Maka Lahi, czyli "Wielka Skała", od wieków budził zdumienie mieszkańców Tonga. Teraz naukowcy odkryli, że ten gigantyczny głaz został przeniesiony przez falę tsunami o wysokości aż 50 metrów. To dowód na siłę dawnych kataklizmów, które kształtowały wyspy Pacyfiku.
Nowe badania opublikowane w czasopiśmie "Marine Geology" rzucają światło na niezwykłe zjawisko geologiczne, które miało miejsce około 7000 lat temu na wyspie Tongatapu w Tonga. Naukowcy ustalili, że ogromny wapienny głaz, znany lokalnie jako Maka Lahi ("Wielka Skała"), został przesunięty o ponad 200 metrów w głąb lądu przez potężne tsunami.
Badacze podkreślają, że Maka Lahi jest jednym z trzech największych głazów przybrzeżnych na świecie i największym znanym głazem położonym na szczycie klifu.
To także drugi co do wielkości głaz na Tonga, ustępujący jedynie Maui Rock. Ma imponujące wymiary: 14 metrów szerokości, 12 metrów długości i 6,7 metra wysokości. Jego masa szacowana jest na około 1180 ton. Głaz znajduje się obecnie na wysokości 39 metrów n.p.m., około 200 metrów od linii brzegowej południowego wybrzeża Tongatapu.
Zespół badawczy pod kierunkiem Martina Köhlera z Wydziału Środowiska Uniwersytetu Queensland, przeprowadził szczegółowe analizy terenu oraz modelowanie numeryczne. Ustalono, że aby oderwać Maka Lahi od krawędzi klifu i przemieścić go w obecne miejsce, potrzebna była fala tsunami o wysokości około 50 metrów, trwająca około 90 sekund.
Byłem zaskoczony, widząc ten ogromny głaz tak daleko w głębi lądu, poza obszarem naszych prac terenowych. To musiało być naprawdę potężne tsunami - relacjonuje Martin Köhler.
Maka Lahi zajmuje ważne miejsce w tongańskich legendach. Według miejscowych opowieści to jeden z "kamieni do rzucania Maui" - półboga, który miał rozrzucać ogromne głazy podczas swoich przygód. Takie formacje jak Maka Lahi czy Maui Rock są nie tylko świadectwem dawnych kataklizmów, ale także istotnym elementem lokalnej tożsamości i tradycji.
Tongatapu to największa i najważniejsza wyspa Tonga - państwa położonego w sercu Polinezji na Oceanie Spokojnym. Jest to nie tylko najgęściej zaludniona część archipelagu, zamieszkiwana przez ponad 70 tysięcy osób, ale także prawdziwe centrum badań naukowych.
Wulkaniczne erupcje i wywoływane przez nie tsunami wielokrotnie odciskały piętno na losach mieszkańców. Najbardziej dramatycznym wydarzeniem ostatnich lat była potężna erupcja wulkanu Hunga Tonga-Hunga Haʻapai w 2022 roku, oddalona zaledwie o 60 kilometrów od stolicy kraju - Nuku'alofa. Kataklizm ten spowodował rozległe zniszczenia i wywołał fale tsunami, które dotarły do wybrzeży Tongatapu.