Od 10 października w The Photographers’ Gallery w Londynie można oglądać wystawę "Zapis socjologiczny". To projekt fotograficzny polskiej artystki Zofii Rydet. Nie tylko niezwykły rejestr życia codziennego Polaków, ale także jeden z najważniejszych projektów w historii polskiej fotografii. Rydet odwiedzała domy bez zapowiedzi. Pukała do drzwi i z uśmiechem zapraszała gospodarzy do pozowania.
Zofia Rydet zaczęła swój projekt w 1978 roku, mając 67 lat. Postanowiła sfotografować wnętrze każdego polskiego domu. Chodziło o zatrzymanie w kadrze codzienności i pokazanie na zdjęciu zwyczajnych ludzi. Przede wszystkim mieszkańców wsi, ale również miast. Na swoje wyprawy jeździła autobusami lub korzystając z pomocy znajomych kierowców.
Wchodząc do domów, często najpierw się czymś zachwycała - opowiada w rozmowie z RMF FM Karol Hordziej, jeden z kuratorów londyńskiej wystawy. Mówiła "o jakie tu są piękne obrazy, jakie piękne meble". Bardzo szybko zachęcała ludzi do tego, żeby zapozowali do zdjęcia. Ale była zafascynowana tymi ludźmi i często długo z nimi rozmawiała. Zostawała na herbatkę, pytała o ich życie. Mówiła, że oni ją uczyli jakiegoś takiego innego podejścia do życia. Często to byli starzy ludzie, często mieszkający samotnie, w biednym domu, ale ludzie z wielką pogodą ducha, z czymś takim, co ją fascynowało. I te spotkania były dla niej bardzo ważne - podkreśla kurator wystawy w rozmowie z RMF FM.
Twoja przeglądarka nie obsługuje standardu HTML5 dla audio
Zofia Rydet realizowała swój najsłynniejszy projekt w latach 1978 - 1990. Dzięki nowo zakupionemu obiektywowi szerokokątnemu i lampie błyskowej mogła fotografować często ciemne wnętrza i ich mieszkańców z niezwykłą dokładnością. Portretowani mieli się nie uśmiechać i patrzeć w obiektyw. Na wystawie w Londynie jest prawie 150 oryginalnych odbitek fotograficznych Zofii Rydet.
To są piękne prace, piękne odbitki. Pokazujemy je tutaj zgodnie z intencją artystki w kilku grupach - opisuje w rozmowie z RMF FM Karol Hordziej. Są portrety ludzi we wnętrzach. Kobiety na progach, czyli seria zdjęć, w których Rydet fotografowała kobiety stojące przed domami jako strażniczki ogniska domowego i bardzo ważne postacie. Jest też seria zdjęć, w których artystka fotografowała wnętrza, w których był obecny wizerunek Jana Pawła II. Ale też pokoje, w których na ścianach wisiały plakaty zagranicznych muzyków m.in grupy The Police.
Towarzyszy mi radość, duma, satysfakcja, ale też wysoki poziom wzruszenia, bo to jest pierwsza prezentacja prac ikonicznej polskiej fotografki w Wielkiej Brytanii - mówi w RMF FM Olga Brzezińska. Chodzi nam o to, żeby Brytyjczycy lepiej rozumieli kim jesteśmy, skąd przychodzimy i w jaki sposób można rozumieć współczesnego Polaka, rozumiejąc jego historię, widząc tło - dodaje. Brzezińska zwraca też uwagę, że ten monumentalny projekt jest wielkim publicznym archiwum tego, co wydarzyło się w Polsce od końca lat 70. do początku 90.
Wystawa jest częścią trwającego do listopada UK/Poland Season 2025, którego współorganizatorami są Instytut Adama Mickiewicza, British Council i Instytut Kultury Polskiej w Londynie. "Zapis socjologiczny" Zofi Rydet można oglądać w The Photographers’ Gallery do 22 lutego 2026 roku.