Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła laureatów w dziedzinie fizyki. Nagroda powędruje do trzech naukowców: Alaina Aspecta, Johna F. Clausera i Antona Zeilingera, zajmujących się mechaniką kwantową. Wczoraj poznaliśmy laureata w dziedzinie medycyny - to szwedzki badacz genomów wymarłych krewnych człowieka, Svante Pääbo.

Alain Aspect z Francji, John F. Clauser z USA i Anton Zeilinger z Austrii są laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z fizyki. 

Królewska Szwedzka Akademia Nauk wyróżniła ich za podstawy prac, które prowadzą do budowy kwantowych komputerów, a które już doprowadziły do wykorzystania kwantowych metod kryptograficznych. 

Pokazali oni, że można badać i kontrolować cząstki w tzw. splątanych stanach kwantowych, gdy stan jednej z tych cząstek determinuje stan drugiej, nawet jeśli znajdują się tak daleko od siebie, że nie zdąży się między nimi przenieść żadna informacja. 

To jedno z najbardziej tajemniczych zjawisk, które fizycy potrafią badać i w coraz większym stopniu wykorzystywać. Konsekwencje tych prac będą potężne. To co widzimy to dopiero początek - zauważa dziennikarz RMF FM Grzegorz Jasiński.

Jak podkreśliła podczas ogłaszania laureatów członkini Komitetu Noblowskiego Eva Olsson, mechanika kwantowa to żywa i szybko rozwijająca się dziedziną. "Ma szerokie potencjalne zastosowanie w bezpiecznym przesyłaniu informacji, rozwoju komputerów kwantowych i nowoczesnych czujników" - wymieniała.

Aspect, Clauser i Zeilinger byli typowani do Nagrody Nobla z fizyki od około dekady.

Każdy z laureatów otrzyma jedną trzecią nagrody w wysokości 10 mln koron szwedzkich (902,315 dolarów amerykańskich).

Nagrody Nobla w dziedzinach naukowych na ogół dzielą naukowcy, którzy wspólnie lub równolegle przyczynili się do przełomowego odkrycia lub udoskonalili metodę albo narzędzie służące badaczom. Zgodnie z testamentem fundatora szwedzkiego wynalazcy Alfreda Nobla kluczowym kryterium są korzyści dla ludzkości.

Jutro poznamy laureata z chemii; w czwartek sekretarz Akademii Szwedzkiej Mats Malm ogłosi laureata literackiej Nagrody Nobla. Dwoje noblistów z ostatnich lat to tanzańsko-brytyjski pisarz Abdulrazak Gurnah (za 2021 rok) oraz amerykańska poetka Louise Glück (za 2020 rok). Może to wskazywać, że w tym roku większe szanse może mieć twórca z Europy.

W piątek norweski komitet przyzna Pokojową Nagrodę Nobla. Jak podał Instytut Nobla, w tym roku napłynęło 343 nominacji, z czego 251 to osoby, a 92 to organizacje. Jest to druga największa liczba zgłoszonych kandydatur w historii po 2016 roku, gdy było ich 372.

Z powodu trwającej na skutek rosyjskiej inwazji wojny w Ukrainie Pokojowa Nagroda Nobla może mieć szczególne znaczenie. W ubiegłym roku wyróżniono dziennikarzy, Marię Ressę z Filipin oraz Dmitrija Muratowa z opozycyjnej "Nowej Gaziety".

Zobacz również:

Alfred Nobel i nagroda jego imienia

Nagroda Nobla to złoty medal i kaligrafowany dyplom, a także czek na 10 mln koron szwedzkich (920 tys. euro) w każdej z dziedzin.

Nagrody Nobla są wręczane od 1901 roku.

27 listopada 1895 roku Alfred Nobel złożył podpis na swoim testamencie. Testamencie, który stał się sensacją na skalę światową. Szwedzki wynalazca i bogacz spadkobiercom pozostawił nikłą część swojego majątku. Fortunę przeznaczył na ufundowanie nagród w takich dziedzinach jak fizyka, chemia, medycyna, literatura i za wysiłek pokładany w pokój.

Zobacz również: