Fala upałów dotarła do Polski, a to oznacza nie tylko wzrost temperatur, ale również obowiązki dla pracodawców wynikające z przepisów Kodeksu pracy. Wysokie temperatury mogą poważnie wpłynąć na warunki pracy, dlatego pracodawcy muszą zadbać o komfort swoich pracowników - także tych wykonujących swoje obowiązki zdalnie.
- Pracodawca ma obowiązek zapewnienia napojów pracownikom, gdy temperatura przekracza 28 stopni Celsjusza w pomieszczeniach lub 25 stopni Celsjusza na otwartej przestrzeni.
- Pracownik, który wykonuje pracę zdalnie, musi mieć dostęp do urządzeń chłodzących. W miarę możliwości pracodawca powinien umożliwić pracownikowi zrobienie przerw i odpoczynku w ciągu dnia pracy.
- Nowe regulacje wejdą w życie od 1 stycznia 2027 roku - zakładają m.in. wstrzymanie pracy przy 35 stopniach Celsjusza w pomieszczeniach i 32 stopniach na zewnątrz.
Obowiązujące przepisy jasno wskazują, że pracodawca ma obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, także w sytuacjach nadzwyczajnych, jak ekstremalne upały. Gdy pogoda pogarsza warunki pracy, szef musi wdrożyć działania zaradcze - może to być dodatkowa przerwa, zmiana organizacji czasu pracy, a nawet wcześniejsze zakończenie dnia pracy. Trzeba jednak podkreślić, że te udogodnienia nie są obowiązkowe - ich wprowadzenie zależy wyłącznie od dobrej woli pracodawcy. Co ważne, wcześniejsze wyjście z pracy w takich przypadkach nie powinno skutkować obniżeniem pensji.
Chociaż przepisy BHP nie precyzują maksymalnej temperatury, w której można pracować, określają minimalne wartości - zależnie od rodzaju wykonywanych zadań. Obowiązek dostarczania pracownikom napojów chłodzących pojawia się, gdy temperatura w miejscu pracy przekracza 28 stopni Celsjusza w pomieszczeniach zamkniętych lub 25 stopni Celsjusza na otwartej przestrzeni.
Jeśli w pomieszczeniach znajduje się sprawna klimatyzacja, a temperatura nie przekracza wspomnianych wartości, napoje nie muszą być zapewnione. Inaczej jest, gdy temperatura rośnie - wtedy pracodawca nie może uchylić się od tego obowiązku bez względu na obecność klimatyzacji. Naruszenie tych przepisów może skutkować karą grzywny w wysokości od 1 tys. do 30 tys. zł.
Również w przypadku pracy zdalnej pracodawca nie jest zwolniony z obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Pracownik powinien mieć dostęp do urządzeń chłodzących. W miarę możliwości pracodawca powinien umożliwić pracownikowi zrobienie przerw i odpoczynku w ciągu dnia pracy, aby zapobiec przegrzaniu. Pracodawca może rozważyć skrócenie czasu pracy lub wprowadzenie elastycznego grafiku, aby zmniejszyć obciążenie pracownika.
W przypadku osób pracujących na otwartej przestrzeni pracodawca ma obowiązek zapewnienia napojów, gdy temperatura przekracza 25 stopni Celsjusza. Niezależnie od tego, czy praca jest wykonywana w pomieszczeniu, czy na otwartej przestrzeni, napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.
Ministerstwo Rodziny od dłuższego czasu pracuje nad nowelizacją przepisów dotyczących pracy w ekstremalnych warunkach pogodowych. Projekt nowego rozporządzenia przewiduje, że w przypadku przekroczenia określonych temperatur - 35°C w pomieszczeniach i 32°C na zewnątrz - pracodawca będzie zobowiązany do czasowego wstrzymania pracy.
Szczegółowo określono też limity dotyczące pracy fizycznej. Przy dużym wysiłku energetycznym (powyżej 1500 kcal u mężczyzn i 1000 kcal u kobiet w ciągu zmiany) nie będzie można wykonywać pracy na zewnątrz, jeśli temperatura przekroczy 32°C - chyba że ze względów technologicznych nie da się tego uniknąć.
Początkowo zmiany miały wejść w życie już w czerwcu 2025 roku, jednak w wyniku konsultacji społecznych termin przesunięto na 1 stycznia 2027 roku. Jak podkreśliło ministerstwo, decyzja ta pozwoli firmom na odpowiednie dostosowanie wewnętrznych regulacji i warunków pracy.
Szczególne ograniczenia dotyczą osób niepełnoletnich. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, młodociani nie mogą pracować w pomieszczeniach, gdzie temperatura przekracza 30°C i wilgotność względna powietrza wynosi więcej niż 65 proc.
Pracodawcy powinni pamiętać, że ochrona zdrowia i życia pracowników jest nadrzędnym obowiązkiem - niezależnie od miejsca i sposobu wykonywania pracy. Wraz ze zmianami klimatu i coraz częstszymi falami upałów, konieczność dostosowania przepisów i praktyk do nowych realiów staje się coraz pilniejsza.