Historyk i nauczyciel Robert Szuchta oraz działaczka społeczna badająca historię myślenickich Żydów Agnieszka Cahn odebrali w piątek Nagrodę im. ks. Stanisława Musiała, przyznawaną osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko-żydowskiego i polsko-żydowskiego.
Uroczystość wręczenia nagrody odbyła się w piątek w Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie. Wyróżnienie jest przyznawane w dwóch kategoriach: za twórczość promującą ducha dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej oraz za podejmowanie inicjatyw społecznych na rzecz pojednania.
W pierwszej kategorii uhonorowany został historyk, nauczyciel i współtwórca podręczników do nauczania historii Robert Szuchta, natomiast za działalność społeczną - Agnieszka Cahn, która od lat pracuje na rzecz przywracania pamięci o żydowskich mieszkańcach Myślenic, przełamywania stereotypów i budowania dialogu.
W laudacji dla Roberta Szuchty prezydent Krakowa Jacek Majchrowski podkreślił zasługi laureata na rzecz upowszechniania historii Żydów wśród młodzieży oraz uwrażliwiania ich na wszelkie akty dyskryminacji. Zaznaczył, że laureat jako dydaktyk naprawia zaniedbania sprzed 1989 roku, kiedy temat był przez władze traktowany marginalnie, w kategoriach walki propagandowej.
Nasz laureat wyszedł przed laty z założenia, że prezentowanie młodzieży złożoności stosunków Polaków i Żydów podczas II wojny światowej przyczyni się do ich polepszenia w teraźniejszości - wskazał prezydent Jacek Majchrowski w laudacji odczytanej podczas uroczystości przez jego zastępcę Bogusława Kośmidera.
Robert Szuchta dba o to, aby polscy uczniowie nie byli biernymi i obojętnymi, potrafili rozpoznać niesprawiedliwość i wiedzieli, w jaki sposób mogą przeciwstawić się złu, zwłaszcza w obliczu nasilających się ekstremizmów - wskazał.
Laureat zaczynając pracę jako nauczyciel, jak przyznał, sam niewiele wiedział o historii polskich Żydów i szybko doszedł do przekonania, że jego przekaz jest "ułomny, bardzo kaleki, a przez to nieprawdziwy". Nie ma historii Żydów bez historii Polski, tak jak nie ma historii Polski bez historii Żydów polskich. To awers i rewers tej samej monety. Ten świat przestał istnieć w czasach Zagłady - mówił w przemówieniu laureat.
Wielokrotnie zadawano mi pytania, dlaczego zająłem się właśnie tą tematyką. Dziś odpowiem, że ważne było dla mnie pytanie, czy ta historia, która wydarzyła się w moim mieście, mnie dotyczy; jeśli tak, to w jakim stopniu. Sam musiałem znaleźć pytania i te pytania zadaję do dziś uczennicom i uczniom - podkreślił Szuchta.
Wyróżnienie podczas piątkowej uroczystości odebrała także Agnieszka Cahn, która została doceniona za przywracanie pamięci o żydowskich mieszkańcach Myślenic. Jak podkreślił w laudacji rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Jacek Popiel - przemilczenia o tej historii stały się dla Agnieszki Cahn bodźcem do podjęcia własnych studiów.
Długoletnie, intensywne wysiłki pani Agnieszki, współzałożycielki stowarzyszenia Wspólnota Myślenice, wydały ostatecznie bardzo obfity plon. Najpierw udało się jej sporządzić listę zawierającą ponad tysiąc potwierdzonych nazwisk mieszkańców Myślenic, którzy z powodu swojego żydowskiego pochodzenia padli w trakcie wojny ofiarą niemieckich represji. Następnie uruchomione zostały przy jej udziale liczne przedsięwzięcia edukacyjne i kulturalno-artystyczne. W 2004 roku na fasadzie jednej z kamienic udało się zamieścić tablicę upamiętniającą związane z miastem żydowskie ofiary Zagłady - wskazał rektor UJ.
Laureatka odbierając nagrodę, nawiązała do obecnej sytuacji w Izraelu. W tym roku po raz kolejny zobaczyliśmy, że to, co nie miało się nigdy więcej powtórzyć, powtarza się znowu, często w coraz tragiczniejszych wersjach i odsłonach. Waga i wartość wzajemnego rozumienia się różnych kultur wzrasta, ale wraz z nią wzrasta liczba tych, którzy deklarują sprzeciw wobec dialogu, promując w jego miejsce konflikty, nienawiść, wojny - mówiła Agnieszka Cahn.
Nagrodę im. ks. Musiała ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów "Przymierze".
Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Wyboru laureatów dokonuje kapituła, której przewodniczy rektor UJ prof. Jacek Popiel.
Patron nagrody, ks. Stanisław Musiał SJ (1938-2004), był rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, redaktorem "Tygodnika Powszechnego", a w latach 1990-91 zastępcą redaktora naczelnego, autorem książki piętnującej antysemityzm "Czarne jest czarne". Konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii, za co uhonorowano go m.in. Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Po jego śmierci, z inicjatywy krakowskiej społeczności żydowskiej, na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci.
