Moungi Bawendi, Louis Brus i Alexei Ekimov laureatami Nagrody Nobla z chemii

Nagrodę za fundamentalne odkrycie w dziedzinie nanotechnologii otrzymali Tunezyjczyk Moungi Bawendi, Amerykanin Louise Brus i Rosjanin Alexei Ekimov za badania tak zwanych kropek kwantowych, czyli nanocząsteczek tak małych, że ich rozmiar determinuje właściwości.

To półprzewodnikowe nanokryształy o wielkości od 2-10 nm o własnościach pośrednich pomiędzy półprzewodnikami i cząstkami kwantowymi. Te cząsteczki, z tego samego materiału i o tej samej strukturze, ale różniące się liczbą atomów mogą emitować światło o innej barwie, mogą mieć też odmienne, innego typu właściwości.

O tym, że takie materiały mogą istnieć mówiono od lat 30. ubiegłęgo wieku. Udało się je stworzyć dopiero kilkadziesiąt lat później. Obecnie są wykorzystywane między innymi w elektronice i medycynie.

Nagroda Nobla z chemii od 1901 została przyznana 114 razy, wręczono ją w sumie 189 laureatom. Frederick Sanger i Barry Sharpless dostawali ją dwukrotnie. W 1911 roku laureatką została Polka - Maria Skłodowska-Curie.

Nobla dzielą naukowcy, którzy wspólnie lub równolegle przyczynili się do przełomowego odkrycia lub udoskonalili metodę albo narzędzie służące badaczom. Kluczowym kryterium wskazanym w testamencie fundatora nagrody Alfreda Nobla są korzyści dla ludzkości.

_{Oglądaj transmisję na żywo:}

Królewska Szwedzka Akademia Nauk, której eksperci zasiadają w komitecie noblowskim, już rozesłała rano nazwiska laureatów Nagrody Nobla z chemii. Chociaż utrzymywali, że "to pomyłka", a decyzja formalnie nie została jeszcze podjęta, przeciek okazał się prawdziwy.

Staramy się wyjaśnić, co się stało - powiedział szwedzkiej gazecie "Dagens Nyheter".

Zgodnie z tradycją o decyzji komitetu noblowskiego jako pierwsi dowiadują się laureaci. Sekretarz komitetu informuje ich telefonicznie, a następnie ich nazwiska ogłasza podczas konferencji prasowej.

Przed oficjalnym ogłoszeniem tegorocznych laureatów, dużo mówiło się o szansach badaczy zajmujących się klasą tak zwanych związków metaloorganicznych, których zastosowania mogą być bardzo szerokie. Wysoko stały akcje badaczy procesów glikozylacji, które mają znaczenie zarówno w badanych przyczyn chorób nowotworowych, jak i ogólnej odpowiedzi immunologicznej organizmu w przypadku infekcji.

Cytowany przez nas często Instytut Informacji Naukowej Clarivate, tradycyjnie wskazujący na badaczy, których prace ostatnio są często cytowane, zwracał tym razem uwagę na prace dotyczące genetyki. Jego faworytami byli James J. Collins, Michael Elowitz i Stanislas Leibler za badania w dziedzinie biologii syntetycznej; Shankar Balasubramanian i David Klenerman za opracowanie nowej metody sekwencjonowania DNA; a także Kazunori Kataoka, Vladimir P. Torchilin i Karen L. Wooley za rozwój doskonalszych metod podawania leków w terapiach genetycznych.

W czwartek sekretarz Akademii Szwedzkiej ogłosi laureata literackiej Nagrody Nobla.

W piątek uwaga świata przeniesie się do Oslo, gdzie Norweski Komitet Noblowski przyzna Pokojową Nagrodę Nobla.

Natomiast w następny poniedziałek (9 października) w Sztokholmie ogłoszony zostanie laureat Nagrody Nobla z ekonomii, dziedziny nie wymienionej w testamencie Nobla. Z tego powodu laur formalnie nazywa się Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla.

Tegoroczni laureaci Nagrody Nobla będą bogatsi niż ich poprzednicy. Fundacja Noblowska zdecydowała we wrześniu o podwyższeniu wartości nagrody z 10 mln koron do 11 mln z powodu dobrej kondycji finansowej funduszu, z którego wypłacane są pieniądze. Nieoficjalne powody to niższy kurs korony szwedzkiej wobec głównych walut oraz inflacja.

Ceremonie wręczenia nagród Nobla odbędą się w rocznicę śmierci Alfreda Nobla 10 grudnia w Sztokholmie oraz w Oslo (Pokojowa Nagroda Nobla). Laureaci otrzymają również złoty medal oraz kaligrafowany dyplom.