"To najpiękniejszy grób na Powązkach" - tak odwiedzający warszawską nekropolię mówią o pomniku na grobie Lusi Raciborowskiej na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Lusia była młodą poetką, która zmarła jako 18-latka w 1899 roku.
- Po więcej aktualnych informacji z kraju i ze świata zapraszamy na RMF24.pl.
To, co zwraca uwagę, gdy patrzymy na grób Lusi Raciborowskiej to niezwykła rzeźba. Przedstawia anioła, który wygląda jak młoda, piękna dziewczyna.
Ta dziewczyna wychodzi, ulatuje z trumny przez uchylone wieko. Tę rzeźbę zamówił ojciec Lusi u włoskiego rzeźbiarza.
Konstrukcja tej rzeźby sprawia, że trzeba o nią szczególnie dbać.
Ona ulatuje w górę, ale pod pewnym kątem i ona się tak przechylała, że groziło jej złamanie. Pręt, na którym ta kamienna, marmurowa konstrukcja się trzymała, zaczął się zginać i rdzewieć, trzeba było go wymienić, trzeba było trzy razy odświeżać tę konstrukcję, żeby efektownie wyglądała. Zwłaszcza, że mamy warszawskie kwaśne deszcze, niedaleko ulicę Powązkowską, przez którą przejeżdżają ciężarówki, ten pył osadzał się tutaj - opisuje w rozmowie z reporterem RMF FM Michałem Dobrołowiczem przewodniczący Komitetu Powązkowskiego Marcin Święcicki.
Co ciekawe, identyczny pomnik stoi na cmentarzu na Lazurowym Wybrzeżu we Francji i upamiętnia Janinę Lewandowską, przyjaciółkę rodziny Raciborowskich.
Efektem tej silnej przyjaźni było zamówienie dwóch takich samych pomników u tego samego włoskiego rzeźbiarza. Oba identyczne, robiące wrażenie groby dzieli dzisiaj ponad tysiąc osiemset kilometrów.
Cmentarz Powązkowski powstał dzięki Melchiorowi Szymanowskiemu, który w 1750 r. ofiarował 2,4 ha gruntu z przeznaczeniem na cmentarz katolicki.
Pierwszym pochowanym na Powązkach był ksiądz Wincenty Bartłomiej Skrzetuski. Jego pogrzeb odbył się w 1791 r. Na cmentarzu pochowano wielu wybitnych Polaków, m.in. Władysława Reymonta, Leopolda Staffa, Marię Dąbrowską, Stanisława Moniuszkę, Henryka Wieniawskiego i Jana Kiepurę.
W 1925 roku wzdłuż południowej ściany katakumb założono Aleję Zasłużonych.
Rząd grobów w Alei otworzyło miejsce spoczynku Władysława Reymonta, autora „Chłopów” - laureata Literackiej Nagrody Nobla. Tu znajduje się też symboliczny grób Stefana Starzyńskiego, przedwojennego prezydenta Warszawy, bohaterskiego obrońcy stolicy we wrześniu 1939 r., zamordowanego przez Niemców.
Symboliczne groby mają tu również prezydenci Ignacy Mościcki oraz przywódcy Państwa Polskiego Podziemnego. Spoczywają tu również lotnicy Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura, artyści, ludzie teatru i filmu, poeci, m.in. Stefan Jaracz, Józef Węgrzyn, Jadwiga Smosarska, Kalina Jędrusik, Józef Elsner, Stanisław Moniuszko, Bolesław Leśmian.
Po II wojnie światowej wiele pomników Starych Powązek niszczało. Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, historyk sztuki prof. Stanisław Lorenz próbował zainteresować Ministerstwo Kultury i Sztuki stanem nekropolii.
Gdy nie znalazł odzewu, zwrócił się do krytyka muzycznego Jerzego Waldorffa z prośbą o zorganizowanie społecznego komitetu ratującego cmentarz.
Po raz pierwszy na Starych Powązkach kwestowano w 1974 r. Akcja trwa nieprzerwanie do dziś od 51 lat. Dzięki środkom zebranym podczas wszystkich kwest odnowiono ponad 1,7 tys. zabytkowych nagrobków i kaplic.
Także w tym roku odbędzie się kwesta na Powązkach - 1 i 2 listopada. W akcji weźmie udział około 350 osób, w tym aktorzy, politycy i dziennikarze.