Kto w tym roku otrzyma Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury? Dowiemy się tego już dziś o godzinie 13:00. Wówczas sekretarz Akademii Szwedzkiej ogłosi nazwisko laureata bądź laureatki. Jeśli potwierdzi się niepisana zasada wyróżniania na przemian kobiet i mężczyzn, w tym roku możemy spodziewać się noblisty. Jak zawsze wielkie emocje budzi typowanie nazwisk potencjalnych kandydatów - wśród nich znajdziemy m.in. artystów z Australii, Węgier czy Meksyku.
Laureat Literackiej Nagrody Nobla zostanie ogłoszony już dziś o godz. 13:00. O tym, kto dołączy do wyróżnionych artystów obok m.in. Olgi Tokarczuk, Wisławy Szymborskiej i Czesława Miłosza, powie nam sekretarz Akademii Szwedzkiej. Natomiast w Oslo (Norwegia), już jutro ogłoszony zostanie laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
W odróżnieniu od poprzednich dziedzin, Literacką Nagrodę Nobla ogłosi sekretarz Akademii Szwedzkiej. Specjalna konferencja zaplanowana jest na godz. 13:00. Dowiemy się wówczas jaki artysta - pisarz, poeta lub dramaturg - otrzyma to prestiżowe wyróżnienie. Transmisję z ogłoszenia tegorocznego laureata można oglądać m.in. na portalu Youtube.
Jak co roku, pojawia się wiele spekulacji, kto zostanie laureatem Nagrody Nobla. Atmosferę rozgrzewa fakt, że nie funkcjonuje oficjalna lista "kandydatów" do Nobla. Nazwiska nominowanych są objęte tajemnicą na 50 lat, w związku z tym typowanie nazwisk potencjalnych wyróżnionych budzi wiele emocji.
Na podstawie notowań bukmacherów z końca września, "Rzeczpospolita" przygotowała listę potencjalnych laureatów:
- Gerald Murnane z Australii,
- László Krasznahorkai z Węgier,
- Cristina Rivera Garza z Meksyku,
- Mircea Cărtărescu z Rumunii,
- Can Xue z Chin,
- Anne Carson z Kanady,
- Thomas Pynchon z USA.
Trzeba jednak zwrócić uwagę, że niektórzy z wymienionych autorów są typowani przez dłuższy czas - przykładowo Gerald Murnane jest faworytem od dwóch lat. W takiej sytuacji wielu obserwatorów wskazuje, że szanse na otrzymanie nagrody się zmniejszają.
Jak co roku Tydzień Noblowski wiąże się z dużym poruszeniem w świecie nauki i sztuki. Poznaliśmy już laureatów nagród w 3 z 6 kategorii. Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi otrzymali wczoraj nagrodę w dziedzinie chemii. Z fizyki nagrodzono we wtorek Johna Clarke’a, Michela H. Devoreta i Johna M. Martinisa. Z kolei w dziedzinie medycyny wyróżniono Mary E. Brunkow, Freda Ramsdella i Shimona Sakaguchi.
Nagrodę Nobla przyznaje się w pięciu kategoriach, szósta - ekonomia, nie była wskazana w testamencie fundatora. Oficjalnie nazywamy ją Nagrodą Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii. Pozostały jeszcze 3 dziedziny, w których nie ogłoszono laureatów - literatura, ekonomia oraz Pokojowa Nagroda Nobla. Zaplanowano specjalne konferencje, podczas których ogłoszone zostaną nazwiska wyróżnionych w poszczególnych dziedzinach:
- 9 października (czwartek), godz. 13:00 - literatura (Akademia Szwedzka, zabytkowy budynek giełdy na Starym Mieście, Sztokholm);
- 10 października (piątek), godz. 11:00 - Pokojowa Nagroda Nobla (Komitet Noblowski w Oslo; w tym roku spośród 338 zgłoszeń);
- 13 października (poniedziałek), godz. 11:45 - ekonomia - Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii.
Wczoraj ogłoszono laureatów w dziedzinie chemii - Susumu Kitagawa, Richard Robson i Omar M. Yaghi dołączyli do m.in. Marii Skłodowskiej-Curie.
