Czy Polacy są szczególnie narażeni na czerniaka? Fakty i mity o tej chorobie

Specjaliści zalecają, aby w sytuacji, gdy na skórze pojawi się niepokojąca zmiana, diagnozować ją osobiście, w gabinecie lekarza. Dla bardzo zaawansowanych zmian można zrobić pierwszy przesiew za pomocą teleporady. Nam chodzi o to, żeby zmiany skórne wykrywać jak najwcześniej, najlepiej zrobić to w czasie spotkania w gabinecie. Wcześnie wykryty czerniak jest prawie w pełni wyleczalny - podkreśla w rozmowie z RMF FM profesor Piotr Rutkowski z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.

Czerniak charakteryzuje się agresywnym wzrostem oraz wczesnymi i licznymi przerzutami, które są trudne w leczeniu farmakologicznym. Tymczasem, usunięcie czerniaka, kiedy choroba nie jest jeszcze zaawansowana, a działanie lekarzy ogranicza się właściwie do wycięcia znamienia, pozwala na wyleczenie prawie 100% chorych! Dlatego tak ważne jest jego szybkie i prawidłowe rozpoznanie.

Zwykły pieprzyk może zmienić się w czerniaka w ciągu kilku miesięcy, kolejne kilka miesięcy to jego rozwój w głąb skóry. Warto wiedzieć, że nie tylko rozmiar czerniaka, który widzimy na skórze jest istotny. Bardzo ważne jest, czy czerniak urósł w głąb skóry, przebił się przez naskórek i skórę właściwą i dotarł do naczyń krwionośnych i limfatycznych. 

TU ZNAJDZIESZ LISTĘ I MAPĘ OŚRODKÓW, KTÓRE LECZĄ CZERNIAKA

Wcześnie wykryty czerniak jest w pełni wyleczalny - przekonują specjaliści. Należy jednak pamiętać, że czerniak jest najgroźniejszym typem nowotworu skóry ze względu na szybki i dynamiczny rozwój. W początkowym etapie, odpowiednio wcześnie zauważony, wymaga najczęściej prostej interwencji chirurgicznej i monitorowania zmian na skórze.

Zdiagnozowany w późniejszym etapie, wymaga leczenia kompleksowego, skojarzonego i wielospecjalistycznego. Częste i szybkie przerzuty do węzłów chłonnych oraz innych narządów, często odległych od początkowej zmiany na skórze powodują konieczność elastycznego dopasowania terapii do postępujących zmian chorobowych oraz stosowania różnorodnych metod leczenia, jak immunoterapia czy terapie celowane.

Na czerniaka można zachorować w każdym dorosłym wieku. Coraz częściej chorują osoby młode. Wiąże się to ze stylem życia - ekspozycją na promieniowanie UV, korzystaniem z solariów, ale też z indywidualnymi predyspozycjami - jasną karnacją, dużej liczbie znamion barwnikowych, z historią rodzinną.

Polacy z powodu jasnej karnacji skóry o tzw. fototypie 1 lub 2, są w dużym stopniu narażeni na czerniaka. Stały i znaczący wzrost liczby zachorowań (300% w ciągu ostatnich 20 lat) potwierdza, iż nasz naród znajduje się w grupie wysokiego ryzyka.

Nie tylko rodzaj karnacji decyduje o możliwości zachorowania na czerniaka. Zagrożenie zachorowaniem wzrasta u osób:

• O jasnej karnacji, rudych lub blond włosach, niebieskich oczach, licznych piegach
• Dużej liczbie znamion barwnikowych, znamion w miejscach drażnienia
• Które doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie
• Słabo tolerujących słońce, opalających się z dużym trudem lub w ogóle
• Przebywających w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie
• U których w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry
• Korzystających z solarium

 

Nie każdy czerniak jest czarny! Zdążają się też czerniaki jasnobrązowe, niebieskie, stalowe, czerwone, często z niejednorodnym rozkładem barwnika. Warto poznać system ABCDE czerniaka, który pozwoli określić czy dane znamię jest podejrzane i wymaga konsultacji u specjalisty.

Wszystkie znamiona, narośla, pieprzyki, które kwalifikują się do jednego z punktów ABCDE lub budzą niepokój powinny zostać zbadane przez lekarza dermatologa lub chirurga-onkologa i w razie jakichkolwiek wątpliwości wycięte.

Badanie przeprowadzane u specjalisty jest szybkie, bezbolesne i nieinwazyjne. Lekarz ogląda skórę za pomocą dermoskopu, który wychwytuje wszelkie atypowe zmiany.

Czerniaki najczęściej pojawiają się na skórze, ale mogą wystąpić także w obrębie ust, nosa, gałki ocznej czy pod paznokciem. 95 procent czerniaków rozwija się na skórze, ale są rzadkie przypadki czerniaków, które rozwijają się w obrębie gałki ocznej lub błoń śluzowych - podkreśla w rozmowie z RMF FM profesor Piotr Rutkowski z Narodowego Instytutu Onkologii.

Specjaliści podpowiadają też, gdzie szukać czerniaka. Na skórze, czerniaki najczęściej występują na nogach, z przodu i z tyłu, oraz na plecach i karku. Czerniak może pojawić się na skórze głowy, między włosami. Może też rozwinąć się w miejscach, które w niewielkim stopniu są narażone na kontakt z promieniami UV - nawet na pośladkach czy wargach sromowych.

Czerniak może być nowym znamieniem na skórze, ale też może powstać z już istniejącego zdrowego znamienia pod wpływem słońca lub światła UV stosowanych w solariach.

Zasady zapobiegania czerniakowi są proste i dostępne dla każdego! Należy nie dopuszczać do oparzenia skóry spowodowanego promieniowaniem UV. W tym celu należy ograniczyć ekspozycję na słońce, zakładać nakrycia głowy i okulary z filtrem UV. Przebywając na słońcu, należy unikać nadmiernego nasłonecznienia i smarować całe ciało kremem z odpowiednio wysokim filtrem UV.

Nie korzystajmy z solariów, tam ryzyko oparzenia skóry i powstałych w jego wyniku zmian na skórze znacznie wzrasta. Powiedzmy w sposób jednoznaczny: solarium szkodzi!