W 2026 roku w Polsce odbędzie się największa od lat kwalifikacja wojskowa. Ministerstwo Obrony Narodowej ogłosiło, że przed powiatowymi komisjami lekarskimi stanie aż 235 tysięcy młodych osób. To rekordowa liczba, która pokazuje, jak dużą wagę państwo przykłada do przygotowania obywateli na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa kraju. Kogo obejmie obowiązek stawienia się przed komisją i co dokładnie oznacza przyznanie poszczególnych kategorii wojskowych?
Oficjalny start kwalifikacji wojskowej zaplanowano na 16 stycznia 2026 roku. Cały proces potrwa od 2 lutego do 30 kwietnia i obejmie wszystkie województwa. Przez trzy miesiące powiatowe komisje lekarskie będą oceniać zdolność obywateli do czynnej służby wojskowej. To czas, w którym tysiące młodych ludzi otrzyma wezwania i stanie przed koniecznością poddania się badaniom lekarskim oraz formalnej ocenie.
Obowiązek stawienia się przed komisją wojskową dotyczy szerokiego grona obywateli. Największą grupę stanowią mężczyźni urodzeni w 2007 roku - to właśnie ten rocznik jest głównym adresatem tegorocznej kwalifikacji. Jednak nie tylko oni muszą przygotować się na wezwanie.
Wezwania otrzymają także:
- Mężczyźni z roczników 2002-2006, którzy do tej pory nie mieli ustalonej kategorii zdolności do służby wojskowej.
- Osoby, które w latach 2024-2025 zostały uznane za czasowo niezdolne do służby - będą musiały ponownie przejść badania.
- Kobiety urodzone w latach 1999-2007, które posiadają kwalifikacje przydatne w wojsku, takie jak wykształcenie medyczne, informatyczne czy logistyczne.
- Ochotnicy - każda osoba powyżej 18. roku życia, która zdecyduje się zgłosić dobrowolnie.
- Osoby z nieuregulowanym stosunkiem do służby wojskowej - aż do końca roku, w którym ukończą 60 lat.
Warto podkreślić, że obowiązek obrony ojczyzny dotyczy każdego obywatela do końca roku kalendarzowego, w którym kończy 60 lat. Oznacza to, że wezwanie do kwalifikacji może otrzymać nie tylko młodzież, ale także osoby, które z różnych powodów nie miały wcześniej ustalonej kategorii wojskowej.
Podczas kwalifikacji wojskowej każda osoba otrzymuje jedną z czterech kategorii określających jej zdolność do czynnej służby wojskowej. Są to:
- Kategoria A - pełna zdolność do czynnej służby wojskowej. Osoby z tą kategorią mogą być powołane do służby zarówno w czasie pokoju, jak i w razie konfliktu zbrojnego.
- Kategoria B - czasowa niezdolność do służby wojskowej, najczęściej z powodu problemów zdrowotnych. Osoby z tą kategorią mogą zostać ponownie przebadane po określonym czasie.
- Kategoria D - niezdolność do czynnej służby wojskowej w czasie pokoju.
- Kategoria E - trwała i całkowita niezdolność do służby wojskowej, zarówno w czasie pokoju, jak i wojny.
Wielu Polaków mylnie uważa, że przyznanie kategorii D oznacza całkowite zwolnienie z obowiązku wojskowego. Tymczasem przepisy są jednoznaczne: kategoria D oznacza niezdolność do służby w czasie pokoju, ale w przypadku konfliktu zbrojnego osoby z tym oznaczeniem mogą zostać powołane do armii, zwłaszcza jeśli posiadają specjalistyczne kwalifikacje potrzebne wojsku.
Dotyczy to przede wszystkim osób z wykształceniem medycznym, logistycznym czy informatycznym. W sytuacji zagrożenia państwa, nawet osoby, które w czasie pokoju nie byłyby powołane do służby, mogą zostać wezwane do wsparcia działań obronnych.
Osoby objęte kwalifikacją otrzymują imienne wezwania, w których wskazany jest termin i miejsce stawienia się przed komisją. Na miejscu przeprowadzane są badania lekarskie, ocena stanu zdrowia oraz wywiad dotyczący wykształcenia i kwalifikacji zawodowych. Na podstawie zebranych informacji komisja przyznaje odpowiednią kategorię wojskową.
W przypadku nieobecności bez uzasadnionej przyczyny, grożą konsekwencje prawne, w tym grzywna lub przymusowe doprowadzenie przez policję. Dlatego tak ważne jest, by każda osoba, która otrzyma wezwanie, potraktowała je poważnie i stawiła się w wyznaczonym terminie.