Ponad 6,5 mln dorosłych Polaków zastrzegło swój numer PESEL - wynika z danych Ministerstwa Cyfryzacji. Choć liczba ta może robić wrażenie, w praktyce oznacza, że z tej możliwości skorzystało zaledwie około 20 proc. pełnoletnich obywateli. Eksperci zwracają uwagę na konieczność intensyfikacji działań informacyjnych i edukacyjnych - zastrzeżenie PESEL-u to skuteczne narzędzie ochrony tożsamości, które wciąż nie jest powszechnie znane.
- Tylko 1 na 5 dorosłych Polaków zastrzegł numer PESEL - ponad 26 mln nadal tego nie zrobiło.
- Eksperci alarmują: brak świadomości i bariery cyfrowe utrudniają korzystanie z nowego narzędzia ochrony tożsamości.
- Zastrzeżenie PESEL-u to prosta i darmowa forma zabezpieczenia przed wyłudzeniami - możliwa online w kilka minut.
Zastrzeżenie numeru PESEL jako narzędzie ochrony danych osobowych zostało wprowadzone pod koniec 2023 roku, jednak dopiero od 1 czerwca 2024 r. zaczęły obowiązywać pełne skutki prawne tej czynności. W dniu wejścia przepisów w życie zastrzeżonych było ponad 3,5 mln numerów. Miesiąc później liczba ta wzrosła do ponad 6,5 mln.
To imponujący wzrost, który pokazuje, że świadomość społeczna rośnie - komentuje radca prawny Kinga Kaczorek-Mastej z kancelarii SubiGo. Niemniej jednak warto pamiętać, że to wciąż tylko jedna piąta dorosłego społeczeństwa - dodaje.
Zdaniem dr. Tomasza Lewandowskiego z Uniwersytetu SWPS niski odsetek zastrzeżeń to efekt kilku czynników. Przede wszystkim problemem jest ograniczona świadomość prawna obywateli. Mimo kampanii informacyjnych wiele osób nie wie, na czym polega zastrzeżenie PESEL-u i jakie może mieć konsekwencje - tłumaczy.
Na barierę informacyjną zwraca uwagę także Iwona Barańska z Krajowego Instytutu Cyberbezpieczeństwa (KICB). Jak podkreśla, najczęściej z tej opcji korzystają osoby młodsze i w średnim wieku, natomiast seniorzy rzadziej - chyba że mogą liczyć na wsparcie bliskich. Dla części osób procedura, choć dostępna online, może być postrzegana jako skomplikowana lub zbędna.
Zastrzeżenie numeru PESEL to jeden z najprostszych sposobów ochrony tożsamości przed kradzieżą. Można to zrobić przez internet - za pośrednictwem profilu zaufanego lub aplikacji mObywatel. Cała operacja zajmuje zaledwie kilka minut.
To darmowy sposób na zabezpieczenie się przed finansowymi oszustwami. Działa jak alarm w samochodzie - mówi Kinga Kaczorek-Mastej. Lepiej zawczasu zadbać o swoje dane, niż później przez długie miesiące walczyć z konsekwencjami kradzieży tożsamości - dodaje.
Eksperci przypominają, że zastrzeżenie PESEL-u może wymagać jego czasowego cofnięcia, np. przed zaciągnięciem kredytu lub podpisaniem umowy ratalnej. Brak cofnięcia blokady może skutkować odmową realizacji usługi.
Dla niektórych obywateli może to być pewnym utrudnieniem, szczególnie jeśli nie są obeznani z narzędziami cyfrowymi - zaznacza dr Lewandowski. Mimo to warto podkreślić, że zastrzeżenie PESEL-u znacząco zwiększa bezpieczeństwo i ogranicza ryzyko związane z bezprawnym wykorzystaniem danych osobowych.
Choć tempo przyrostu liczby zastrzeżeń jest wysokie, eksperci nie mają złudzeń - nie utrzyma się ono w dłuższej perspektywie. Jak zauważa radca prawny Kaczorek-Mastej, najbardziej świadomi użytkownicy dokonali już zastrzeżeń. Teraz kluczowe będzie dotarcie do reszty społeczeństwa.
Obecnie ponad 26 milionów dorosłych Polaków nie skorzystało jeszcze z tej formy zabezpieczenia. To ogromna grupa potencjalnie narażona na kradzież tożsamości - podkreśla Iwona Barańska.
Zarówno eksperci, jak i przedstawiciele resortu cyfryzacji apelują o dalsze prowadzenie kampanii informacyjnych. Ich celem ma być zwiększenie świadomości społecznej na temat zastrzeżenia PESEL-u i jego znaczenia dla bezpieczeństwa obywateli.