Europejscy sędziowie piszą do szefowej KE ws. ustawy dyscyplinującej sędziów: Chcą interwencji

Autorzy listu, opublikowanego przez stowarzyszenie sędziów Themis, oczekują od Komisji Europejskiej natychmiastowego uruchomienia wobec Polski procedury o naruszenie prawa UE i wystąpienia o środki zabezpieczające.

Podkreślają, że już w styczniu przedstawili te oczekiwania odpowiedzialnym za praworządność komisarzom Verze Jourovej i Didierowi Reyndersowi. Ci zaś - według sędziów - przyjęli apel z entuzjazmem, ale równocześnie nie byli pewni, czy mają wystarczające wsparcie całej Komisji Europejskiej do tak stanowczych działań wobec Polski.

Dlatego właśnie szefowie europejskich organizacji sędziowskich zamierzają spotkać się z Ursulą von der Leyen i przekonywać ją bezpośrednio, że polska ustawa dyscyplinująca sędziów łamie prawo europejskie i konieczna jest interwencja KE.

Przypomnijmy, nowelizacja ustaw sądowych - m.in. o ustroju sądów powszechnych, o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa - rozszerza odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów.

Nowela wprowadza odpowiedzialność dyscyplinarną sędziów za działania lub zaniechania mogące uniemożliwić lub istotnie utrudnić funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, za działania kwestionujące skuteczność powołania sędziego i za "działalność publiczną niedającą się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów".

Ponadto, zgodnie z nowelą, rzecznik dyscyplinarny może podjąć i prowadzić czynności w każdej sprawie dotyczącej sędziego.

Wcześniej rzecznik dyscyplinarny sędziów i jego zastępcy byli oskarżycielami w sprawach sędziów sądów apelacyjnych i prezesów sądów okręgowych - oskarżycielami w sprawach pozostałych sędziów byli natomiast rzecznicy dyscyplinarni w apelacjach.

Nowe regulacje nakładają również na sędziów i prokuratorów obowiązek poinformowania, do jakich partii należeli przed objęciem stanowiska i w jakich stowarzyszeniach działają.

Nowela wprowadza także zmiany w procedurze wyboru I prezesa Sądu Najwyższego.

Od momentu złożenia projektu przez polityków Prawa i Sprawiedliwości proponowane zmiany były zdecydowanie krytykowane nie tylko przez opozycję, ale również część środowisk prawniczych.

Ustawa - już po jej uchwaleniu przez Sejm - została również krytycznie oceniona przez delegację Komisji Weneckiej, która przybyła do Warszawy na zaproszenie marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego. W wydanej w trybie pilnym opinii ten organ doradczy Rady Europy ocenił, że niektóre z zapisów ustawy mogą być postrzegane jako dalsze osłabienie niezależności sądownictwa w Polsce.

Zaniepokojenie z powodu polskiej ustawy dyscyplinującej sędziów od dłuższego czasu wyrażała również Komisja Europejska, która wzywała nawet polskie władze do powstrzymania się od procedowania projektu.

26 lutego natomiast - jak usłyszała od urzędnika Komisji Europejskiej brukselska korespondentka RMF FM Katarzyna Szymańska-Borginon - "KE chce rozpocząć procedurę ws. naruszenia (przez Polskę) unijnego prawa w związku z ustawą dyscyplinującą sędziów".

Gotowe są już opinie prawników KE: według rozmówców Katarzyny Szymańskiej-Borginon, wynika z nich, że ustawa jest niezgodna z zasadą niezawisłości sędziowskiej, a także łamie prawo sędziów do składania pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości UE. Chodzi również o to, że polskie władze nie stosują się do orzeczenia Sądu Najwyższego, który stwierdził, że Izba Dyscyplinarna SN nie jest sądem w rozumieniu prawa krajowego i unijnego.

Procedura o naruszenie przez Polskę unijnego prawa może zakończyć się pozwem do TSUE.