Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce zmienić model orzekania o niepełnosprawności - dowiedział się reporter RMF FM Michał Dobrołowicz. Jest to reakcja m.in. na dramatyczne sygnały od Was, które nagłośniliśmy w Faktach. Rozpatrywanie wniosków w Wojewódzkich Zespołach ds. Orzekania trwa często wiele miesięcy. Bez tego osoby potrzebujące nie mogą otrzymać świadczeń wspierających. Przed weekendem nastąpiła zmiana na stanowisku rządowego pełnomocnika ds. osób z niepełnosprawnościami. Maja Nowak z Polski 2050 zastąpiła Łukasza Krasonia.
- Polityka, ekonomia, pogoda, sport, nauka, kultura, najnowsze informacje z Polski i ze świata - to wszystko znajdziesz na RMF24.pl.
Najważniejsze założenie jest takie, że procedury wydawania orzeczeń mają być prostsze i szybsze. Taki ma być efekt unijnego programu "Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego", który potrwa jeszcze dwa lata - do 2027 roku. Jak ustalił nasz reporter, powstać mają nowe zasady nadzoru nad całym procesem: od zgłoszenia osoby z niepełnosprawnością do przyznania świadczenia. Sygnały od Was potwierdzają, że to jest konieczne. Oto fragment jednego z telefonów od naszego słuchacza w sprawie wsparcia, na które czekała jego teściowa.
Żona na początku 2024 roku pytała, zgodnie z sugestią urzędników, z początkiem 2025 roku. Niestety, teściowa nie doczekała tego wsparcia, tak to wygląda w Katowicach - podkreślał nasz słuchacz.
W tym roku stworzono 172 nowe etaty dla osób rozpatrujących wnioski. Najwięcej właśnie na Śląsku, w Wielkopolsce i na Mazowszu, bo tam problem był największy. Jednak ten problem wciąż jest. Jego rozwiązanie jest jednym z najpilniejszych zadań na najbliższe miesiące.
"Ministerstwo będzie realizowało projekt w ramach FERS (Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego - przyp. red.) pn. 'Przebudowa modelu orzekania o niepełnosprawności oraz form wsparcia'. Projekt przewiduje przygotowanie nowych rozwiązań na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Celem tego projektu jest opracowanie kompleksowego modelu orzekania o niepełnosprawności, odpowiadającego na indywidualne potrzeby osób z niepełnosprawnościami oraz systemu świadczeń i innych form wsparcia" - czytamy w odpowiedzi, jaką dziennikarz RMF FM otrzymał z Ministerstwa Rodziny.
"W projekcie przeprowadzony zostanie przegląd i analiza funkcjonujących rozwiązań systemowych odnoszących się do systemu orzecznictwa o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, w tym systemów rentowych i orzecznictwa dla celów edukacyjnych. Projekt będzie pierwszym krokiem do stworzenia w pełni kompleksowego i zintegrowanego systemu orzekania o niepełnosprawności. Zmodyfikowany model orzekania o niepełnosprawności będzie oparty o Międzynarodową Klasyfikację Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF), a także zgodny z postanowieniami Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych (KPON)" - zapowiada resort rodziny.
"Uproszczony system świadczeń ma odpowiadać na indywidualne potrzeby osób z niepełnosprawnościami w życiu codziennym i zawodowym, zapewniając im podmiotowość oraz zgodność z zasadami proporcjonalności i sprawiedliwości społecznej. Projekt zakłada scalenie rozproszonego systemu świadczeń, kompensację zwiększonych kosztów życia, a także stworzenie narzędzi do indywidualizacji wsparcia tam, gdzie obecne rozwiązania są niewystarczające. Powstaną nowe kryteria orzekania i kwalifikacji do świadczeń, a model oparty na nowoczesnym systemie informatycznym umożliwi integrację danych. Opracowane zostaną również zasady organizacji systemu orzekania, w tym nadzór i procedury odwoławcze" - brzmi fragment odpowiedzi, jaką otrzymał na wysyłane w ostatnich tygodniach pytania dziennikarz RMF FM Michał Dobrołowicz.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przekonuje w odpowiedzi na pytania naszego reportera, że przyspieszenie wydawania decyzji dla osób z niepełnosprawnościami stanie się faktem w najbliższych miesiącach.
"W 2024 r. wojewódzkie zespoły wydawały średnio kilkanaście tysięcy decyzji miesięcznie, natomiast we wrześniu br. - już ponad 36 tys. W większości województw rozpatrzono co najmniej dwie trzecie złożonych wniosków, a w kilku (m.in. zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim i świętokrzyskim) – ponad 90 proc. Najtrudniejsza sytuacja wciąż występuje w województwach śląskim i wielkopolskim, jednak również tam liczba wydawanych decyzji systematycznie rośnie. Zgodnie z ustawą wnioski powinny być rozpatrywane w terminie do trzech miesięcy, jednak duże zainteresowanie nowym świadczeniem oraz trudności organizacyjne w pierwszym okresie realizacji zadania spowodowały opóźnienia. Aktualnie podejmowane działania naprawcze i wzrost zatrudnienia mają doprowadzić do powrotu do terminowości w 2026 roku" - czytamy w odpowiedzi resortu rodziny przekazanej redakcji RMF FM.
W 2025 roku w wojewódzkich zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności utworzono 172 dodatkowe etaty finansowane ze środków budżetu państwa. Ich podział został uzależniony od liczby wpływających wniosków i bieżących potrzeb poszczególnych zespołów. Najwięcej nowych pracowników trafiło do województw o największej liczbie postępowań, w tym śląskiego, mazowieckiego i wielkopolskiego. "Łącznie w obsługę procesu wydawania decyzji ustalających poziom potrzeby wsparcia zaangażowanych jest obecnie kilka tysięcy osób, w tym nie tylko nowi etatowi pracownicy, ale także osoby delegowane z urzędów wojewódzkich, stażyści oraz pracownicy zatrudniani na umowy cywilnoprawne. W miarę potrzeb organizowane są również posiedzenia składów orzekających w dni wolne od pracy" - zapewnia resort rodziny.
W najbliższych tygodniach i miesiącach będziemy monitorować, czy procedury związane z wydawaniem orzeczeń o niepełnosprawności i przyznawaniem świadczeń faktycznie przyspieszą. Cały czas czekamy też na Wasze sygnały w tej sprawie. Do Waszej dyspozycji jest mail: fakty@rmf.fm oraz Gorąca Linia RMF FM.