BREAKING NEWSThe Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2025 #NobelPrize in Chemistry to Susumu Kitagawa, Richard Robson and Omar M. Yaghi for the development of metal-organic frameworks." pic.twitter.com/IRrV57ObD6
NobelPrizeOctober 8, 2025
To wybitni naukowcy, którzy otworzyli przed światem nauki zupełnie nowe możliwości w projektowaniu materiałów na poziomie molekularnym. Susumu Kitagawa, Richard Robson oraz Omar Yaghi zostali wyróżnieni za stworzenie tzw. struktur metalo-organicznych (MOF - Metal-Organic Frameworks), które już dziś zmieniają oblicze chemii materiałowej i mogą odegrać kluczową rolę w walce z największymi wyzwaniami współczesności.
Rzeczone struktury to klasa materiałów, które łączą w sobie jony metali oraz cząsteczki organiczne, tworząc trójwymiarowe, niezwykle porowate struktury. Ich unikatowa budowa sprawia, że są niczym gąbka na poziomie molekularnym - potrafią pochłaniać, magazynować i selektywnie oddzielać różnorodne cząsteczki. Dzięki temu znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach: od magazynowania wodoru i dwutlenku węgla, przez oczyszczanie wody, aż po katalizę chemiczną i rozwój nowych leków - wyjaśnił dziennikarz RMF FM Grzegorz Jasiński.
We wtorek Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła laureatów Nobla z fizyki. Zostali nimi naukowcy z m.in. Uniwersytetu Kalifornijskiego: John Clarke, Michel H. Devoret i John M. Martinis. Doceniono ich za przełomowe odkrycia dotyczące makroskopowego tunelowania kwantowego oraz kwantyzacji energii w obwodach elektrycznych.
BREAKING NEWSThe Royal Swedish Academy of Sciences has decided to award the 2025 #NobelPrize in Physics to John Clarke, Michel H. Devoret and John M. Martinis for the discovery of macroscopic quantum mechanical tunnelling and energy quantisation in an electric circuit." pic.twitter.com/XkDUKWbHpz
NobelPrizeOctober 7, 2025
Przedmiotem badań laureatów było m.in. zjawisko tunelowania kwantowego. To proces, w którym cząstka - wbrew zdrowemu rozsądkowi i klasycznej fizyce - potrafi "przeniknąć" przez barierę energetyczną, która powinna być dla niej nie do pokonania. W świecie codziennym, gdzie mamy do czynienia z ogromną liczbą cząstek, takie efekty z reguły zanikają, ustępując miejsca przewidywalnym prawom fizyki klasycznej. Jednak eksperymenty przeprowadzone przez Johna Clarke’a, Michela H. Devoreta oraz Johna M. Martinisa udowodniły, że kwantowe osobliwości mogą być widoczne także w dużo większych układach - tłumaczył Grzegorz Jasiński.
Z kolei w poniedziałek poznaliśmy laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny. Zostali nimi Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell i Shimon Sakaguchi. Instytut Karolinska przekazał, że laureaci zostali docenieni "za odkrycia dotyczące obwodowej tolerancji immunologicznej". Co to znaczy? Badacze zajmowali się układem odpornościowym, który dla sprawnego funkcjonowania musi rozpoznawać, co należy niszczyć, a co chronić. Właśnie to stało się przedmiotem badań tegorocznych noblistów w dziedzinie medycyny. Odkrycia, których dokonali, pozwalają lepiej zrozumieć funkcjonowanie układu odpornościowego w równowadze, a także powody, przez które nie każdy zmaga się z ciężkimi chorobami autoimmunologicznymi.
BREAKING NEWSThe 2025 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell and Shimon Sakaguchi for their discoveries concerning peripheral immune tolerance." pic.twitter.com/nhjxJSoZEr
NobelPrizeOctober 6, 2025
Dokonania tegorocznych laureatów w dziedzinie medycyny pozwoliły na zapoczątkowanie nowej gałęzi badań - nad tzw. obwodową tolerancją immunologiczną. Dzięki temu pojawiły się narzędzia pozwalające na opracowanie nowych terapii dla osób zmagających się z chorobami autoimmunologicznymi, a także nowotworami.