W ostatnich dniach świat obiegła wiadomość, że Selena Gomez cierpi na toczeń rumieniowaty i z tego powodu musiała przejść przeszczep nerki. Dawcą była jej przyjaciółka – aktorka Francia Raisa. Czym jest ta choroba i czy zawsze kończy się przeszczepem?

Selena Gomez /JUSTIN LANE /PAP/EPA

Toczeń rumieniowaty to choroba tkanki łącznej i jego objawem jest atak układu odpornościowego przeciwko własnemu organizmowi. Co gorsze dla chorych, toczeń atakuje wiele układów i tkanek. Choroba ma wiele różnych symptomów i ma bardzo zróżnicowany przebieg.

Przyczyna i mechanizm choroby

Nie jest dokładnie znana przyczyna tocznia, ale specjaliści spekulują, że może się on rozwijać u osób genetycznie podatnych na zachowanie dodatkowego bodźca, który może sprzyjać rozwojowi choroby. Takie bodźce to:

  • światło słoneczne
  • zakażenie niektórymi drobnoustrojami (wirus Epsteina-Barr, ludzkie retrowirusy)
  • czynniki hormonalne (częściej chorują kobiety, bo wpływ na rozwój tocznia mają estrogeny, takie jak prolaktyna)
  • leki



W toczniu powstają przeciwciała, które uruchamiają proces zapalny wymierzony przeciwko zajętemu narządowi. Toczeń rumieniowaty w wielu przypadkach atakuje stawy, najczęściej są to nadgarstki, palce u rąk i stóp i kolana. Pojawia się ból, może wystąpić obrzęk. Częstym objawem tej choroby jest też ból mięśni, który może się przeradzać w częściowy zanik, co powoduje ich osłabienie i gorszą sprawność fizyczną.

W okresie dużej aktywności choroby, na twarzy pojawia się charakterystyczny rumień w kształcie motyla - często może wystąpić po opalaniu się. Skórne objawy tocznia mogą wystąpić nie tylko na twarzy, ale też na dekolcie, plecach, szyi i nogach. Kiedy choroba przestaje być aktywna - wysypka maleje.

Toczeń może też zaatakować nerki i właśnie ten objaw głównie dolegał Selenie Gomez. Występuje u 1/3 chorych, zwłaszcza w młodym wieku i jest jedną z głównych przyczyn umieralności na tocznia rumieniowatego. Choroba doprowadza do zapalenia nerek, który powoduje ich ostrą niewydolność. W skrajnych przypadkach jest potrzebny przeszczep.

Choroba może też zaatakować serce, układ oddechowy, pokarmowy, czy wzrok. Dlatego chorzy na tocznia muszą stale monitorować swój stan zdrowia.

Jak zapobiec zachorowaniu?

Obecnie nie jest możliwe całkowite wyleczenie się z tocznia rumieniowatego. Oczywiście są przypadki, że przy odpowiednim leczeniu objawy same ustępują, ale są one rzadkie. Choroba ma wpływ na codzienne życie. Można z nią żyć w miarę normalnie, ale przy zaostrzeniu się objawów konieczne jest leczenie w szpitalu.

Dzisiaj 90 procent chorych przeżywa 10 lat, a jeszcze 60 lat temu mniej niż połowa przeżywała 5 lat. Przypadki śmierci często mają związek z nasileniem się choroby w pierwszych dwóch latach, a potem śmierć jest związana z powikłaniami występującymi w różnych układach.

Toczeń rumieniowaty jest chorobą przewlekłą i nie ma sposobu na całkowite wyeliminowanie jej z życia chorego. Nie ma też konkretnych wskazań jak uniknąć choroby. Korzystny wydaje się zdrowy tryb życia i unikanie nadmiernego opalania. 

Więcej o toczniu rumieniowatym możecie przeczytać w Medycynie Praktycznej