Na terenie kopalni Sośnica w Gliwicach, należącej do Polskiej Grupy Górniczej (PGG), powstanie pierwsza w Polsce pływająca farma fotowoltaiczna. Inwestycja otrzymała 6,8 mln euro dofinansowania z Funduszu Badawczego Węgla i Stali. Projekt o nazwie POSTEN ma nie tylko dostarczać zieloną energię, ale też wyznaczać kierunki rozwoju technologii OZE na terenach poprzemysłowych.
Pilotażową farmę ma zbudować konsorcjum, którym kieruje gliwicki Instytut Techniki Górniczej KOMAG. Uczestniczą w nim też Główny Instytut Górnictwa - PIB, Politechnika Śląska oraz firmy: SWE (lekkie pontony i konstrukcje kompozytowe pod panele PV), Novum Servis (kotwienia) i KTKM (magazyn i przesył energii).
Projekt o nazwie POSTEN uzyskał w tym roku akceptację Komisji Europejskiej i ma zostać dofinansowany kwotą 6,8 mln euro w ramach Funduszu Badawczego Węgla i Stali. Wobec tego w lipcu br. konsorcjum zwróciło się do kopalni Sośnica o wydzierżawienie do co najmniej połowy 2029 r. części jednego z osadników retencyjnych.
Zbiornik wód dołowych na Polu Zachód kopalni Sośnica ma ponad 3 ha powierzchni - projektowana instalacja ma zająć nie więcej niż połowę. W fazie pilotażowej wytwarzana energia elektryczna ma trafiać do rozdzielni elektrycznej pobliskiego zakładu przeróbki mechanicznej węgla i pokryć ok. 15 proc. jego zapotrzebowania.
Partnerzy konsorcjum zwracają uwagę, że eksploatację pływającej instalacji ułatwi brak falowania powierzchni wody w kopalnianym osadniku. Wiadomo też, że ogniwa umieszczane na tafli wody, która odbija promienie słoneczne pracują efektywniej, niż na stałym podłożu. Woda z osadnika ma także chłodzić system.
Jak powiedział cytowany przez PGG Wojciech Mikulski, inżynier energetyczny kopalni, któremu wykonawcy przekazali szczegóły projektu, problemem okazuje się zasolenie wody w osadniku. Dlatego pływająca konstrukcja zostanie wykonana nie z metalu, lecz z materiałów kompozytowych, a panele z ogniwami PV przytwierdzane będą nie metalowymi klamrami czy śrubami, lecz przy pomocy kleju.
Pływające moduły farmy wyposażone zostaną w tzw. trackery, śledzące ruch słońca i ustawiające pod optymalnym kątem powierzchnię ogniw PV. Energię z modułowego magazynu o pojemności 2 MWh wyprowadzi 800-metrowa linia przesyłowa o mocy 100 kW typu SWET (jednoprzewodowa, o wysokiej częstotliwości i wysokim napięciu, co minimalizuje straty w przesyle).
Projekt przewiduje, że pływające moduły siłowni będzie można przenosić na inne zbiorniki lub grunty, gdzie uzyskiwana z farmy energia mogłaby służyć np. pracom rekultywacyjnym.
Pełnoskalowa instalacja na osadniku Sośnicy ma powstać do początku 2027 r. Do końca 2025 r. w należącej do GIG kopalni doświadczalnej Barbara w Mikołowie powstanie próbna minifarma o małej mocy 155 kW, złożona z 25 sekcji pływających; docelowa ma liczyć 330 pływaków z 10 panelami na każdym z nich. Także w Mikołowie wykonany i zbadany ma zostać do połowy 2026 r. prototyp linii przesyłowej SWET.
To pierwszy w Polsce projekt pływającej fotowoltaiki w skali przemysłowej, który łączy odnawialne źródła energii z magazynowaniem. Pokazujemy, że infrastruktura górnicza może stać się bazą dla transformacji energetycznej - podkreślają przedstawiciele konsorcjum.
Rozwiązania zastosowane w Sośnicy - kompozytowe pontony, mobilne moduły instalacji czy systemy śledzenia słońca - mają stać się wzorem dla kolejnych inwestycji w Polsce i Europie. Dzięki łatwej relokacji modułów farmę będzie można przenosić i wykorzystywać w rekultywacji innych terenów pogórniczych.