdobycia, bo zwierzęcia nie da się ot tak zapytać, co pamięta. Naukowcy z Budapesztu posłużyli się sprytnym sposobem, zabawą w "zrób to, co ja", kiedy pies powtarza ruch zaobserwowany u opiekuna. Jeśli opiekun podskakuje, po komendzie "zrób to, co ja" pies podskakuje również. Zabawę trzeba było jednak zmodyfikować tak, by pokazać, że pies potrafi zapamiętywać ruch opiekuna nawet, gdy nie jest to elementem treningu, a zwierzę nie zdaje sobie sprawy, że mu to będzie potrzebne.

W nowej wersji ćwiczenia psy nauczono, że powinny leżeć, bez względu na to, co robi opiekun. Potem, po upływie pewnego czasu, przez zaskoczenie mówiono im "zrób to, co ja" i... okazało się, że psy to robiły. Na przykład, gdy opiekun uderzał dłonią w rozłożoną parasolkę, psy były w stanie ten gest powtórzyć, niezależnie, czy od gestu opiekuna upływała zaledwie minuta, czy aż godzina. Psy wyraźnie zapamiętywały działania opiekuna nawet jeśli nie miały takiej potrzeby. To dowiodło, że wykorzystują pamięć epizodyczną.

Badacze z Węgier są przekonani, że podobną metodę badań można zastosować do innych gatunków zwierząt, by lepiej poznać, w jaki sposób są w stanie orientować się we własnych działaniach i działaniach zwierząt, które je otaczają. Z ewolucyjnej perspektywy, wynik ten wskazuje, że pamięć epizodyczna nie jest wyjątkowa dla naczelnych, ale może być zdolnością także innych gatunków zwierząt - mówi Fugazza.