Coraz cieplejsze dni zachęcają do wycieczek w zielone tereny. Tymczasem – jak przypominają eksperci – im wyższa temperatura – tym większa aktywność kleszczy. Część z nich przenosi groźne dla człowieka choroby, jak Kleszczowe Zapalenie Mózgu.

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego przenoszona przez kleszcze.

Choroba ta może wywołać zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, a w konsekwencji poważne uszkodzenia układu nerwowego, a nawet śmierć.

W przeciwieństwie do boleriozy - również przenoszonej przez kleszcze - najskuteczniejszym sposobem ochrony przez KZM jest szczepienie.

Jak dochodzi do zakażenia?

Do zakażenia człowieka dochodzi na skutek ukłucia przez zakażonego kleszcza - podczas ssania krwi wprowadza on ślinę zawierającą namnożone w jego organizmie wirusy.

Objawy Kleszczowego Zapalenia Mózgu

Większość przypadków zakażeń wirusem kleszczowego zapalenia mózgu przebiega bezobjawowo.

W pozostałych przypadkach w okresie 7 - 14 dni od ukłucia przez kleszcza, w pierwszej fazie choroby mogą wystąpić objawy uogólnione, takie jak: gorączka, uczucie zmęczenia, nudności, ból głowy i mięśni. Objawy te utrzymują się zazwyczaj kilka dni i w większości przypadków choroba kończy się wyzdrowieniem.

Niekiedy po trwającym od 1 do 20 dni okresie utajenia dochodzi do rozwinięcia drugiej fazy choroby, w której obserwujemy objawy związane z zapaleniem opon mózgowych i mózgu, takie jak: gorączka, narastające bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia świadomości, porażenia nerwów czaszkowych, zaburzenia koordynacji, porażenia kończyn górnych i dolnych. Może wystąpić porażenie mięśni oddechowych. Konieczna jest wtedy hospitalizacja.

Metody leczenia KZM

W leczeniu kleszczowego zapalenia mózgu brak jest specyficznej terapii. Leczenie zmierza jedynie do łagodzenia objawów np. obniżania gorączki, łagodzenia bólu itp. Jedynym sposobem umożliwiającym uniknięcie przykrych skutków choroby jest jej zapobieganie.

Jak zapobiegać zakażeniu KZM?

  • noszenie odpowiedniej odzieży w miejscach, gdzie istnieje ryzyko występowania kleszczy (lasy, pola etc.) zakrywającej jak najwięcej części ciała (długie spodnie, koszule z długimi rękawami, nakrycie głowy etc.),
  • stosowanie środków odstraszających kleszcze,
  • unikanie spożywania niepasteryzowanego mleka,
  • po wizycie w lesie lub innym miejscu bytowania kleszczy dokładne obejrzenie całego ciała. Po zauważeniu kleszcza, należy natychmiast delikatnie go usunąć. W tym celu należy pęsetą ująć kleszcza tuż przy skórze i pociągnąć ku górze zdecydowanym ruchem. Miejsce ukłucia należy zdezynfekować. Gdyby usunięcie kleszcza sprawiało trudności, należy zwrócić się o pomoc do lekarza. Nie należy smarować kleszcza żadną substancją, aby nie zwiększać ryzyka zakażenia. Miejsce ukłucia należy zdezynfekować.


Stosowanie wymienionych zasad zmniejsza prawdopodobieństwo ukąszenia i zakażenia. Jednak najpewniejszym sposobem zabezpieczenia się jest szczepienie ochronne.