Start misji Ax-4 z Polakiem Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) odbędzie się we wtorek 10 czerwca - podała firma Axiom Space.
- Start misji zaplanowany na 10 czerwca ok. godz. 8:30 czasu lokalnego (14:30 w Polsce).
- Misja Ax-4 to czwarta komercyjna załogowa wyprawa Axiom Space.
- W skład załogi wchodzą: Peggy Whitson (USA) - dowódczyni; Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) - specjalista; Shubhanshu Shukla (Indie) pilot; Tibor Kapu (Węgry) - specjalista.
- Astronauci mają spędzić na ISS 14 dni.
- Dr Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie drugim Polakiem w Kosmosie po Mirosławie Hermaszewskim.
Start ma się odbyć we wtorek 10 czerwca ok. godz. 8:30 czasu lokalnego (godz. 14:30 w Polsce).
The #Ax4 crew is scheduled to launch to the International Space Station on June 10 at 8:22 AM EDT from Launch Complex 39A at @NASAKennedy. Tune in for the launch broadcast starting at 6:15 AM EDT. pic.twitter.com/2ACocwFRSQ
Axiom_SpaceJune 3, 2025
To już druga zmiana terminu rozpoczęcia misji. Pierwotnie start miał się odbyć 29 maja, a przełożono go na 8 czerwca.
Jako powody zmiany daty podano wówczas kłopoty z kapsułą Dragon.
Kapsuła nie przeszła standardowego testu przed startem. Podczas niego sprawdza się m.in. wytrzymałość izolacji urządzeń. Jeśli przewody nie przejdą tej kontroli, musimy je wymienić na nowe i ponownie przetestować. Kosztowało nas to kilka dni. Następnie napotkaliśmy również problem ze spadochronami. Te, które planowaliśmy zainstalować w kapsule, nie przeszły kontroli tuż przed montażem. Wykryliśmy ślady wilgoci w workach, w które były zapakowane, musieliśmy więc wymienić cały zestaw - tłumaczyła wtedy szefowa misji Dragon, Sarah Walker z firmy SpaceX.
Ax-4 będzie czwartą komercyjną załogową wyprawą realizowaną przez Axiom Space. Udział Polaka w tej misji to rezultat umowy podpisanej między Ministerstwem Rozwoju i Technologii a ESA na przygotowanie i przeprowadzenie polskiej misji naukowo-technologicznej IGNIS na ISS. W przygotowaniach bierze udział także Polska Agencja Kosmiczna (POLSA).
W skład misji Ax-4 wchodzą: Peggy Whitson (USA) - dowódczyni; Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) - specjalista; Shubhanshu Shukla (Indie) - pilot oraz Tibor Kapu (Węgry) - specjalista. Astronauci mają spędzić na stacji 14 dni.
Podczas misji załoga spędzi na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) 14 dni, prowadząc około 60 działań badawczych przygotowanych przez różne kraje, obejmujących m.in. badania biologiczne, fizyczne, a także demonstrację technologii.
Nasza załoga przeszła rygorystyczne szkolenie zarówno w USA, jak i za granicą - mogę śmiało powiedzieć, że jesteśmy gotowi do startu (...). Trenowaliśmy pod kątem każdego scenariusza, zjednoczyliśmy się jako zespół i jesteśmy w pełni przygotowani do realizacji naszych celów - powiedziała dowódczyni Peggy Whitson, doświadczona astronautka, która w przestrzeni kosmicznej spędziła już łącznie 675 dni.
Dodała, że dla niej powrót w Kosmos jest zawsze wyjątkowym doświadczeniem. Każda misja jest inna. Każda załoga wnosi coś nowego. Byłam pod ogromnym wrażeniem poświęcenia, etyki pracy i pasji tego zespołu. Z przyjemnością trenowałem u ich boku i nie mogę się doczekać, kiedy zobaczę ich w mikrograwitacji. To będzie świetna zabawa - powiedziała, żartując.
Z kolei Sławosz Uznański-Wiśniewski przypomniał, że w ramach przygotowania się do lotu załoga podróżowała na szkolenia po całym świecie; odwiedziła również Polskę. Ale największa podróż rozpocznie się już za kilka dni - dodał.
Jak mówił, chce się cieszyć każdą chwilą podczas misji i z niecierpliwością czeka na możliwość spojrzenia na Ziemię z orbity.
Dodał, że "Polska znajduje się w szczególnym momencie historii" - jest jedną z najszybciej rozwijających się gospodarek Unii Europejskiej; dynamicznie się rozwija i buduje swoją pozycję w nauce i technologii. Kiedy odwiedzasz Polskę, możesz poczuć tę ekscytację. Nasza misja nazywa się IGNIS - symbolizuje ogień i ambicję, którą mamy - podkreślił.
