W Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie otwarto jedną z największych ekspozycji poświęconych lotnictwu cywilnemu w Europie. „Z wiatrem i pod wiatr – lotnictwo cywilne” to imponująca wystawa stała, która zajmuje powierzchnię ponad 3000 metrów kwadratowych i przedstawia historię polskiego lotnictwa cywilnego w szerokim, wielowątkowym ujęciu – od pionierskich prób lotów na przełomie XIX i XX wieku, przez czasy międzywojenne i PRL, aż po współczesność.
Wystawa została zaprojektowana z myślą o jak najszerszej grupie odbiorców - zarówno dla pasjonatów awiacji, jak i rodzin z dziećmi, seniorów, grup szkolnych czy osób z niepełnosprawnościami. Przystosowane przestrzenie, strefy wypoczynku i nowoczesny system audioprzewodników ułatwiają komfortowe zwiedzanie i umożliwiają pełne zanurzenie się w świecie lotnictwa.
To nie tylko wystawa do oglądania - to przestrzeń doświadczania. Zwiedzający mogą skorzystać z interaktywnych symulatorów lotu, które pozwalają poczuć emocje związane ze startem, lotem i lądowaniem, bez odrywania się od ziemi.
Ekspozycja sfinansowana z Budżetu Województwa Małopolskiego została zrealizowana w imponującym tempie zaledwie 9 miesięcy od podpisania umowy z głównym wykonawcą! Zajmuje przestrzenie nowoczesnego hangaru, który powstały na miejscu historycznego hangaru 2. Pułku Lotniczego w Krakowie. Dzięki temu, wystawa oprócz walorów edukacyjnych, stanowi również symboliczne dopełnienie przestrzeni o bogatym dziedzictwie lotniczym.
Nowy hangar to największa przestrzeń wystawiennicza zbudowana w okresie funkcjonowania Muzeum - powstał dzięki dofinansowaniu z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, a wkład własny i koszty obsługi procesu inwestycyjnego pokryło Województwo Małopolskie. Budowa trwała 16 miesięcy, co przy takiej skali inwestycji robi ogromne wrażenie.
Wystawa została podzielona na siedem przenikających się tematycznie przestrzeni. Każda z nich ukazuje inny aspekt historii lotnictwa cywilnego - od konstrukcji amatorskich po samoloty pasażerskie, od sportów lotniczych po narodowy transport lotniczy.
W pierwszej części wystawy - "Początki lotnictwa na ziemiach polskich" - zwiedzający poznają pionierów, którzy marzyli o lataniu w czasach, gdy samo uniesienie się nad ziemię było wyzwaniem. Repliki pierwszych lotni, szybowców i rzeźba legendarnego "chłopskiego Ikara" Jana Wnęka przypominają o entuzjazmie i odwadze tamtych czasów. Warto zwrócić uwagę m.in. na replikę lotni Czesława Tańskiego - jednej z pierwszych konstrukcji latających zaprojektowanych przez Polaka, oraz szybowiec Akar - zwycięzcę pierwszego polskiego konkursu szybowcowego z 1923 roku.
Kolejna przestrzeń poświęcona została okresowi międzywojnia i działalności Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, która popularyzowała lotnictwo wśród społeczeństwa. To właśnie wtedy Polacy zdobywali międzynarodowe trofea - Puchar Międzynarodowego Turnieju Samolotów Turystycznych Challenge oraz puchar międzynarodowych zawodów balonowych Gordona Bennetta, a maszyny RWD, szybowce Wrona i Żaba oraz osiągnięcia polskich inżynierów i konstruktorów budowały renomę młodego lotnictwa. W przestrzeni tej zobaczymy również replikę RWD-8 - wiernie odwzorowany przez Muzeum Lotnictwa Polskiego model najliczniej produkowanego samolotu szkolnego w Polsce przed II wojną światową. Żaden egzemplarz nie przetrwał do naszych czasów. Replika posiada oryginalny silnik PZ Inż. Junior 5800cc.
