Muammar Kaddafi został zabity podczas próby ucieczki z rodzinnej Syrty - poinformował przedstawiciel Narodowej Rady Libijskiej. Wg Al-Dżaziry, jego ciało przewieziono do meczetu w Misracie.

Krwawa rewolucja w Libii

Kalendarium powstania przeciw Kaddafiemu

Czwartek, 20 października 2011 (19:44)

W czwartek w Syrcie zabito byłego dyktatora Libii płk. Muammara Kadafiego. Przedstawiamy przebieg powstania przeciwko jego reżimowi, które wybuchło w lutym 2011 roku.

15-16 lutego - W Bengazi wybuchają zamieszki, wywołane zatrzymaniem prawnika Fethiego Tarbela, który otwarcie krytykował władze i działał na rzecz uwolnienia więźniów politycznych. Adwokat został wypuszczony, jednak mimo to demonstracje nie ustają.

17 lutego - Opozycja wzywa, m.in. na Facebooku, do protestów nazwanych "dniem gniewu". Wybuchają one w rocznicę krwawych starć z 2006 r., do których doszło w Bengazi przed konsulatem Włoch. W latach 1911-1951 Libia była włoską kolonią.

24 lutego - Antyrządowe oddziały przejmują kontrolę nad Misratą.

26 lutego - Rada Bezpieczeństwa ONZ jednomyślnie uchwala sankcje przeciwko reżimowi Kadafiego oraz zleca Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu (MTK) w Hadze zbadanie przypadków stosowania przemocy wobec uczestników opozycyjnych demonstracji.

28 lutego - UE podejmuje decyzję o wprowadzeniu sankcji wobec Kadafiego i 25 osób z jego otoczenia. Obejmują one embargo na sprzedaż broni, zamrożenie aktywów oraz restrykcje wizowe.

5 marca - Powstańcza Narodowa Rada Libijska (NRL) spotyka się w Bengazi i ogłasza, że jest "jedynym przedstawicielem Libii".

10 marca - Francja uznaje NRL za jedynego prawomocnego przedstawiciela narodu libijskiego. Dzień później Trypolis zawiesza stosunki dyplomatyczne z Paryżem.

16 marca - Siły wierne Kadafiemu zbliżają się do kontrolowanego przez powstańców Bengazi. Jeden z synów Kadafiego, Saif al-Islam, mówi francuskiej telewizji Euronews, że "wszystko skończy się w ciągu 48 godzin".

17 marca - Z inicjatywy Francji i Wielkiej Brytanii RB ONZ uchwala rezolucję upoważniającą do "użycia wszelkich koniecznych środków" (tradycyjny eufemizm na zastosowanie siły militarnej) w obronie ludności cywilnej. Daje też zielone światło do wprowadzenia strefy zakazu lotów wojskowych nad Libią.

19 marca - Pierwsze ataki powietrzne powstrzymują ofensywę armii Kadafiego na Bengazi. Celem nalotów jest libijska ochrona przeciwlotnicza.

28 marca - Katar jako pierwszy kraj arabski uznaje powstańców za prawomocnego przedstawiciela narodu libijskiego.

29 marca - Uczestnicy międzynarodowej konferencji w Londynie, poświęconej przyszłości Libii, porozumiewają się w sprawie formalnego utworzenia grupy kontaktowej, która będzie koordynowała polityczne działania międzynarodowe wobec tego kraju.

30 marca - Minister spraw zagranicznych Libii Musa Muhammad Kusa zrywa z reżimem i ucieka do Wielkiej Brytanii.

10 kwietnia - Kadafi akceptuje plan zakończenia konfliktu przedstawiony przez delegację Unii Afrykańskiej - informuje prezydent RPA Jacob Zuma. Następnego dnia powstańcy odrzucają plan.

30 kwietnia - W ataku NATO na dom w Trypolisie ginie najmłodszy syn Kadafiego, Saif al-Arab, oraz trzech wnuków dyktatora.

30 maja - Prezydent RPA Jacob Zuma oświadcza po spotkaniu z libijskim przywódcą, że Kadafi jest gotów do zawieszenia broni i zaakceptowania planu pokojowego Unii Afrykańskiej. Zuma nie mówi jednak, czy dyktator jest gotów do ustąpienia, co jest głównym warunkiem rebeliantów.

1 czerwca - Szef państwowej libijskiej korporacji naftowej, były premier Libii (2003-2006) Szukri Ghanem oświadcza w Rzymie, że zerwał z reżimem, by zaprotestować przeciwko rozlewowi krwi w Libii i pomóc w budowie demokracji.

