Sejm zgodził się na przedłużenie czasowego zawieszenia prawa do azylu na granicy z Białorusią, które ma obowiązywać od 23 września przez kolejnych 60 dni. Za przyjęciem wniosku głosowało 414 posłów, 11 było przeciw; nikt nie wstrzymał się od głosu.
Podczas debaty nad wnioskiem o przedłużenie czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy państwowej z Republiką Białorusi wiceminister spraw wewnętrznych i administracji Maciej Duszczyk podkreślił, że sytuacja na granicy polsko-białoruskiej jest cały czas trudna.
W obecnym roku, do 11 września, mieliśmy 25 287 prób przekroczeń granicy, co nie znaczy, że tyle było osób, ponieważ niektóre osoby kilkukrotnie próbują przekroczyć tę granicę. (...) W tym samym okresie w 2024 r. mieliśmy takich prób 25 268. Widać, że ta liczba jest bardzo podobna - przekazał. Najwięcej osób zawracanych na terytorium Białorusi pochodzi z Afganistanu, Erytrei, Etiopii, Pakistanu, Sudanu i Somalii.
Wiceszef MSWiA poinformował, że do 7 września wnioski o udzielnie ochrony międzynarodowej zostały przyjęte od 52 cudzoziemców z tzw. grup wrażliwych - 24 ze względu na stan zdrowia, 16 kobiet ciężarnych z sześciorgiem dzieci, jedną ze względu na podeszły wiek i pięć małoletnich bez opieki. Dodał, że w tym samym okresie w ubiegłym roku takich wniosków było 1190 dotyczących 1342 osób.
W uzasadnieniu do wniosku o przedłużenie czasowego zawieszenia prawa do azylu, premier Donald Tusk podkreślił, że "nie ustały przyczyny wprowadzenia tego ograniczenia" - w dalszym ciągu bowiem ma miejsce instrumentalizacja migracji, a podejmowane w jej ramach działania stanowią poważne i rzeczywiste zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa lub społeczeństwa.
Ograniczenie prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej zostało wprowadzone rozporządzeniem Rady Ministrów z 27 marca 2025 r., a później dwukrotnie je przedłużano (rozporządzeniami z 23 maja i 24 lipca).
Rozporządzenie wydawane jest na podstawie tzw. ustawy azylowej, którą rząd przyjął w grudniu 2024 r. Ustawa ma przeciwdziałać zjawisku wykorzystywania migracji przez Białoruś, która w kooperacji z Rosją i międzynarodowymi grupami przestępczymi organizuje przerzut migrantów do Unii Europejskiej.
Mimo czasowego ograniczenia prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy z Białorusią straż graniczna może przyjmować wnioski o tę ochronę od małoletnich bez opieki, kobiet ciężarnych, osób, które mogą wymagać szczególnego traktowania, zwłaszcza ze względu na swój wiek lub stan zdrowia. Nie będzie ono dotyczyć także osoby, jeśli w ocenie straży granicznej zachodzą okoliczności, które "jednoznacznie świadczą, że jest ona zagrożona rzeczywistym ryzykiem doznania poważnej krzywdy w państwie, z którego przybyła bezpośrednio" do Polski.
Przeciwne przepisom ograniczającym prawo do składania wniosków o ochronę międzynarodową są organizacje społeczne zaangażowane w pomoc uchodźcom. W ich ocenie przepisy są niezgodne m.in. z Konstytucją RP, a w szczególności z art. 56 ust. 2, gwarantującym cudzoziemcom możliwość ubiegania się o status uchodźcy oraz z zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r.