Gdy żar leje się z nieba, rośnie nie tylko temperatura – gwałtownie rośnie także ryzyko groźnych zatruć pokarmowych i zakażeń bakteryjnych. Jakie bakterie zagrażają nam najbardziej podczas upałów, czego nie jeść i czego nie pić, by cieszyć się latem bez przykrych niespodzianek?
Fala upałów to czas, gdy powinniśmy zachować szczególną ostrożność nie tylko na plaży, ale i przy stole. Wysokie temperatury to raj dla bakterii - namnażają się błyskawicznie w żywności, wodzie czy na powierzchniach kuchennych. Eksperci ostrzegają: nawet kilka godzin w cieple może zamienić niewinny posiłek w groźną pułapkę zdrowotną.
Najgroźniejsze bakterie letniego sezonu to:
- Salmonella - króluje w surowych jajach, niedogotowanym mięsie i produktach mlecznych. Objawy zakażenia? Biegunka, wymioty, gorączka i bóle brzucha.
- Campylobacter - niebezpieczna w drobiu, niepasteryzowanym mleku i wodzie z niepewnego źródła. Zakażenie przebiega z biegunką (często z krwią), gorączką i silnymi bólami brzucha.
- Escherichia coli (E. coli) - czai się w surowym mięsie, niepasteryzowanym mleku, skażonej wodzie, a także na niedokładnie umytych warzywach i owocach.
- Listeria monocytogenes - szczególnie groźna dla kobiet w ciąży, osób starszych i z obniżoną odpornością. Występuje w serach, mięsie, rybach i gotowych daniach przechowywanych w lodówce.
- Vibrio (np. Vibrio vulnificus) - coraz częściej obecna w ciepłych, słonych wodach morskich i owocach morza, zwłaszcza ostrygach. Może powodować poważne zakażenia ran.
Latem nie wszystko, co wygląda apetycznie, jest bezpieczne. Wysokie temperatury skracają czas przydatności do spożycia nawet o połowę! Oto lista produktów, które podczas upałów mogą być szczególnie ryzykowne:
- Surowe i niedogotowane mięso oraz ryby - tatar, sushi, carpaccio, owoce morza. Lepiej postawić na dobrze ugotowane lub usmażone dania.
- Surowe jajka i potrawy na ich bazie - domowy majonez, tiramisu, lody z surowych jaj. Wybieraj wyłącznie pasteryzowane lub gotowane produkty.
- Niepasteryzowane mleko i przetwory mleczne - mleko prosto od krowy, sery z niepasteryzowanego mleka. Zawsze sięgaj po produkty pasteryzowane.
- Produkty garmażeryjne i gotowe sałatki - szczególnie te z majonezem lub przechowywane poza lodówką. Jedz wyłącznie świeżo przygotowane, odpowiednio przechowywane dania.
- Lody z niepewnego źródła - kupuj tylko w sprawdzonych miejscach, unikaj tych z automatu czy domowych na bazie surowych jaj.
- Owoce morza i ryby z niepewnego źródła - szczególnie surowe ostrygi, małże, krewetki. Stawiaj na świeżość i odpowiednią obróbkę termiczną.
- Produkty długo stojące poza lodówką - wędliny, sery, ciasta z kremem, jogurty, mleko. Przechowuj je zawsze w chłodzie, nie jedz, jeśli spędziły dłuższy czas w temperaturze pokojowej.
Dodatkowo eksperci zalecają: unikaj tłustych, ciężkostrawnych potraw, ogranicz alkohol i napoje z kofeiną, a na co dzień wybieraj lekkie, świeże warzywa i owoce (koniecznie dokładnie umyte!).
Nawodnienie to podstawa, ale nie wszystkie napoje są naszym sprzymierzeńcem podczas upałów. Oto, czego lepiej unikać:
- Alkohol - działa moczopędnie, przyspiesza utratę wody i elektrolitów, prowadząc do odwodnienia.
- Napoje z kofeiną - mocna kawa, energetyki, napoje typu cola - nasilają odwodnienie i mogą podrażniać żołądek.
- Słodzone napoje gazowane - dużo cukru, mało nawodnienia, do tego mogą potęgować uczucie pragnienia.
- Soki z koncentratu i napoje smakowe - często pełne cukru i sztucznych dodatków, nie nawadniają skutecznie.
- Bardzo zimne napoje - mogą wywołać szok termiczny dla organizmu, podrażnić gardło i wywołać bóle brzucha.
Najlepszy wybór na gorące dni? Zwykła woda niegazowana lub lekko gazowana, napary ziołowe (np. mięta), rozcieńczone soki naturalne, domowa lemoniada bez cukru. Pamiętaj, by pić regularnie, małymi łykami, nawet jeśli nie czujesz pragnienia.
Oto kilka prostych zasad, które pozwolą zminimalizować ryzyko letnich problemów zdrowotnych:
- Przechowuj żywność w lodówce, nie zostawiaj jej na słońcu ani w upale.
- Unikaj spożywania surowych jaj, mięsa i ryb.
- Zawsze dokładnie myj ręce, warzywa i owoce.
- Pij tylko bezpieczną, przegotowaną lub butelkowaną wodę.
- Unikaj kąpieli w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych.
- Jeśli masz wątpliwości co do świeżości produktu - lepiej go nie jedz.
Dbając o te zasady, zyskujesz pewność, że lato będzie czasem beztroskiego wypoczynku, a nie walki z zatruciem pokarmowym czy infekcją. Gdy pojawią się niepokojące objawy - biegunka, wymioty, gorączka - nie zwlekaj z kontaktem z lekarzem.