Komisja Europejska dała zielone światło dla polskiego Krajowego Planu Odbudowy. Płatności będą jednak zależały od spełnienia przez Polskę tzw. kamieni milowych, takich jak likwidacja Izby Dyscyplinarnej, reforma systemu dyscyplinującego sędziów oraz przywrócenie do orzekania już zwolnionych sędziów. W czwartek do Polski przyjedzie w tej sprawie szefowa KE Ursula von der Leyen.

W Komisji Europejskiej wczoraj dyskutowano o polskim KPO. Jak wcześniej już informowaliśmy, wielu urzędników miało wątpliwości, zwłaszcza ze strony gabinetów komisarza odpowiedzialnego za Nowy Zielony Łady Fransa Timmermansa, komisarza ds. wymiaru sprawiedliwości Didiera Reyndersa, czy komisarz ds. konkurencji Margrethe Vestager. Mniej wątpliwości miał gabinet czeskiej komisarz ds. praworządności Very Jourovej. Pytania dotyczyły głównie tzw. kamieni milowych, a dokładniej, czy Polska faktycznie zastosuje się do orzeczenia TSUE z lipca 2021 roku.

Polski plan zawiera kamienie milowe związane z ważnymi aspektami niezależności sądownictwa, które mają szczególne znaczenie dla poprawy klimatu inwestycyjnego i stworzenia warunków dla skutecznej realizacji. (...) Polska musi wykazać, że te kamienie milowe zostały osiągnięte przed dokonaniem jakichkolwiek wypłat w ramach Funduszu Odbudowy - podała KE w komunikacie.

Komisarz ds. ekonomicznych Paolo Gentiloni powiedział, że komisja będzie surowo oceniać wykonanie zobowiązań. 

Dzisiaj w tej sprawie do naszego kraju przyjedzie szefowa KE Ursula von der Leyen. Plan następnie zatwierdzi Rada UE na posiedzeniu unijnych ministrów finansów 17 czerwca. Polskie władze zamierzają wysłać pierwszy wniosek o wypłatę jeszcze w lipcu i liczą, że pieniądze popłyną do Polski we wrześniu. 

Na co Polska chce wydać pieniądze?

Z informacji przekazanych przez KE wynika, że Polska przeznaczy nieco ponad 21 proc. całkowitej alokacji na działania wspierające transformację cyfrową. Na przykład 443 mln euro przeznaczy na cyberbezpieczeństwo i ponad 2,5 miliarda euro na dostęp do szerokopasmowego internet na wsiach i rozwój sieci 5G. Do 2026 roku dodatków prawie milion gospodarstw domowych ma mieć dostęp do tej infrastruktury. 

Na zieloną transformację Polska przeznacza prawie 43 proc. planu, czyli ponad 15 mld euro - to więcej niż wymagane minimum. Z tych pieniędzy będą finansowane np. morskie elektrownie wiatrowe, wymiany grzejników węglowych i ocieplanie budynków.

Plan zakłada podwojenie liczby pojazdów zero- i niskoemisyjnych do 2026 roku. A także sfinansowanie zakupu ponad tego typu ekologicznych 1700 autobusów.

Co z realizacją tzw. kamieni milowych?

Krajowy Plan Odbudowy to 36 miliardów euro dla Polski, które mają zostać wypłacone w formie dotacji i niskooprocentowanych pożyczek. KE uzależnia wypłaty od realizacji tzw. kamieni milowych. Chodzi o trzy warunki: likwidację Izby Dyscyplinarnej, reformę systemu dyscyplinarnego sędziów i przywrócenie do orzekania sędziów zwolnionych niezgodnie z prawem.

Według senackiej większości, która wprowadzała dziś poprawki do ustaw, wersja wypracowana przez Sejm "wypełnia zaledwie pół z jednego z trzech kamieni milowych i nie nadaje się do niczego".

Wicerzecznik PiS Radosław Fogiel w Rozmowie w południe w RMF FM przekonywał, że "kamienie milowe ws. sądownictwa zostały spełnione".

Dlatego przyjęliśmy ustawę w takim kształcie, że to jest kształt optymalny, więc raczej poprawek, które wywracają ją do góry nogami, przyjmować nie będziemy - mówił Radosław Fogiel pytany, czy Sejm przyjmie poprawki Senatu do ustawy o Sądzie Najwyższym. My realizujemy wszystko to, co zostało z Komisją Europejską ustalone - powiedział.