Czekał na odkrycie ponad 500 lat. Skarb Średzki w Muzeum Narodowym

Skarb Średzki, odnaleziony przypadkowo w latach 80. ubiegłego wieku w położonej w pobliżu Wrocławia Środzie Śląskiej, jest uważany za jedno z najważniejszych odkryć tego rodzaju w Europie. Zespół średniowiecznych złotych klejnotów koronnych, pochodzących ze skarbca królów czeskich, władających wówczas Śląskiem, zawiera między innymi ślubną koronę kobiecą z początku  XIV w., cesarską zaponę z XIII w. kilka tysięcy srebrnych i złotych monet oraz inne bezcenne zabytkowe precjoza, oddane w zastaw średzkiemu bankierowi przez Karola IV, króla Czech i późniejszego cesarza Rzeszy Niemieckiej.

Korona jest najważniejsza niewątpliwie, bo to jest zabytek unikatowy w skali europejskiej. Nie zachowała się żadna inna korona ślubna tego typu i rzeczywiście jest jedną z najpiękniejszych koron w kolekcjach europejskich. Jest delikatna, oczywiście na głowę kobiecą. Sporządzona z tej szczególnej okazji, jaką były zaślubiny. Tutaj osiągnięto szczyty mistrzostwa złotniczego oraz dekoracji klejnotami - mówi Jacek Witecki, kurator wystawy.

Nosiła ją jedna z królowych czeskich Blank de Valois. Żona Karola IV. Króla, któremu Most Karola i wiele innych rzeczy w Pradze zawdzięczamy. Władca, który z Pragi uczynił światową stolicę. A przypomnijmy, że w XIV wieku Śląsk był częścią korony czeskiej - dodaje.

W maju 1988 r. na podmiejskim wysypisku w Środzie Śląskiej odnaleziono złote klejnoty, które trafiły tam wraz z ziemią i gruzem z prac rozbiórkowych prowadzonych na terenie Starego Miasta, gdzie wcześniej już odkryto średniowieczne monety. Wiadomość o odkryciu przyciągnęła wkrótce poszukiwaczy-amatorów i dotarła do służb archeologicznych. W wyniku przeprowadzonej akcji odzyskano złote i srebrne przedmioty, które po scaleniu stworzyły unikatowej wartości zespół klejnotów i monet.

Miejsce i prawdopodobny czas ukrycia drogocennych przedmiotów - przed połową XIV w. - oraz charakter klejnotów pozwalają przypuszczać, że stanowiły one bankowy depozyt zastawny pochodzący z Pragi, z królewskiego skarbca Luksemburgów. Precjoza znalazły się na Śląsku, należącym wówczas do Korony Czeskiej, za panowania Karola IV. Wiadomo, że władca ten w potrzebach kampanii politycznej prowadzonej dla uzyskania tytułu cesarza zaciągał pożyczki u zamożnych kupców w Środzie Śląskiej.

Skarb został przekazany do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu i po raz pierwszy udostępniony publicznie w 1996 r. Skarb Średzki prezentowany jest we wrocławskim Muzeum Narodowym przez ostatnie trzy miesiące każdego roku, a w pozostałym okresie zobaczyć go można w Muzeum Regionalnym w Środzie Śląskiej.