9 czerwca - Kraje zebrane w Abu Zabi na spotkaniu grupy kontaktowej ds. Libii zobowiązują się do przekazania powstańcom ponad 1,3 mld dolarów pomocy.

15 czerwca - Libia przyjmuje budżet w wysokości ponad 31 mld dolarów, by pokazać, że kraj nadal funkcjonuje normalnie.

27 czerwca - MTK wydaje nakazy aresztowania Kadafiego, jego syna Saifa al-Islama i szefa wywiadu Abdullaha al-Senussiego, zarzucając im zbrodnie przeciwko ludzkości.

15 lipca - Na posiedzeniu grupy kontaktowej ds. Libii w Stambule ponad 30 państw, m.in. Stany Zjednoczone, deklaruje, że uznaje NRL za reprezentanta narodu libijskiego.

26 lipca - Po spotkaniu z premierem Libii specjalny wysłannik ONZ do tego kraju Abdelilah al-Chatib ocenia, że rząd i powstańcy są wciąż "głęboko podzieleni" i "dalecy od porozumienia na temat rozwiązania politycznego".

27 lipca - Wielka Brytania uznaje NRL za prawomocnego przedstawiciela narodu libijskiego oraz wydala z Londynu libijskich dyplomatów wiernych Kadafiemu.

28 lipca - Ginie były szef libijskiego MSW generał Abd al-Fatah Junis, który 22 lutego przeszedł na stronę powstańców i został ich wojskowym przywódcą.

29 lipca - Samoloty NATO bombardują nadajniki państwowej telewizji libijskiej Al-Dżamahirija w Trypolisie, w celu "zmuszenia płk. Kadafiego do milczenia". Mimo ataku państwowa telewizja nie zaprzestaje nadawania.

9 sierpnia - Rząd Kadafiego oskarża NATO o zabicie 85 cywilów niedaleko Zlitan, na zachód od Misraty.

11 sierpnia - Powstańcy ogłaszają, że zajęli część Bregi, miasta o wielkim znaczeniu strategicznym na wschodzie kraju. Żołnierze Kadafiego nadal kontrolują zachodnią część miasta, gdzie znajdują się instalacje naftowe.

14 sierpnia - Powstańcy zajmują centrum Zawii, 50 km na zachód od Trypolisu, odcinając dostęp do przybrzeżnej autostrady prowadzącej do Tunezji. Tą drogą reżim dostarcza żywność i paliwo do stolicy. Wojska Kadafiego nadal kontrolują rafinerię w Zawii, stanowiącą ich ostatnie źródło paliw.

15 sierpnia - W ledwie słyszalnej rozmowie telefonicznej z telewizją państwową Kadafi wzywa zwolenników do uwolnienia kraju od "zdrajców i NATO". "Bądźcie gotowi do wyzwolenia naszej słodkiej ojczyzny. Krew męczenników to paliwo do walki" - apeluje. Tymczasem powstańcy zajmują Gharjan, miasto, przez które wiedzie autostrada łącząca Trypolis z Sabhą, czyli bastionem Kadafiego na południu kraju.

16 sierpnia - Powstańcy twierdzą, że kontrolują wszystkie drogi do Trypolisu.

19 sierpnia - Bitwy w dwóch nadmorskich miastach obok Trypolisu. Powstańcy spotykają się z oporem oddziałów Kadafiego.

20 sierpnia - Wieczorem imamowie wzywają mieszkańców Trypolisu do wyjścia na ulice. W stolicy wybuchają gwałtowne protesty przeciwko reżimowi oraz walki między "uśpionymi komórkami" powstańczymi a żołnierzami Kadafiego. Terminal naftowy w Bredze oraz sama Brega we wschodniej Libii są pod kontrolą sił powstańczych.

21 sierpnia - Powstańcy wkraczają do Trypolisu, nie napotykając znacznego oporu. NATO bombarduje kompleks budynków Bab al-Azizija w centrum Trypolisu, gdzie znajduje się rezydencja Kadafiego.

22 sierpnia - NATO jest gotowe współpracować z Libijczykami i Narodową Radą Libijską - oświadcza szef Sojuszu Anders Fogh Rasmussen. Liga Arabska staje po stronie libijskich powstańców. Najstarszy syn dyktatora, Mohammed Kadafi, poddaje się, zatrzymują go oddziały powstańców.

23 sierpnia - Po zaciętych walkach powstańcy wdzierają się do ufortyfikowanej kwatery Kadafiego w Trypolisie, a w północno-zachodniej Libii zbliżają się do portu naftowego Ras al-Unuf. Nie ustają walki z siłami wiernymi reżimowi na wschodzie kraju. UE jest gotowa pomóc nowym władzom Libii, zwłaszcza w odbudowie systemu gospodarczego - zapowiada szefowa dyplomacji UE Catherine Aston. Szef MSZ Turcji Ahmet Davutoglu w Bengazi wyraża pełne poparcie dla NRL. Tego dnia NRL uznały: Irak, Maroko, Grecja, Nigeria i Bahrajn, podobnie jak wcześniej USA i wiele państw UE.

24 sierpnia - Siły powstańcze toczą zacięte walki o kontrolę nad Sabhą. Wojska Kadafiego ostrzeliwują Trypolis i Misratę. Szef NRL Mustafa Dżalil obiecuje wybory parlamentarne w Libii za osiem miesięcy i amnestię każdemu, kto zatrzyma lub zabije Muammara Kadafiego. Za pojmanie dyktatora wyznaczono 1,3 mln USD nagrody.

25 sierpnia - Sytuacja w Trypolisie z dnia na dzień jest coraz bardziej stabilna. Turcja żąda pilnego odmrożenia libijskich aktywów.

26 sierpnia - NRL przenosi swą siedzibę z Bengazi do Trypolisu. Brytyjskie myśliwce bombardują w nocy bunkier w rodzinnym mieście Kadafiego, Syrcie, a siły lojalne wobec Kadafiego - lotnisko w Trypolisie. Mahmud Dżebril, człowiek numer 2 w NRL mówi, że sukces nowych władz zależy od odblokowania zamrożonych za granicą funduszy libijskich.

28 sierpnia - Ponad 10 tys. więźniów reżimu Kadafiego uwolniono z zakładów karnych od czasu zajęcia Trypolisu przez powstańców. Gazociąg z Libii do Włoch został naprawiony. Powstańcy kontrolują drogę między Trypolisem a Sabhą, zdobyli też miejscowość Ben Dżawad i są w odległości 30 km od Syrty. NRL zapowiada, że nie będzie negocjować z Kadafim zanim dyktator się podda.

29 sierpnia - Według libijskich powstańców syn Kadafiego Chamis zginął w walkach w pobliżu Trypolisu. Żona Kadafiego, Safia, troje dzieci oraz wnuki pułkownika uciekli do Algierii. Francja ponownie otworzyła swoją ambasadę w Trypolisie.

30 sierpnia - ONZ-owski komitet ds. sankcji pozytywnie rozpatrzył wniosek Londynu o odblokowanie libijskich funduszy na sumę (w przeliczeniu) 1,55 mld USD, zamrożonych w Wielkiej Brytanii. Nowy przewodniczący libijskiej Narodowej Korporacji Naftowej (NOC) Nuri Beruin zapowiada wznowienie w ciągu kilku tygodni produkcji ropy naftowej. Operacja NATO w Libii koncentruje się w pobliżu Syrty.

31 sierpnia - Minister spraw zagranicznych Libii Abd al-Ati al-Obeidi z rządu Kadafiego aresztowany przez powstańców. Włochy zapowiadają otwarcie swojej ambasady w Trypolisie i odblokowują 500 mln euro dla powstańczych tymczasowych władz Libii.

1 września - UE częściowo znosi sankcje nałożone na Libię - odblokowuje aktywa 28 przedsiębiorstw, w tym portów i spółek energetycznych. Międzynarodowa konferencja w Paryżu pod hasłem "Przyjaciele Libii" omawia polityczne i gospodarcze wsparcie dla kraju po obaleniu Kadafiego. Rosja i Ukraina uznają NRL za prawowitą władzę w Libii.

2 września - NRL zapowiada, że wybory do konstytuanty odbędą się za mniej więcej osiem miesięcy, a wybory prezydenckie i parlamentarne za 20 miesięcy. Co najmniej pięć zagranicznych firm, zajmujących się wydobywaniem ropy i gazu ziemnego, podejmuje w Libii pracę na rzecz wznowienia produkcji. Niemcy zapowiadają odblokowanie miliarda euro aktywów zamrożonych w Niemczech.

4 września - NRL ogłasza propozycję pracy w policji dla tysięcy mężczyzn biorących udział w powstaniu przeciwko Kadafiemu.

5 września - Londyn wysyła do Trypolisu swego przedstawiciela z zadaniem "przywrócenia pełnej obecności dyplomatycznej" Wielkiej Brytanii w libijskiej stolicy.

6 września - Konwój ze złotem i walutą z libijskiego banku centralnego przybył w nocy z poniedziałku na wtorek do Nigru - informują przedstawiciele NRL.

8 września - Od lutego w Libii według danych szpitali, władz lokalnych i dowódców sił powstańczych zginęło co najmniej 30 tys. ludzi, a około 50 tys. zostało rannych - podaje minister zdrowia w tymczasowym rządzie Nadżi Barakat.

