Przepisy 16 ustaw regulujące kwestie przeszukiwania osób, kontroli osobistej oraz przeglądania bagaży zaskarżyła do Trybunału Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich. Jej zdaniem w tych ustawach nie wyznaczono granicy ingerencji w nietykalność osobistą.
Wniosek RPO Ireny Lipowicz odnosi się m.in. do Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia mówiących o przeszukiwaniu osoby i jej odzieży. Ponadto dotyczy kwestii kontroli osobistej oraz przeglądania np. bagaży z przepisów m.in. o: Policji, Straży Granicznej, Żandarmerii Wojskowej, BOR, ABW, CBA, Służbie Celnej oraz strażach miejskich, strażnikach rybackich i łowieckich.
Według rzecznik przepisy o "przeszukaniu osoby" lub "kontroli osobistej", poprzestają na wprowadzeniu tych pojęć do obrotu prawnego. Nie definiują tych pojęć, nie wyznaczają w związku z tym ustawowej granicy ingerencji władzy publicznej w sferę prawa do prywatności i w sferę nietykalności osobistej i wolności osobistej - napisała Lipowicz.
Na podstawie przepisów ustawy nie można więc ustalić w sposób precyzyjny, jakie są granice ingerencji organów władzy publicznej w integralność osoby ludzkiej, a więc przykładowo czy przeszukanie osoby obejmuje tylko oględziny powierzchni ciała połączone z obowiązkiem rozebrania się do naga, czy też może ono również objąć dalsze drastyczne działania kontrolne - wskazała RPO.
Z punktu widzenia standardu konstytucyjnego nie wystarczy w związku z tym, że ustawodawca wprowadzi samą możliwość przeprowadzenia przeszukania; nie wystarczy też, że określi przypadki, w których przeszukanie można przeprowadzić. Musi też określić w ustawie sposób jego dokonania - podkreśliła RPO.
Odrębną kwestią - jak wskazała Rzecznik - jest też możliwość zaskarżenia takich czynności podejmowanych przez służby. Jeśli w ogóle przysługuje środek zaskarżenia tych czynności, to jest nim zażalenie do prokuratora, przy czym tylko na sam sposób prowadzenia czynności, a nie na ich legalność i zasadność - zaznaczyła.
RPO chce, aby w przypadku uwzględnienia przez TK jej wniosku, obowiązywanie orzeczenia w tej sprawie Trybunał odroczył o rok. Intencją wniosku nie jest bowiem pozbawienie poszczególnych służb możliwości dokonywania kontroli osobistej oraz przeszukania pomieszczeń i pojazdów, lecz doprowadzenie to tego, aby te czynności miały oparcie w prawie spełniającym standardy konstytucyjne i zawierającym proceduralne gwarancje ochrony praw jednostki - wyjaśniła Lipowicz.
(mpw)
