Są szanse na nową, przełomową terapię nadwagi. Podczas dorocznego zjazdu Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD) w Wiedniu ogłoszono wyniki dotychczasowych badań leku, który może zrewolucjonizować leczenie otyłości. Mowa o RES-010 - innowacyjnym preparacie opartym na technologii RNA, opracowanym przez włoską firmę biotechnologiczną Resalis Therapeutics. Lek nie zmniejsza apetytu, modyfikuje natomiast w organnizmie wiele mechanizmów prowadzących do otyłości.
- Nowy włoski lek RNA, RES-010, atakuje otyłość z zupełnie nowej strony, blokując fragment RNA odpowiedzialny za metabolizm tłuszczów i energii.
- W badaniach na myszach i małpach RES-010 powodował trwałą utratę tłuszczu bez spadku masy mięśni i efektu jo-jo, co odróżnia go od obecnych terapii.
- Lek działa bez tłumienia apetytu - zamiast tego przebudowuje metabolizm, zwiększając aktywność mitochondriów i przekształcając białą tkankę tłuszczową w brunatną.
- Obecnie trwa faza 1 badań klinicznych na ludziach w Holandii, a pierwsze wyniki spodziewane są na początku 2026 roku.
Otyłość to problem, który dotyka coraz większą liczbę osób na całym świecie. Według najnowszych danych WHO liczba osób zmagających się z nadwagą i otyłością wzrasta w zastraszającym tempie.
Do tej pory największą nadzieję pokładano w lekach z grupy agonistów receptora GLP-1, takich jak semaglutyd. Preparaty te skutecznie zmniejszają apetyt, spowalniają opróżnianie żołądka i zwiększają uczucie sytości, co przekłada się na znaczną utratę masy ciała. Jednak – jak podkreślają eksperci – problem otyłości jest znacznie bardziej złożony niż tylko nadmierny apetyt. To także zaburzenia metabolizmu lipidów i glukozy, zmiany w tkance tłuszczowej oraz dysfunkcja mitochondriów, czyli centrów energetycznych naszych komórek. Właśnie dlatego, mimo spektakularnych efektów terapii GLP-1, wielu pacjentów po odstawieniu leków szybko znów przybiera na wadze.
Resalis Therapeutics postanowiło podejść do problemu od zupełnie innej strony. Ich nowy lek - RES-010 - to niewielki fragment materiału genetycznego, który blokuje określony fragment RNA w organizmie. W tym przypadku celem jest cząsteczka miR-22, która zdaniem naukowców steruje procesami związanymi z otyłością.
Ten miR-22 reguluje kluczowe procesy, takie jak metabolizm tłuszczów, aktywność mitochondriów oraz przebudowa tkanki tłuszczowej. Blokując to RNA, możemy jednocześnie wpływać na wiele mechanizmów prowadzących do otyłości - tłumaczy dr Riccardo Panella, współzałożyciel i dyrektor generalny Resalis Therapeutics.
RES-010 podawany jest raz w tygodniu w formie zastrzyku podskórnego. Celem terapii jest nie tylko utrata wagi, ale przede wszystkim trwała zmiana sposobu, w jaki organizm gospodaruje tłuszczem i energią. W badaniach na myszach otyłych, które przez pięć miesięcy otrzymywały RES-010, zaobserwowano aż 12-procentową utratę masy ciała w porównaniu do grupy kontrolnej. Co istotne, gryzonie nie jadły mniej niż te z grupy placebo - to dowód na to, że lek nie działa poprzez tłumienie apetytu, lecz poprzez głęboką przebudowę metabolizmu.
Jeszcze ciekawsze są wyniki dotyczące efektu jo-jo. Po zakończeniu terapii myszy nie odzyskiwały utraconej wagi, co odróżnia RES-010 od obecnie stosowanych leków. Podobne efekty uzyskano u naczelnych – małpy, które otrzymywały RES-010, straciły 15 proc. masy tłuszczowej i zaledwie procent masy beztłuszczowej (mięśni i kości). Dla porównania, semaglutyd powodował utratę 16 proc. tłuszczu, ale aż 8 proc. masy beztłuszczowej. To niezwykle ważne, bo utrata mięśni i kości może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.
W badaniach na zwierzętach nie odnotowano istotnych działań niepożądanych przy dawkach terapeutycznych. Dodatkowe testy na organoidach - miniaturowych modelach narządów - potwierdziły, że RES-010 działa poprzez zmianę sposobu, w jaki komórki przetwarzają tłuszcze i energię. Lek zwiększa produkcję i aktywność mitochondriów oraz sprzyja przekształcaniu białej tkanki tłuszczowej, magazynującej energię w brunatną, spalającą tłuszcz.
Dzięki temu, że lek działa na fundamentalne szlaki metaboliczne, ryzyko ponownego przybierania na wadze jest znacznie mniejsze - mówi dr Panella. Jego zdaniem RES-010 to pionier nowej klasy leków RNA, które mają szansę zapewnić trwałą utratę wagi i poprawę zdrowia metabolicznego, na przykład poprzez poprawę funkcji wątroby.
Obecnie RES-010 jest testowany po raz pierwszy u ludzi w Holandii, w ramach badania klinicznego fazy 1. Bierze w tym udział do 80 uczestników, w tym osoby z nadwagą i otyłością. Celem jest ocena bezpieczeństwa i tolerancji różnych dawek leku. Pierwsze osoby otrzymały preparat w listopadzie 2024 roku, a wstępnych wyników można się spodziewać na początku 2026 roku.
Choć droga do rejestracji i szerokiego zastosowania RES-010 jest jeszcze długa, już dziś eksperci podkreślają, że to jeden z najbardziej obiecujących projektów w leczeniu otyłości ostatnich lat.