9 września - Interpol wydaje nakaz aresztowania Kadafiego, jego syna Saifa al-Islama oraz szwagra Abdullaha al-Senussiego, który był szefem wywiadu libijskiego.

10 września - MFW uznaje NRL za prawowitą władzę Libii. Samoloty NATO przeprowadzają naloty w rejonie Bani Walid.

11 września - Powstańcy zatrzymują Buzaida Dordę, szefa służby wywiadowczej reżimu Kadafiego.

12 września - Chiny oficjalnie uznają NRL jako "rządzącą władzę i reprezentanta narodu libijskiego".

14 września - Linie lotnicze przygotowują się do powrotu na lotniska w Libii, do libijskich portów znów zawijają frachtowce, zagraniczne firmy naftowe też zaczynają ostrożnie wracać - podaje AP. Syn Kadafiego, Saadi, przybywa do stolicy Nigru, Niamey.

15 września - Brytyjski premier David Cameron i prezydent Francji Nicolas Sarkozy okazują silne poparcie dla nowych władz Libii podczas wizyty w Trypolisie i w Bengazi. Zwolennicy Kadafiego wciąż kontrolują Syrtę, Bani Walid, Jufrę i Sabhę.

16 września - Ostrzelane oddziały NRL wycofują się z Bani Walid, do którego weszły wcześniej tego dnia. "Jesteśmy przygotowani na długą wojnę, mamy broń i sprzęt" - twierdzi rzecznik Kadafiego. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych przyznaje należące do Libii miejsce Narodowej Radzie Libijskiej.

17 września - RB ONZ łagodzi sankcje nałożone wiosną na Libię, m.in. odblokowuje konta dwóch libijskich koncernów naftowych. Siły powstańczych władz Libii stawiają czoło zaciętemu oporowi żołnierzy wiernych Kadafiemu w Syrcie i Bani Walid.

19 września - Siły obalonego dyktatora zatrzymują w Bani Walid "17 najemników, ekspertów technicznych, w tym oficerów doradczych", brytyjskich i francuskich.

20 września - Unia Afrykańska uznaje NRL jako de facto libijski rząd. Kadafi w przesłaniu audio broni swego systemu i przewiduje, że NATO nie będzie w stanie kontynuować operacji libijskiej.

21 września - NATO przedłuża o kolejne 3 miesiące operację powietrzno-morską w Libii.

22 września - Algieria uznaje tymczasowe władze Libii za pełnoprawnych przedstawicieli narodu libijskiego. Siły nowych władz zajmują wszystkie dzielnice Sabhy. Były premier Libii Al-Bagdadi Ali al-Mahmudi, zatrzymany w Tunezji, skazany na 6 miesięcy więzienia za nielegalne przekroczenie granicy.

24 września - Siły NRL, wspierane przez lotnictwo NATO, wdzierają się do Syrty, ale ogień snajperów uniemożliwia im przejęcie kontroli nad miastem.

25 września - Ataki lotnictwa NATO na Syrtę.

27 września - Siły NRL przejmują kontrolę nad portem w Syrcie.

1 października - Na lotnisku Mitiga w stolicy Libii ląduje pierwszy od obalenia władzy Kadafiego zagraniczny samolot pasażerskich linii komercyjnych (Turkish Airlines).

2 października - Porozumienie pokojowe nowych władz Libii z Tuaregami, grupą plemion berberyjskich zamieszkujących pustynne obszary Sahary.

3 października - Powstaje prowizoryczny rząd. "Gdy wyzwolenie kraju zostanie ogłoszone, w ciągu miesiąca będzie sformowany nowy rząd" - zapewnia przewodniczący NRL Mustafa Dżalil. Leżąca w pobliżu Syrty miejscowość Kasr Abu Hadi, gdzie urodził się Kadafi, jest pod kontrolą sił NRL. Tysiące cywilów uciekają z Syrty przed zapowiedzianym decydującym atakiem na miasto.

5 października - Siły podległe NRL kontrolują ponad połowę Syrty.

9 października - W wyniku zaciętych walk z wojskami wiernymi byłemu dyktatorowi powstańcy zdobywają lotnisko w Bani Walid.

17 października - Bani Walid, będące jednym z ostatnich bastionów zwolenników Kadafiego, całkowicie opanowane przez powstańców.

20 października - Obalony dyktator Libii Muammar Kadafi został zabity w regionie Syrty, swego rodzinnego miasta. Oddziały NRL zdobyły tam ostatnie pozycje sił lojalnych wobec Kadafiego. Znaleziono tam też ciało jego syna, Mu'tasima.

RMF24/PAP
Radio Muzyka Fakty