"To była spontaniczna akcja, pokojowa manifestacja. Nikt nie przypuszczał, że do kobiet i dzieci będą strzelać" - powiedział RMF FM o zdarzeniach z Poznania sprzed 67 lat Jerzy Majchrzak, prezes Stowarzyszenia Poznański Czerwiec '56, który 28 czerwca 1956 roku miał 14 lat. Tego dnia, wczesnym rankiem, robotnicy z ówczesnych zakładów im. Stalina w Poznaniu ogłosili strajk i wyszli na ulice miasta, by domagać się poprawy warunków bytowych.

REKLAMA

28 czerwca 1956 roku robotnicy z poznańskiej fabryki na Wildzie wyszli na ulice miasta, by w pokojowej manifestacji wyrazić swój sprzeciw. Chcieli poprawy warunków bytowych - podwyżki płac, zmniejszenia norm wydajności pracy oraz obniżki cen. Dołączyli do nich mieszkańcy, a naprzeciw wyszło wojsko i milicja. Padły strzały, rozpoczęło się zdarzenie, które na kartach historii zapisało się krwawymi literami - Czerwiec'56.

Mówimy o pierwszym masowym proteście, który zakończył się rozlewem krwi, ofiarami śmiertelnymi, wyprowadzaniem ciężkiego sprzętu na ulice miasta. Tego sprzętu w 1956 roku na ulicach Poznania było więcej niż w lutym 1945 roku - tłumaczy prof. Rafał Reczek z Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Wtedy to władza, która określała się władzą robotniczą, zaczęła do tych robotników strzelać - dodaje.

W walkach w Poznaniu zginęło kilkudziesięciu mieszkańców, a kilkuset zostało rannych.

"Nikt nie przypuszczał, że do kobiet i dzieci będą strzelać"

Jeden z pocisków trafił w nogę Jerzego Majchrzaka - wtedy 14-letniego chłopca, dziś prezesa Stowarzyszenia Poznański Czerwiec '56.

To była spontaniczna akcja, pokojowa manifestacja. Nikt nie przypuszczał, że do kobiet i dzieci będą strzelać. Brałem udział w zdobyciu więzienia przy ul. Młyńskiej. Kiedy usłyszeliśmy, że na Kochanowskiego strzelają do kobiet i dzieci, to od razu tam ruszyliśmy - opowiada Majchrzak.

Wojsko otworzyło ogień do kobiet i dzieci. Najkrwawsze walki toczyły się właśnie na ulicy Kochanowskiego na poznańskich Jeżycach. Udział w nich brał między innymi Włodzimierz Marciniak, dzisiaj Prezes Związku Kombatantów i Uczestników Powstania Poznańskiego Czerwca 1956.

Ta ulica od góry, od Dąbrowskiego, spływała krwią. UB strzelało w głowę, w klatkę piersiową. Nie celowali w nogi. Chcieli zabić - wspomina Włodzimierz Marciniak.

Najmłodszą ofiarą walk był Romek Strzałkowski. Miał zaledwie 13 lat.

Ważny gest Roberta De Niro

26 kwietnia 1992 r. Robert De Niro, na zaproszenie Fibaka, ówczesnego właściciela "Gazety Poznańskiej", złożył krótką wizytę w Poznaniu, w czasie której oddał hołd ofiarom robotniczego zrywu przed Pomnikiem Poznańskiego Czerwca 1956.

Zdjęcia z tego wydarzenia znalazły się m.in. na prezentowanej od kilku lat, przygotowanej przez IPN i Wielkopolskie Muzeum Niepodległości wystawie "Poznański Czerwiec 1956. Oblicza buntu i jego pamięć".

Z okazji kolejnej rocznicy wydarzeń czerwcowych dyrektor poznańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej dr hab. Rafał Reczek zwrócił się do Wojciecha Fibaka z pytaniem, czy Robert De Niro mógłby skierować kilka słów do kombatantów Czerwca’56. W odpowiedzi, po kilku tygodniach, Fibak przysłał zdjęcie z dedykacją od amerykańskiego aktora.

Bohaterskim mieszkańcom Poznania, (uczestnikom) antykomunistycznego powstania z czerwca 1956 r. z wyrazami podziwu oraz szacunku! Robert De Niro - napisał amerykański aktor na zdjęciu niedawno przekazanym poznańskiemu oddziałowi IPN, dzięki pomocy przyjaciela artysty, tenisisty Wojciecha Fibaka.

67. rocznica Czerwca '56 - harmonogram

Dziś przez cały dzień w Poznaniu składane są kwiaty pod pomnikami oraz w miejscach pamięci. Główne uroczystości odbędą się o godz. 18:30 na pl. Mickiewicza w Poznaniu. Wcześniej ofiary zostaną uhonorowane w miejscach związanych z robotniczym powstaniem.

Oto program dzisiejszych uroczystości:

  • g. 8:15 - tablica studentów poległych w Czerwcu '56 na pl. Marii Skłodowskiej-Curie 5;
  • g. 8:50 - tablica pamiątkowa przy ZNTK S.A., ul. Robocza 4;
  • g. 10:00 - tablica pamiątkowa przy dawnej zajezdni MPK, ul. Gajowa. Przemarsz uczestników z ul. Gajowej na skwer im. Trzech Tramwajarek przy ul. Dąbrowskiego (przejście chodnikiem);
  • g. 10:45 - skwer im. Trzech Tramwajarek, narożnik ulic Dąbrowskiego i Kochanowskiego;
  • g. 11:00 - Pomnik Poległych w Powstaniu Poznańskim 28-30 czerwca 1956 r., ul. Kochanowskiego;
  • g. 11:45 - tablica pamiątkowa na budynku Komendy Wojewódzkiej Policji, ul. Kochanowskiego 2a;
  • g. 14.15 - brama główna H. Cegielski - Poznań S.A., brama główna HCP, ul. 28 Czerwca 1956 223/229;
  • g. 17:00 - Msza św. w intencji Ofiar Czerwca '56. Kościół dominikanów, al. Niepodległości 20;
  • g. 18:15 - przemarsz w kierunku Pomnika Poznańskiego Czerwca '56, al. Niepodległości, pl. Adama Mickiewicza;
  • g. 18:30 - Pomnik Poznańskiego Czerwca '56. Pomnik Poznańskiego Czerwca '56, pl. Adama Mickiewicza.