Większe dofinansowanie warsztatów terapii zajęciowej obiecuje w RMF FM rządowy pełnomocnik do spraw osób z niepełnosprawnościami Łukasz Krasoń. W Faktach nagłaśniamy dzisiaj problem trudnej sytuacji finansowej, w jakiej znaleźli się organizatorzy tych zajęć. Reprezentanci Ogólnopolskiego Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej w liście do redakcji Faktów RMF FM, a także do posłów i do senatorów, piszą o kurczącym się zapasie pieniędzy, między innymi na ogrzewanie i na transport podopiecznych. Warsztaty to na przykład kursy komputerowe i kulinarne, które mają pomóc osobom z niepełnosprawnościami w znalezieniu pracy.
Wiceminister Łukasz Krasoń zapowiada w rozmowie z naszym reporterem Michałem Dobrołowiczem, że kwota dofinansowania na jednego uczestnika WTZ (warsztatów terapii zajęciowej) na rok wzrośnie o kilka tysięcy złotych. Obecnie to brutto nieco ponad 35 tysięcy złotych.
Daje to miesięczne dofinansowanie wartości niespełna 3 tys. złotych. Autorzy listu z Ogólnopolskiego Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej chcą, by docelowo ta miesięczna stawka zrównała się z pensją minimalną (obecnie to ponad 4,6 tys. złotych).
Zapowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej to ważna deklaracja, lecz wciąż nie ma przepisów, które zapewniłyby te większe pieniądze. Rozporządzenia są dopiero przygotowywane. Nie wiem, czy przepisy będą gotowe w październiku, czy w styczniu, czy w lutym. Algorytm jest zaszyty w rozporządzeniu. Pamiętajmy jednak, że mówimy o dofinansowaniu na rok, te pieniądze na pewno będą - dodaje Łukasz Krasoń.
Ma to być mniejsza liczba sprawozdań, które muszą składać organizatorzy warsztatów terapii zajęciowej tak, by zmniejszyć biurokrację i ułatwić w ten sposób pracę. Na razie w resorcie jest przekonanie, że te zmiany są potrzebne. Nie wiadomo, jak szybko i sprawnie uda się je wprowadzić.
Przedstawiciele środowiska warsztatów terapii zajęciowej (WTZ), które od ponad 30 lat są wsparciem dla osób z niepełnosprawnościami w procesie rehabilitacji, przygotowania do samodzielnego życia i aktywizacji zawodowej, alarmują o pogłębiającym się kryzysie finansowym. Od 1992 roku placówki te zapewniają wsparcie blisko 30 tys. osób z niepełnosprawnością umiarkowaną i znaczną - grupie szczególnie narażonej na marginalizację społeczną i zawodową.
Przedstawiciele środowiska WTZ podkreślają, że ich celem jest umożliwienie uczestnikom pełnego rozwoju umiejętności, budowania poczucia sprawczości oraz przygotowanie do aktywnego udziału w życiu społecznym i zawodowym, zgodnie ze standardami Konwencji Praw Osób z Niepełnosprawnościami i wnioskami Najwyższej Izby Kontroli z lipca 2025 roku.
Obecnie jednak działalność wielu placówek jest zagrożona. Główną przyczyną są gwałtownie rosnące koszty utrzymania - energii, ogrzewania, transportu i usług zewnętrznych - które wzrosły w ostatnim czasie o około 20 proc., mimo że oficjalna inflacja wynosi 4,5 proc. Niewystarczające finansowanie, niskie wynagrodzenia kadry oraz brak środków na modernizację i zakup nowoczesnych narzędzi terapeutycznych poważnie ograniczają możliwości działania warsztatów. Jak wskazują autorzy apelu, brak dostępu do nowych technologii i szkoleń utrudnia skuteczną aktywizację zawodową uczestników i przygotowanie ich do wejścia na rynek pracy.
Przedstawiciele WTZ zaznaczają, że pomimo wieloletnich rozmów i rządowych deklaracji, poprawa sytuacji jest niewielka. Choć trwają dyskusje o standaryzacji placówek, środowisko podkreśla, że jest otwarte na zmiany i wdrażanie nowoczesnych metod, ale potrzebuje stabilnych i systemowych rozwiązań oraz adekwatnego finansowania. Celem nie jest tylko utrzymanie dotychczasowej oferty, lecz jej podnoszenie, aby lepiej odpowiadała na potrzeby osób z niepełnosprawnościami i wymogi współczesnego rynku pracy.
W swoim apelu przedstawiciele środowiska przedstawiają konkretne postulaty:
- Zwiększenie i stabilizacja finansowania WTZ - natychmiastowe zwiększenie środków jeszcze w 2025 roku dla zapewnienia płynności finansowej, stopniowe podnoszenie kwoty finansowania uczestnika do poziomu minimalnego wynagrodzenia do 2028 roku, a od 2029 roku wprowadzenie stałej corocznej waloryzacji. Uwzględnienie planowanych zmian w 2026 roku, w tym zatrudnienia trenerów pracy i superwizji pracowników.
- Uznanie specyfiki pracy w WTZ - zaliczenie jej do pracy w warunkach szczególnych, podobnie jak w szkołach specjalnych, oraz wprowadzenie dodatkowych świadczeń pracowniczych, m.in. zwiększenia urlopu o 5 dni i dostosowania czasu pracy do planowanych zmian w Kodeksie pracy.
- Systemowe i kompleksowe rozwiązania wspierające uczestników - stworzenie koordynacji systemu wsparcia na poziomie powiatu, umożliwienie łączenia uczestnictwa w WTZ z aktywnością zawodową, a także reforma systemu orzekania, która pozwoli lepiej kwalifikować osoby z niepełnosprawnościami do odpowiednich form pomocy.
Poprawa sytuacji tych placówek nie powinna być traktowana jako koszt, lecz inwestycja w godne życie, samodzielność i aktywność społeczną osób z niepełnosprawnościami. Jak zaznaczają autorzy apelu - tylko stabilne, długofalowe rozwiązania systemowe pozwolą utrzymać wysoki poziom wsparcia i zapobiec odpływowi wykwalifikowanej kadry.
Ogólnopolskie Forum Warsztatów Terapii Zajęciowej zwraca się do władz oraz opinii publicznej o wsparcie i podjęcie pilnych działań, które pozwolą na realną poprawę sytuacji warsztatów w Polsce.