Zakład Ubezpieczeń Społecznych planuje wprowadzić nowe zasady przyznawania zasiłku opiekuńczego. Zgodnie z projektem zmian, instytucja będzie mogła dokładniej sprawdzać, kto mieszka w gospodarstwie domowym osoby ubiegającej się o świadczenie. W przypadku wykrycia nadużyć ZUS zyska uprawnienia do cofnięcia wypłat.
Zasiłek opiekuńczy to świadczenie wypłacane osobom, które muszą zrezygnować z pracy, by opiekować się chorym dzieckiem lub innym członkiem rodziny. Przysługuje tym, którzy są objęci ubezpieczeniem chorobowym i wynosi 80 procent podstawy wymiaru wynagrodzenia. Kluczowym warunkiem jest brak innych domowników mogących przejąć opiekę nad potrzebującą osobą.
Nowy projekt zmian w ustawie zasiłkowej zakłada doprecyzowanie tego warunku. ZUS chce mieć możliwość dokładnej weryfikacji, kto faktycznie mieszka w domu osoby pobierającej zasiłek. Jeśli okaże się, że w gospodarstwie domowym przebywa inna osoba zdolna do sprawowania opieki, świadczenie może zostać cofnięte.
W ramach nowych przepisów, osoby ubiegające się o zasiłek opiekuńczy będą musiały dołączyć do wniosku oświadczenie, że w domu nie ma innych domowników zdolnych do opieki. ZUS zyska prawo do przeprowadzania kontroli, żądania dodatkowych informacji, a nawet legitymowania osób przebywających w miejscu zamieszkania świadczeniobiorcy.
Celem zaostrzenia przepisów jest ograniczenie nadużyć i wyłudzeń świadczeń. Kontrole mają być prowadzone z poszanowaniem prywatności i zdrowia domowników, a ich czas trwania ma być ograniczony do minimum.
Projekt nowelizacji precyzuje także, kogo nie uznaje się za osobę zdolną do opieki. Są to m.in. osoby chore, całkowicie niezdolne do pracy, niesprawne ze względu na wiek, prowadzące działalność gospodarczą lub gospodarstwo rolne, osoby wracające z nocnej zmiany (w czasie odpoczynku) oraz osoby, które nie mają ustawowego obowiązku opieki i odmawiają jej sprawowania.
Ich obecność w domu nie przekreśla prawa do otrzymania zasiłku opiekuńczego.
ZUS będzie mógł cofnąć wypłatę zasiłku także wtedy, gdy okaże się, że opiekun wykorzystywał zwolnienie niezgodnie z jego celem, np. wyjeżdżając poza miejsce zamieszkania w czasie, gdy powinien sprawować opiekę.
Projekt zmian po konsultacjach trafi do Sejmu i Senatu. Nowe przepisy mają na celu uszczelnienie systemu i zapewnienie, że zasiłki trafią wyłącznie do osób, którym faktycznie się należą.