W tym wyjątkowym dniu, kiedy Polska obchodzi 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja, warto przypomnieć sobie słowa, które od lat brzmią z dumą w sercach Polaków - Mazurek Dąbrowskiego. Jaka jest jego oficjalna treść? O czym mówią słowa hymnu? Kiedy wykonuje się hymn? Tego dowiecie się z naszego artykułu.
Ten niezwykły hymn, znany również jako Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, został napisany ponad 220 lat temu przez wybitnego polityka i pisarza, Józefa Wybickiego.
Melodia hymnu, inspirowana ludowym mazurem, do dzisiaj budzi patriotyczne uczucia, choć autor muzyki pozostaje nieznany. Pierwsze publiczne wykonanie Pieśni miało miejsce w lipcu 1797 roku w Reggio, we Włoszech, podczas uroczystości pożegnania legionistów opuszczających miasto.
Mazurek Dąbrowskiego, będący symbolem narodowym i źródłem inspiracji dla wielu pokoleń Polaków, został oficjalnie uznany za hymn narodowy Polski w 1927 roku. W dniu tak ważnym jak rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja, warto przypomnieć sobie słowa, które od wieków jednoczą Polaków, niezależnie od miejsca na świecie.
"Mazurek Dąbrowskiego" to nie tylko hymn narodowy Polski, ale również świadek burzliwej historii kraju. Jego pierwsza zwrotka jest bezpośrednim odniesieniem do bolesnych chwil w historii Polski, mianowicie do ostatniego rozbioru, który zakończył się utratą niepodległości. W tych słowach kryje się jednak coś więcej niż tylko przypomnienie o przeszłości - to wyraz nadziei na odzyskanie wolności.
Druga zwrotka hymnu przenosi nas w czasie, prezentując wizję żołnierzy, którzy mają siłę przywrócić suwerenność Polski. Autor tekstu, Józef Wybicki, wierzył, że z pomocą Napoleona Bonapartego, żołnierze wracający z zachodu przez rzekę Wartę i z południa przez Wisłę, będą w stanie odmienić losy ojczyzny.
Trzecia zwrotka to hołd dla Stefana Czarnieckiego, bohatera narodowego i dowódcy z czasów potopu szwedzkiego w XVII wieku. Przypomina o jego niezłomności i bohaterskich czynach, w tym o słynnej przeprawie na wyspę Als. To symboliczne nawiązanie do determinacji i odwagi, które są niezbędne w walce o wolność i niepodległość.
"Mazurek Dąbrowskiego" to więcej niż hymn - to opowieść o walce, nadziei i niezłomnym duchu narodu polskiego. Każda zwrotka przypomina o ważnych momentach w historii Polski, jednocześnie inspirując kolejne pokolenia do pamięci o przeszłości i wiary w lepszą przyszłość.
Obecnie za oficjalne uznaje się 4 zwrotki hymnu:
Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.
Marsz, marsz Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.
Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.
Marsz, marsz Dąbrowski...
Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.
Marsz, marsz Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany
- Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Marsz, marsz Dąbrowski...
HYMN POLSKI - wersja do druku w formacie PDF
W oryginalnej wersji utworu istniały jeszcze dwie - napisane również przez Józefa Wybickiego.
Dwie nieznane zwrotki hymnu brzmią następująco:
Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.
Na to wszystkich jedne głosy:
"Dosyć tej niewoli
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli".
W przeszłości tekst hymnu Polski wykonywano podczas najważniejszych wydarzeń w historii kraju, m.in. w czasie:
- triumfalnego wjazdu gen. H. Dąbrowskiego i J. Wybickiego do Poznania (3 listopada 1806 roku),
- Wiosny Ludów (1848) na ulicach Wiednia, Pragi i Berlina,
- powstania listopadowego (1830),
- powstania styczniowego (1863), jak również w czasach Wielkiej Emigracji oraz I i II wojny światowej.
- 26 lutego 1927 Pieśń Legionów Polskich we Włoszech został oficjalnie hymnem państwowym Rzeczypospolitej Polskiej.
Współcześnie publicznie hymn państwowy wykonuje się lub odtwarza w czasie uroczystości oraz świąt i rocznic państwowych, a także uroczystych apeli i zbiórek upamiętniających na przykład wydarzenia historyczne, podczas odsłonięcia pomników, a także w czasie dekoracji złotymi medalami polskich sportowców na międzynarodowych imprezach, a także w szkołach przy okazji rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego.
Podczas wykonywania hymnu państwowego należy:
- zachować powagę i spokój, przyjąć postawę wyrażającą szacunek,
- mężczyźni w ubraniach cywilnych - zdejmują nakrycia głowy,
- osoby w umundurowaniu obejmującym nakrycie głowy, niebędące w zorganizowanej grupie - oddają honory przez salutowanie.
- poczty sztandarowe podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu oddają honory przez pochylenie sztandaru.
Hymn Rzeczypospolitej Polskiej powinien być wykonywany lub odtwarzany w sposób zapewniający mu należną cześć i szacunek.
Podkreślmy, że - zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych - zabrania się wykonywania hymnu ze zmienioną melodią lub tekstem.
Polski hymn jest chroniony przez przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Ustawę o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz o pieczęciach państwowych jak również rozporządzenia resortowe.
A jakie sa najczęstsze błędy przy wykonywaniu hymnu? Zdarza się śpiewanie "póki my żyjemy", zamiast "kiedy my żyjemy".
Kolejnym błędem jest śpiewanie dwóch równych nut (dwóch ósemek) w miejscu, w którym pierwsza powinna być trzy razy dłuższa od drugiej (ósemka z kropką i szesnastka). Ósemka z szesnastką to rytm, który pokrywa się z sylabami "Je-szcze"; "Nie zgi" (pierwsza sylaba od słowa "zginęła"); "Kie-dy"; "Co nam"; "przemoc"; "szablą"; "Z zie-mi".