Rok 2026 przyniesie polskim pracownikom prawdziwą rewolucję w zakresie czasu wolnego. Dzięki nowelizacji przepisów oraz nowym programom pilotażowym, wiele osób będzie mogło skorzystać nawet z ponad 40 dni wolnych od pracy. To efekt zarówno zwiększonej liczby dni ustawowo wolnych, jak i nowych zasad naliczania urlopu wypoczynkowego.
- Więcej informacji z Polski i ze świata znajdziesz na stronie głównej RMF24.pl.
Od 1 stycznia 2026 roku w życie wchodzą zmiany, które całkowicie zmieniają sposób obliczania stażu pracy uprawniającego do urlopu wypoczynkowego. Dotychczas prawo do 20 lub 26 dni urlopu przysługiwało wyłącznie na podstawie stażu pracy na etacie. Teraz jednak do stażu urlopowego będą wliczane również okresy pracy na umowach-zlecenie, prowadzenia działalności gospodarczej oraz zatrudnienia za granicą.
To ogromna zmiana dla osób, które przez lata pracowały na podstawie umów cywilnoprawnych lub prowadziły własną działalność. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego z marca 2025 roku, aż 1,39 mln osób pracowało wyłącznie na umowach cywilnoprawnych, a w kraju działało 2,8 mln aktywnych przedsiębiorstw. Teraz te grupy mogą liczyć na dodatkowe dni wolne, a wielu z nich po raz pierwszy uzyska prawo do urlopu wypoczynkowego.
Przykładowo: osoba z 8-letnim stażem na etacie i 4-letnim stażem na umowie-zlecenie będzie mogła po zmianach doliczyć oba okresy, co da jej łącznie 12 lat stażu pracy. To oznacza prawo do maksymalnej liczby dni urlopowych, a także dodatkowe dni wolne, takie jak dwa dni z powodu "siły wyższej" czy pięć dni na opiekę nad bliskimi.
W 2026 roku pracownicy w Polsce będą mieli do dyspozycji aż 14 ustawowych dni wolnych od pracy. Wśród nich dwa przypadają w sobotę - 15 sierpnia (Wniebowzięcie NMP) oraz 26 grudnia (Boże Narodzenie). Za te dni przysługuje możliwość odebrania wolnego w innym terminie. Cztery święta wypadają w niedzielę, za które nie przysługuje dodatkowy dzień wolny.
Pierwsza okazja do odpoczynku pojawi się już 1 stycznia (czwartek), a kolejne to m.in. 6 stycznia (Trzech Króli), 6 kwietnia (Wielkanoc), 1 maja (Święto Pracy), 4 czerwca (Boże Ciało), 11 listopada (Święto Niepodległości), 24 grudnia (Wigilia) oraz 25 grudnia (Boże Narodzenie). Wiele z tych świąt w połączeniu z weekendami daje szansę na dłuższy wypoczynek, co Polacy coraz chętniej wykorzystują, planując tzw. długie weekendy.
Coraz większą popularnością cieszą się tzw. mikro urlopy, czyli krótkie przerwy w pracy trwające od 1 do 3 dni. Z analiz wynika, że aż 94 proc. nieobecności w marcu, maju i grudniu to właśnie krótkie urlopy, które pozwalają na szybkie zregenerowanie sił i odreagowanie stresu. Takie rozwiązania są szczególnie popularne wśród osób łączących pracę z nauką lub opieką nad rodziną.
W ostatnich latach firmy coraz częściej wprowadzają także niestandardowe formy odpoczynku. Pracownicy mogą liczyć na dodatkowe dni wolne na adaptację nowego zwierzaka, urlopy zdrowia psychicznego, wolne po zakończeniu kluczowych projektów, urlopy menstruacyjne czy wsparcie w trudnych sytuacjach życiowych. Coraz więcej przedsiębiorstw oferuje również możliwość udziału w wolontariacie pracowniczym.
Wśród planowanych na 2026 rok nowelizacji prawnych znajduje się propozycja rozszerzenia kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy. Inspektorzy będą mogli samodzielnie przekształcać umowy cywilnoprawne w etatowe, jeśli charakter pracy spełnia kryteria stosunku pracy. Oznacza to, że firmy korzystające z elastycznych form zatrudnienia będą musiały dokładnie dokumentować, dlaczego dana współpraca nie spełnia przesłanek etatu. Dla pracowników oznacza to większą pewność zatrudnienia i dostęp do pełni uprawnień pracowniczych, w tym prawa do urlopu.
Od 1 stycznia 2026 roku rusza również pilotażowy program Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, w którym udział bierze 90 pracodawców, w tym ponad 30 samorządów. Firmy będą mogły wybrać jeden z kilku modeli skrócenia czasu pracy - od wolnych piątków, przez siedmiogodzinny dzień pracy, po dłuższe urlopy. Pracodawcy uczestniczący w programie mogli otrzymać nawet 1 mln zł wsparcia na wdrożenie nowych rozwiązań. Testowanie potrwa do końca 2026 roku, a podsumowanie efektów nastąpi do 15 maja 2027 roku.
Pracodawcy muszą pamiętać, że za niewykorzystany urlop przysługuje ekwiwalent finansowy, a niedopełnienie obowiązków w tym zakresie grozi sankcjami - kary mogą sięgać nawet 30 tys. zł. Nowe przepisy i programy pilotażowe mają na celu nie tylko poprawę komfortu pracy, ale również zwiększenie zaangażowania i lojalności pracowników.