Chińska gospodyni domowa przez 10 lat pisała w Wikipedii wymyśloną historię Rosji. Moskwa i Twer przez niemal dwa stulecia walczyły w niej o nieistniejącą kopalnię srebra - poinformował portal Meduza.

REKLAMA

W Chinach wykryto jedną z największych mistyfikacji w historii Wikipedii. Użytkowniczka internetowej encyklopedii przez ponad 10 lat z czterech fałszywych profili uzupełniała prawdziwą historię Rosji wymysłami i stworzyła alternatywną rzeczywistość, obejmującą miliony słów - nigdy nieistniejące postaci, bitwy i wynalazki związane z tajemniczą kopalnią srebra, w której pracowało 30 tysięcy niewolników.

Mistyfikację odkryła pisarka fantasy

Chińska pisarka fantasy Nancy Yi Fan przeglądała chińskojęzyczną Wikipedię w poszukiwaniu inspiracji. Przypadkowo natknęła się na informacje o kopalni srebra w mieście Kaszyn (takie miasto rzeczywiście istnieje, pierwsze wzmianki o nim pochodzą z XIII wieku) na terenie Księstwa Twerskiego, niezależnego państwa istniejącego od XIII do XV wieku. Kopalnia i skupione wokół niej miasto miała być rzekomo jednym z największych ośrodków przemysłowych późnego średniowiecza, w którym 30 tysięcy niewolników i 10 tysięcy wolnych mieszkańców wydobywało drogocenny kruszec. Niewyczerpane zasoby srebra stały się źródłem baśniowego bogactwa dla twerskich książąt i powodowały zawiść sąsiadów - czyli Księstwa Moskiewskiego, które pretendowało do bycia liderem w regionie.

Krwawe walki pomiędzy Moskwą i Twerem o prawo do władania kopalnią srebra miały się toczyć w latach 1305-1485. Zakończyły się zwycięstwem Moskwy. "Po upadku Księstwa Twerskiego srebro wydobywało Wielkie Księstwo Moskiewskie i jego następca (Imperium Rosyjskie), dopóki kopalnia nie została zamknięta w połowie XVIII wieku z powodu wyczerpania zasobów" - przeczytała w chińskiej Wikipedii Yi-Fan.

Blisko dwustuletnie walki o nieistniejącą kopalnię

Pisarka zainteresowała się tym mało znanym fragmentem rosyjskiej historii - przeczytała setki powiązanych ze sobą artykułów o wielkich bitwach, słowiańskich władcach, którzy chcieli zawładnąć kopalnią i pracujących w niej inżynierach. Wszystkie były napisane typowym dla Wikipedii oschłym językiem.

Stopniowo zaczęła jednak dostrzegać pewnie niekonsekwencje. Po pierwsze, artykuły w rosyjskojęzycznej Wikipedii, które odnosiły się do wydarzeń związanych z kopalnią, były znacznie krótsze niż w wersji chińskiej albo w ogóle nie istniały. Po drugie - linki prowadziły nie tam, gdzie powinny, na przykład odnośnik, który miał prowadzić do średniowiecznych sposobów wydobycia srebra prowadził do artykułu o wydobyciu kopalin użytecznych w XXI wieku. Gdy pisarka próbowała przeczytać coś o kopalni w innych źródłach, odkryła, że kopalnia nigdy nie istniała.

"Okazało się, że osoby, które występowały w chińskiej Wikipedii, nie występują w angielskiej ani rosyjskiej i mieszają się z postaciami historycznymi w ten sposób, że trudno było odróżnić prawdę od fałszu. Cała długotrwała wojna pomiędzy Twerem a Moskwą toczyła się o nieistniejącą kopalnię srebra" - napisała pisarka na znanym chińskim portalu.

200 artykułów, setki poprawek do innych

Wikipedia przeprowadziła śledztwo. Wyszło na jaw, że autorką mistyfikacji była kobieta pisząca pod czterema pseudonimami, które potwierdzały nawzajem swoje tożsamości. Pisała głównie o rosyjskiej historii oraz o chińskiej dynastii Qing. Przez 10 lat opublikowała 206 artykułów i wniosła poprawki do setek innych. Zmyślone, bardzo szczegółowe epizody były umiejętnie wplecione w prawdziwe wydarzenia. Nie sposób ich było odróżnić.

Zhemao - pod takim imieniem stała się znana autorka zmyślonych wpisów - twierdziła w swoim, usuniętym już przez Wikipedię profilu, że jest córką dyplomaty pracującego w Rosji i studiowała historię Rosji. Wyszło jednak na jaw, że jest gospodynią domową ze średnim wykształceniem. Jej historia wywołała różne reakcje w Chinach. Jedni uważają, że znacznie obniżyła zaufanie do chińskojęzycznej Wikipedii, inni podziwiają ją za upór i fantazję, która pozwoliła jej stworzyć całe uniwersum wokół nieistniejącej kopalni.