Osobne miejsce zajmuje historia kobiet w polskim lotnictwie. Wystawa przypomina takie postaci jak Wanda Modlibowska czy Stefania Wojtulanis-Karpińska - pilotki, instruktorki, rekordzistki. Dzięki ich zaangażowaniu i umiejętnościom kobiety na stałe wpisały się w historię rozwoju polskich skrzydeł.
W dalszej części ekspozycji znajdziemy imponującą dokumentację sportu lotniczego w czasach PRL oraz niezwykłe przykłady pasji inżynieryjnej - jak chociażby śmigłowiec Gil, pierwszy w pełni polski wiropłat opracowany w Głównym Instytucie Lotnictwa.
Lata PRL-u to czas intensywnego rozwoju lotnictwa sportowego i przemysłu lotniczego w Polsce. Eksponaty z tego okresu prezentują zarówno oficjalne konstrukcje instytucjonalne - jak szybowce IS-1 Sęp bis i IS-4 Jastrząb - oraz niezwykłe inicjatywy amatorskie. Znajdziemy tu słynną Kukułkę - lekki samolot zbudowany w mieszkaniu w bloku w Lesznie, na której jej konstruktor Eugeniusz Pieniążek uciekł z PRL do Szwecji, czy Prząśniczkę, która powstała w mieszkaniu w Łodzi. Wśród szybowców nie zabrakło legendarnych egzemplarzy, na których Polacy zdobywali tytuły mistrzów świata: Zefir - Edwarda Makuli, SZD-43 Orion - Jana Wróblewskiego czy prototyp szybowca Swift S-1, który to model do dziś używany jest w akrobacji szybowcowej na całym świecie.
Kolejna przestrzeń poświęcona jest akrobacji lotniczej oraz odpoczynkowi. Widzowie mogą przyjrzeć się sukcesom polskich mistrzów w tej dziedzinie - w tym Krzysztofa i Wacława Wieczorków. Wśród eksponatów znajduje się m.in. samolot akrobacyjny Zlin Z 50LA.
Nie zabrakło też miejsca na prezentację lotnictwa usługowego - pasażerskiego, sanitarnego i rolniczego. Zobaczymy tu m.in. Albatrosa B.II - pierwszy polski samolot używany do celów reklamowych, sanitarny CSS-13 i rolniczy PZL-106 Kruk, który był używany do oprysków m.in. w Sudanie.
W ostatniej części wystawy znalazło się miejsce dla lotnictwa rekreacyjnego, sportów lotniczych i historii Polskich Linii Lotniczych LOT. Gabloty prezentują szybowce klasy światowej, paralotniowy symulator oraz unikalne eksponaty związane z LOT-em - mundury, pamiątki, modele samolotów.
Na szczególną uwagę zasługuje odrestaurowany samolot PZL-104 Wilga - jedna z najbardziej wszechstronnych konstrukcji lotniczych PRL-u - który do dziś budzi zachwyt swoją funkcjonalnością i estetyką.
"Z wiatrem i pod wiatr - lotnictwo cywilne" to nie tylko wystawa - to wielowymiarowa opowieść o pasji, odwadze, technologii i marzeniach. Przez ponad sto lat Polacy tworzyli swoje miejsce w przestworzach - mimo zmiennych warunków politycznych, gospodarczych czy społecznych. Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie oddaje im hołd, pokazując, jak wielka i bogata jest nasza lotnicza tradycja.
Wystawa jest efektem wielu lat gromadzenia zbiorów, pracy kuratorskiej i współpracy międzypokoleniowej. Dzięki temu zwiedzający mają okazję zobaczyć wiele eksponatów, które po raz pierwszy trafiają na ekspozycję publiczną. To również miejsce dialogu - między przeszłością a teraźniejszością, między technologią a emocjami, między pokoleniami lotniczych pasjonatów.