Abonament RTV to opłata, która od lat budzi wiele kontrowersji wśród Polaków. Wbrew powszechnym przekonaniom, obowiązek jej uiszczania nie znika nawet wtedy, gdy samochód z radioodbiornikiem trafi na złom. Urząd Skarbowy ma prawo ściągać zaległości bezpośrednio z konta bankowego dłużnika, a lista osób zobowiązanych do płacenia jest szeroka. Tymczasem rząd szykuje prawdziwą rewolucję – już wkrótce abonament RTV może zostać zastąpiony nową opłatą audiowizualną, powiązaną z podatkiem dochodowym i pobieraną automatycznie przez fiskusa.
Obowiązek opłacania abonamentu RTV dotyczy każdego właściciela radioodbiornika - zarówno domowego, jak i samochodowego. W przypadku aut w leasingu lub najmie długoterminowym, to firma leasingowa lub wynajmująca odpowiada za uregulowanie należności. Przedsiębiorcy muszą natomiast płacić abonament za każdy zgłoszony odbiornik, także ten zamontowany w samochodzie służbowym, jeśli pojazd jest zarejestrowany na działalność gospodarczą.
Warto zaznaczyć, że osoby prywatne, które już płacą abonament za radio w domu, nie muszą wnosić dodatkowej opłaty za radio w samochodzie czy inne urządzenia elektroniczne. Obowiązek rejestracji odbiorników dotyczy bowiem całego gospodarstwa domowego i jest liczony jako jedna opłata. Jednak korzystanie z telewizji kablowej, satelitarnej czy cyfrowej nie zwalnia z konieczności opłacania abonamentu RTV.
Zgodnie z najnowszym rozporządzeniem Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, w 2025 roku miesięczna opłata za korzystanie z radia wynosi 8,70 zł, co daje 104,40 zł rocznie. Osoby, które zdecydują się na opłacenie abonamentu z góry do 25. dnia pierwszego miesiąca okresu rozliczeniowego, mogą liczyć na 10-procentową zniżkę - wówczas roczna opłata wynosi 94 zł.
W przypadku korzystania z telewizora (i radia jednocześnie) miesięczna stawka to 27,30 zł, czyli 327,60 zł rocznie. Po uwzględnieniu zniżki, opłata spada do 294,90 zł.
Nieuregulowanie abonamentu RTV może mieć poważne konsekwencje finansowe. Kara za brak opłaty za radio to aż 30-krotność miesięcznej stawki, czyli ponad 260 zł. W przypadku telewizora kara sięga niemal 820 zł. Do tego doliczane są zaległości za nieopłacone miesiące, co może znacząco podnieść łączną kwotę do zapłaty.
Zadłużenie z tytułu abonamentu RTV przedawnia się dopiero po 5 latach od końca roku, w którym upłynął termin płatności. Osoby zalegające z opłatą otrzymują wezwanie do zapłaty i mają 7 dni na uregulowanie długu. Brak reakcji skutkuje wszczęciem postępowania egzekucyjnego, a urząd może zająć środki na koncie bankowym, wynagrodzenie, emeryturę, rentę lub nawet nieruchomości dłużnika.
Weryfikacją obowiązku rejestracji odbiorników RTV zajmują się uprawnieni pracownicy Poczty Polskiej. Kontrolerzy muszą okazać upoważnienie, legitymację służbową, a na żądanie - także dowód osobisty. Osoba kontrolowana powinna umożliwić przeprowadzenie kontroli lub okazać dowód rejestracji odbiorników.
W przypadku samochodów, pracownicy poczty wykonują zdjęcia radioodbiorników, które stanowią dowód posiadania sprzętu i podstawę do naliczenia opłaty. Sąd Najwyższy potwierdził, że do stwierdzenia prawidłowości kontroli konieczne jest ustalenie obecności urządzenia, jego zdolności do odbioru, faktu rejestracji oraz okresu używania.
Niektóre grupy społeczne są zwolnione z obowiązku opłacania abonamentu RTV. Do tej listy należą:
- osoby powyżej 75. roku życia,
- osoby zaliczone do I grupy inwalidzkiej,
- emeryci powyżej 60. roku życia z niskimi świadczeniami,
- weterani będący inwalidami wojennymi lub wojskowymi.
Aby skorzystać ze zwolnienia, należy przedstawić odpowiednie dokumenty i oświadczenie w urzędzie pocztowym.
O tym, jak trudno uwolnić się od obowiązku opłacania abonamentu RTV, przekonała się właścicielka firmy transportowej ze Śląska. Po bankructwie jej przedsiębiorstwa w 2007 roku, samochody z radioodbiornikami miały zostać sprzedane lub zezłomowane w 2015 roku.
Niestety, dokumentacja potwierdzająca złomowanie spłonęła w pożarze siedziby firmy w 2018 roku. Sąd uznał jednak, że samo zezłomowanie pojazdu nie wystarczy - konieczne jest formalne wyrejestrowanie odbiorników radiofonicznych. Bez tego obowiązek opłacania abonamentu pozostaje w mocy, a inne dowody, takie jak zeznania świadków, nie są uznawane.
Jak podaje portal infor.pl, rząd planuje wprowadzenie nowej opłaty audiowizualnej, która ma zastąpić dotychczasowy abonament RTV. Nowa danina ma być powiązana z podatkiem dochodowym i pobierana automatycznie przez urzędy skarbowe. Jej wysokość ma wynosić około 8-9 zł miesięcznie, co daje 108 zł rocznie, z możliwością corocznej waloryzacji.
Opłatę audiowizualną mieliby uiszczać zarówno podatnicy, jak i firmy, jednak przewidziano zwolnienia dla osób o niskich dochodach, młodzieży do 26. roku życia, osób z niepełnosprawnościami, rencistów, seniorów powyżej 75. roku życia oraz bezrobotnych.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego pracuje nad projektem ustawy, która ma zlikwidować abonament RTV od 2026 roku. Oznacza to, że 2025 rok będzie ostatnim, w którym Polacy zapłacą za radio i telewizję według dotychczasowych zasad.