Polski astronauta przypomniał, że polska misja technologiczno-naukowa IGNIS opiera się na dwóch głównych elementach: nauce i edukacji. Członkowie załogi będą przeprowadzali eksperymenty naukowe z wielu dziedzin, m.in. biologii, fizjologii, psychologii, a także technologii.
Sławosz Uznański-Wiśniewski przyznał, że drugi element - edukacja - jest dla niego osobiście bardzo ważny, ponieważ "misje kosmiczne zawsze inspirują ludzi".
Z ISS będę prowadził pokazy fizyki na żywo dla szkół i centrów nauki w całym kraju. Jestem bardzo podekscytowany tymi lekcjami i mam nadzieję, że zainspirują one wielu innych do zadawania pytań o to, jak działa świat - powiedział.
Jestem dumny, że mogę być częścią tej fantastycznej ekipy. (...) Teraz nadszedł czas, aby zastosować w praktyce wszystko, czego się nauczyliśmy - podkreślił.
Sławosz Uznański-Wiśniewski powiedział również kilka zdań po polsku, zwracając się bezpośrednio do Polaków: "Kosmos zawsze inspirował i jednoczył". Mam nadzieję, że misja IGNIS da wam wszystkim powód do spojrzenia w niebo, odwagę do ambitnych marzeń i ich konsekwentnej realizacji. Niech pozwoli wam poczuć, jak wiele możemy osiągnąć działając razem. Marzę o tym, żeby zabrać ze sobą was wszystkich, 40 milionów Polaków - mówił.
Następnie, odpowiadając na pytania dziennikarzy, Sławosz Uznański-Wiśniewski wspominał, że od dziecka czuł pociąg do nauki i kosmosu. Nie może być inaczej - mówił - skoro urodził się 12 kwietnia, w rocznicę wylotu pierwszego człowieka (Jurija Gagarina) w Kosmos. Żartował też, że jego mama czasem zamiast życzeń urodzinowych składała mu życzenia z okazji dnia Kosmosu właśnie.
Sławosz Uznański-Wiśniewski był też pytany o pierwszego polskiego astronautę - Mirosława Hermaszewskiego (1941-2022), który odbył lot na orbitę blisko 50 lat temu. Powiedział, że udało mu się go poznać osobiście i że symbolicznie uhonoruje go, zabierając ze sobą naszywkę z jego skafandra.
Polskiemu astronaucie zadano też pytanie o to, co by odpowiedział tym Polakom, którzy uważają, że wysyłanie ludzi w Kosmos jest zbyt kosztowne i wręcz niepotrzebne, skoro jest tyle problemów na Ziemi. Naprawdę wierzę - jako naukowiec, jako inżynier - że nie możemy rozwiązać dzisiejszych problemów za pomocą dzisiejszych technologii. Potrzebujemy technologii przyszłości i dlatego lecimy w kosmos; aby budować naszą przyszłość, budować nowe rozwiązania i być w stanie iść naprzód, wszyscy w jednym kierunku, rozwiązując wszystkie nasze problemy. Naprawdę w to wierzę i dlatego poświęciłem swoje życie nauce - podkreślił.
W ramach polskiej misji technologiczno-naukowej IGNIS na orbicie zostanie przeprowadzonych 13 eksperymentów, które dotyczą m.in. medycyny, biologii, biotechnologii i nauk inżynierskich. Zaplanowano też kilka okresów, podczas których polski astronauta będzie wykonywał połączenia z rodzimymi krótkofalowcami.
Uznański-Wiśniewski poprowadzi też w Kosmosie pokazy, które zostaną nagrane, a potem wykorzystane w ramach programu edukacyjnego. Zajęcia będą dotyczyły m.in. kołyski Newtona w nieważkości (rząd kilku stykających się z sobą jednakowych stalowych kulek, które mogą wykonywać wahania tylko w jednej płaszczyźnie; przyrząd ilustruje zasadę zachowania pędu i energii) i działania prostych układów elektrycznych (np. klucza telegraficznego).
Astronauta zabierze ze sobą na ISS m.in. polskie flagi, w tym naszywkę ze skafandra Mirosława Hermaszewskiego, pamiątki po Marii Skłodowskiej-Curie, mapę z dzieła Mikołaja Kopernika "De revolutionibus orbium coelestium" ("O obrotach sfer niebieskich"), bryłkę soli z Wieliczki i kawałek polskiego bursztynu. Na orbitę polecą też manuskrypt mazurka Fryderyka Chopina, trzy wiersze Wisławy Szymborskiej, krajka z regionalnego stroju ziemi łódzkiej z Muzeum Etnograficznego w Warszawie, polskie litery (ą, ć, ę, ł itd.) wydrukowane w 3 D oraz emblematy i plakat misji.
Dr Sławosz Uznański-Wiśniewski będzie drugim Polakiem w kosmosie - po Mirosławie Hermaszewskim.