Poniedziałkowe wybory do Izby Gmin, izby niższej parlamentu federalnego Kanady, wygrała Partia Liberalna Kanady, której liderem jest urzędujący premier Mark Carney. Po raz pierwszy od 114 lat liberałowie będą rządzili czwartą kadencję.
W poniedziałek Kanadyjczycy wybierali 343 parlamentarzystów w jednomandatowych okręgach, przy czym do utworzenia większościowego rządu potrzeba 172 miejsc. Wieczorem czasu lokalnego, 20 minut po zamknięciu ostatnich lokali wyborczych w Kolumbii Brytyjskiej i na Jukonie, media zaczęły podawać, że - według szacunków - rząd ponownie utworzy Partia Liberalna Kanady.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Według niepełnych jeszcze danych państwowej komisji wyborczej Elections Canada w poniedziałkowych wyborach do Izby Gmin, izby niższej federalnego parlamentu, liberałowie zdobyli 167 mandatów, czyli o 15 więcej niż w poprzedniej kadencji. Konserwatywna Partia Kanady zdobyła 145 miejsc (wzrost o 25 mandatów).
Urzędujący premier Mark Carney, który od 9 marca jest liderem liberałów i po raz pierwszy startował w wyborach parlamentarnych, wygrał w swoim ottawskim okręgu Nepean.
Wydaje się, że najwięksi przegrani wyborów to lewicowa Nowa Partia Demokratyczna (NDP), która według wstępnych danych Elections Canada wprowadziła do parlamentu siedmiu lub ośmiu przedstawicieli, czyli o ponad połowę mniej niż w poprzedniej kadencji. Lider NDP Jagmeet Singh zapowiedział podczas wieczoru wyborczego, że ustąpi ze stanowiska.
Co ciekawe, jeszcze pod koniec grudnia ub.r. Partia Konserwatywna Kanady miała ok. 25 punktów procentowych przewagi nad liberałami. Po ogłoszeniu w styczniu przez premiera Justina Trudeau decyzji o ustąpieniu ze stanowiska, notowania liberałów zaczęły rosnąć, ataki prezydenta USA Donalda Trumpa przyczyniły się do umocnienia ich pozycji, a wybór Marka Carneya, byłego prezesa banków centralnych Kanady i Wielkiej Brytanii, na nowego lidera ugrupowania spotkał się z dobrym przyjęciem wśród wyborców. W drugiej połowie marca notowania liberałów były wyższe niż konserwatystów.
Jak skomentował w wieczór wyborczy dla publicznego nadawcy CBC były liberalny minister sprawiedliwości David Lametti, jeszcze w grudniu 2024 nie można się było spodziewać takiej zmiany. Była minister finansów Chrystia Freeland podkreśliła, że jest "zachwycona powrotem partii" w kluczowym dla kraju momencie.
W minionych dwóch latach wiele mówiło się w Kanadzie o próbach wpływania na wybory przez kraje takie jak Rosja, Chiny i Indie, jednak w ostatnich tygodniach najgłośniej było o próbach podejmowanych przez prezydenta USA. Jeszcze w poniedziałek Donald Trump zaapelował w mediach społecznościowych, by Kanadyjczycy wybrali człowieka, który miałby "siłę i mądrość", aby przyłączyć kraj do Stanów Zjednoczonych.
Kanada ma sześć stref czasowych, więc Elections Canada, państwowa komisja wyborcza, tak określiła godziny głosowań w poszczególnych prowincjach i terytoriach, by kończyły się mniej więcej w tym samym czasie. Ostatnie zamykały się lokale wyborcze w Kolumbii Brytyjskiej i na terytorium Jukonu.
Głosowanie odbyło się z wykorzystaniem papierowych kart do głosowania, ze specjalnymi zabezpieczeniami. Pracownicy komisji w lokalach wyborczych liczą głosy w obecności świadków, a po zakończeniu przekazują wyniki telefonicznie specjalnemu urzędnikowi, który wprowadza je do aplikacji z danymi o głosowaniu. Stąd wyniki są przekazywane do kanadyjskich mediów. Bieżące dane o zliczaniu głosów można też bezpośrednio obserwować na stronie Elections Canada.
Wybory do parlamentu federalnego miały odbyć się pierwotnie w październiku br., jednak premier Mark Carney ogłosił 23 marca, że odbędą się one 28 kwietnia. Na koniec poprzedniej kadencji parlamentu rządząca Partia Liberalna miała 152 parlamentarzystów, Partia Konserwatywna - 120, Bloc Quebecois - 22, Nowa Partia Demokratyczna - 24, Zieloni - 2, a trzech parlamentarzystów działało jako niezależni.
Kanadyjski Senat nie pochodzi z wyborów, senatorowie są wskazywani przez premiera i mianowani przez generalnego gubernatora reprezentującego brytyjskiego monarchę. Kanada jest monarchią konstytucyjną.