Bardzo boją się go maturzyści, przed jego popełnieniem przestrzegają nauczyciele. Błąd kardynalny to pomyłka, którą można popełnić na maturze z języka polskiego. Czym jest dokładnie i co za niego grozi?
Maturalny maraton zbliża się wielkimi krokami. Na początek - 7 maja - abiturienci zmierzą się z pisemnym egzaminem z języka polskiego na poziomie podstawowym.
To właśnie zmagając się z przedmiotem z języka ojczystego można popełnić błąd kardynalny. Egzaminator - oceniając pracę - będzie dokładnie sprawdzał, czy uczeń go nie popełnił. Taki błąd bowiem dowodzi, że maturzysta nie zna treści lektury obowiązkowej.
Jak tłumaczy CKE, błąd kardynalny to błąd rzeczowy "świadczący o nieznajomości treści lektury obowiązkowej, do której odwołuje się zdający, w zakresie: fabuły, w tym głównych wątków utworu; losów głównych bohaterów, w tym np. łączenie biografii różnych bohaterów; lub całkowicie nieuprawnionej interpretacji lektury obowiązkowej będącej falsyfikacją danego tekstu".
Jak wskazuje CKE, "w przypadku lektur obowiązkowych błąd kardynalny może dotyczyć wyłącznie lektur obowiązkowych wskazanych w podstawie programowej jako lektury do omówienia w całości (nie we fragmentach)".
Egzaminator, by uznać pomyłkę za błąd kardynalny, musi mieć pewność, że uczeń nie zna lektury i nie wie o czym pisze. Wówczas praca zostanie oceniona na 0 punktów.
Przykłady błędu kardynalnego:
- w przypadku pisania rozprawki o pracy - powołanie się na Stanisława Wokulskiego i stwierdzenie, że był on np. bezrobotny i niczego nie robił całymi dniami
- gdy piszemy o metamorfozie postaci i zaznaczamy, że Jacek Soplica w ogóle nie zmienił się po zastrzeleniu Stolnika, a ksiądz Robak to jego brat bliźniak
Jak uniknąć popełnienia błędu kardynalnego? Należy dokładnie przypomnieć sobie wszystkie lektury obowiązkowe i najlepiej unikać pisania na temat, w którym nie czujemy się pewnie.
Pojawia się pytanie, czy popełnienie kardynalnego błędu jest równoznaczne z oblaniem egzaminu dojrzałości.
Wszystko zależy od formuły egzaminu. Matura według formuły 2015 przewidywała 20 punktów za test i 50 punktów za rozprawkę, co przy progu zdawalności 30 proc. (i niezbędnym zdobyciu 21 punktów) oznaczało, że błąd kardynalny na maturze uniemożliwiał zdanie egzaminu. (...) Tymczasem na maturze według formuły 2023 można uzyskać 25 punktów za test i 35 punktów za wypracowanie maturalne, a więc łącznie 60 punktów. By zdać maturę (czyli osiągnąć próg 30 proc., a więc zdobyć 18 punktów) wystarczy więc dobrze rozwiązać test. Jeśli więc w wypracowaniu pojawi się błąd kardynalny, a maturzysta otrzyma za nie 0 punktów - wciąż ma szansę zaliczyć maturę - podkreśla "Dziennik Gazeta Prawna".
Rozprawka to pisemna forma wypowiedzi, która zawiera rozważania na określony temat. Tyle mówi definicja.
Rozprawka składa się z trzech części:
- wstęp (tezy/hipotezy),
- rozwinięcie (argumentów),
- zakończenie (potwierdzenia tezy lub potwierdzenia/obalenia hipotezy).
Temat rozprawki najczęściej jest podany na arkuszu egzaminacyjnym z języka polskiego. Czasem jest natomiast polecenie, by temat rozprawki wybrać samemu.
Pisząc wstęp do rozprawki musimy pamiętać, żeby przedstawić w nim tezę. Warto podeprzeć ją argumentami i przykładami z literatury, historii, religii, czy nawet świata polityki. Ważne jest, by już we wstępie zaprezentować swoją własną opinię odnośnie tematu rozprawki. Dla podkreślenia, że to nasze przemyślenia na danym temat pamiętajmy o użyciu taki sformułowań jak "moim zdaniem", "uważam, że", "w moim przekonaniu", "w mojej opinii", czy "według mnie".
Potem jest czas na rozwinięcie. Tu jest możliwość do rozpisania się. Wymóg pracy to minimum 300 wyrazów. W tej części wypracowania musi pojawić się argumentacja: im bogatsza, im bardziej rozwinięta i poparta licznymi przykładami, tym lepiej. To tu jest miejsce na pochwalenie się znajomością lektur. Nie bójcie się używać cytatów, przywoływać postaci z przeczytanych książek z listy lektur obowiązkowych. Pamiętajcie jednak, że nie chodzi o streszczenie fabuły, ale przytoczenie wydarzeń czy bohaterów. Nie zapominaj także o swoich przemyśleniach, opiniach i osądach.
W zakończeniu należy ponownie odwołać się do tezy, krótko podsumować argumenty i na koniec napisać swoją refleksję. Ta ostatnia część rozprawki musi być zwięzła.
Najważniejsze informacje dotyczące matury 2024 znajdziecie w naszym specjalnym raporcie na stronie RMF24. Możecie tam zobaczyć m.in. przykładowe zadania maturalne wraz z rozwiązaniami.
Jak co roku na naszej stronie www.rmf24.pl tuż po zakończeniu egzaminów maturalnych będziemy publikować arkusze maturalne oraz przykłady rozwiązań egzaminów z języka polskiego, matematyki i języka angielskiego.
