Coraz więcej kierowców nieświadomie łamie przepisy dotyczące oświetlenia pojazdu, zwłaszcza w nowoczesnych autach, gdzie światła często działają w trybie automatycznym. Nieprawidłowe korzystanie z oświetlenia to jednak niejedyny problem - za najpoważniejsze naruszenia grozi mandat sięgający nawet 3 tysięcy złotych.
- Jeżeli światła posiadają poważne uszkodzenia, bądź usterki niemożliwe do usunięcia na miejscu kontroli, policjant może zatrzymać dowód rejestracyjny pojazdu i nałożyć mandat karny w wysokości do 3 tys. zł.
- Najczęstszy błąd to jazda na światłach dziennych po zmroku lub w złych warunkach pogodowych - grozi za to 300 zł mandatu i 4 punkty karne.
- Montaż nielegalnych świateł LED lub mocniejszych żarówek jest zabroniony i grozi wysoką karą.
- Kierowca odpowiada za prawidłowe używanie świateł, nawet jeśli auto ma tryb automatyczny.
Wiele aut po uruchomieniu silnika włącza światła do jazdy dziennej, które nie zawsze spełniają wymogi przepisów w każdych warunkach. Warto pamiętać, że są one przeznaczone, jak sama nazwa wskazuje, do używania "w czasie od świtu do zmierzchu w warunkach normalnej przejrzystości powietrza".
Tymczasem wielu kierowców, polegając na automatyce, nie przełącza świateł na mijania po zapadnięciu zmroku, w tunelu czy podczas opadów atmosferycznych. To znacząco obniża widoczność pojazdu i zwiększa ryzyko kolizji.
Policja podkreśla, że nawet jeśli samochód wyposażony jest w automatyczne światła, to kierowca odpowiada za ich prawidłowe używanie. W razie kontroli nie ma znaczenia, czy to system zawiódł, czy kierowca zapomniał przełączyć światła - mandat i tak może zostać nałożony.
Wysoka kara grozi tym, którzy montują w samochodach tzw. retrofity, czyli niehomologowane zamienniki LED lub mocniejszych żarówek w reflektorach. Takie rozwiązania są w Polsce nielegalne i mogą prowadzić do poważnych konsekwencji.
Nieprawidłowo dobrane źródła światła często powodują niewłaściwy rozkład wiązki, co skutkuje oślepianiem innych uczestników ruchu. Dodatkowo, intensywne światło skupione blisko pojazdu może paradoksalnie pogorszyć widoczność na dalszą odległość, a stosowanie żarników ksenonowych w nieprzystosowanych reflektorach prowadzi do szybkiego uszkodzenia odbłyśnika.
Zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym (art. 66 ust. 1 pkt 1 i 5), pojazd musi być wyposażony i utrzymany w sposób zapewniający bezpieczeństwo. Jeżeli światła posiadają poważne uszkodzenia, bądź usterki niemożliwe do usunięcia na miejscu kontroli policjant zatrzyma dowód rejestracyjny pojazdu i może nałożyć mandat karny w wysokości do 3 tys. zł. Dodatkowo, montaż nielegalnych zamienników może skutkować problemami z ubezpieczycielem w razie wypadku.
Mundurowi zwracają też uwagę na ustawienie świateł. Nieprawidłowe może mieć poważne konsekwencje - zbyt nisko ustawione reflektory nie zapewniają odpowiedniego oświetlenia drogi, natomiast zbyt wysoko ustawione mogą oślepiać innych kierowców, stwarzając realne zagrożenie na drodze.
Dodatkowo, brud, błoto czy sól drogowa osadzające się na reflektorach znacząco obniżają skuteczność oświetlenia, dlatego warto regularnie je czyścić.
A kiedy można używać świateł przeciwmgielnych tylnych? Można ich używać wyłącznie wtedy, gdy widoczność spada poniżej 50 metrów. Gdy warunki poprawią się, kierujący ma obowiązek niezwłocznie je wyłączyć.
Świateł drogowych, potocznie nazywanych "długimi", używamy od zmierzchu do świtu na nieoświetlonych drogach, aby poprawić widoczność na większą odległość. Można je stosować zamiast świateł mijania lub łącznie z nimi, pod warunkiem, że nie oślepiają innych uczestników ruchu.
Obowiązkowo należy przełączyć światła na mijania, gdy zbliżamy się do pojazdu nadjeżdżającego z przeciwka, pojazdu poprzedzającego (jeśli istnieje ryzyko oślepienia kierującego), a także do pojazdu szynowego lub jednostki pływającej, jeśli mogłoby dojść do oślepienia ich operatorów.
Oto zestawienie mandatów za przewinienia dotyczące świateł według aktualnego taryfikatora (stan na 2025 rok):
- Jazda bez wymaganych świateł od zmierzchu do świtu: 300 zł mandatu oraz 4 punkty karne.
- Jazda bez wymaganych świateł od świtu do zmierzchu: 100 zł mandatu i 2 punkty karne.
- Jazda pojazdem niewyposażonym w światła mijania, drogowe lub do jazdy dziennej: 100 zł mandatu.
- Jazda bez wymaganych świateł w tunelu, niezależnie od pory doby: 200 zł mandatu oraz 4 punkty karne.
- Nieużywanie wymaganego oświetlenia podczas zatrzymania lub postoju w warunkach niedostatecznej widoczności: od 150 do 300 zł mandatu i 3 punkty karne.
- Korzystanie ze świateł drogowych w sposób niezgodny z przepisami: 200 zł mandatu.
- Naruszenie warunków dopuszczalności używania przednich świateł przeciwmgłowych: 100 zł mandatu i 2 punkty karne.
Policja zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt - nieprawidłowe sygnalizowanie innym kierowcom za pomocą świateł drogowych. Popularne "mruganie" światłami, np. w celu ostrzeżenia przed kontrolą drogową, może być nie tylko wykroczeniem, ale także stwarzać zagrożenie na drodze. Oślepienie innego kierowcy może doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji, a w skrajnych przypadkach - do wypadku.
- Zawsze sprawdzaj, czy po zmroku lub w trudnych warunkach pogodowych masz włączone światła mijania.
- Nie polegaj wyłącznie na automatyce - systemy mogą nie zareagować na każdą zmianę warunków.
- Regularnie kontroluj ustawienie świateł i ich sprawność techniczną.