14 czerwca 1940 r. Niemcy deportowali z więzienia w Tarnowie 728 Polaków do KL Auschwitz. Stali się oni pierwszymi więźniami politycznymi w tym obozie. Ogółem trafiło tam ok. 150 tysięcy Polaków.

13 czerwca 1940 r. więźniów z Tarnowa ujętych na liście deportacyjnej Niemcy przewieźli ciężarówkami do łaźni. Kilku, którzy tam zasłabli, zabrali gestapowcy. Prawdopodobnie kilku kolejnym udało się uciec. Następnego dnia 728 więźniów o świcie zostało poprowadzonych na rampę kolejową w Tarnowie i wtłoczonych do wagonów.

Wśród deportowanych znaczną część stanowili gimnazjaliści, studenci, harcerze i żołnierze. Wśród nich byli członkowie organizacji konspiracyjnych. Część została zatrzymana podczas próby przedarcia się przez Węgry do polskiej armii. Byli organizatorzy tego przerzutu oraz młodzież inteligencka. Deportowano również osoby aresztowane podczas obław.

Pociąg wyruszył 14 czerwca około godz. 9 w kierunku Krakowa. Do Auschwitz dotarł kilka godzin później. Niemcy umieścili więźniów w magazynach Monopolu Tytoniowego, gdyż sam obóz jeszcze nie był gotowy na ich przyjęcie. Dzień ten traktowany jest jako data powstania obozu.

Spośród 728 polskich więźniów politycznych z pierwszego transportu wojnę przeżyło 239. Do tej pory żyje dziewięciu z nich.

(mn)