Obserwacja psychiatryczna to swego rodzaju pozbawienie wolności. Taka osoba trafia na specjalny, zamknięty oddział. Prokurator skierował niedawno do Sądu Okręgowego w Częstochowie wniosek o zarządzenie miesięcznej obserwacji psychiatrycznej i sędziowie przychylili się do tej prośby. Podczas obserwacji mężczyzna może usłyszeć zarzut. Pod warunkiem, że pozwoli na to stan jego zdrowia. Wcześniej, musi jednak zostać przesłuchany.

Te czynności są bardzo ważne dla prokuratury - wyjaśnia prokurator Tomasz Ozimek. Mają dać odpowiedź na podstawowe pytanie, czy w tej sprawie doszło do popełnienia przestępstwa, czyli jaki był stan zdrowia psychicznego dyżurnego ruchu w chwili popełnienia zarzucanego czynu - zaznacza.

Obserwacji psychiatrycznej chcieli lekarze, którzy zajmują się dyżurnym ruchu. Tylko w ten sposób można ustalić co mu jest. Pacjent trafia pod obserwację lekarzy przez cztery tygodnie i wtedy oni mają możliwość rozeznania jaki jest jego stan rzeczywisty - tłumaczy w rozmowie z reporterem RMF FM rzecznik sądu w Częstochowie Bogusław Zając. Jak dodał, opinia medyków jest niezbędna, bo mężczyzna jest kluczową osobą w śledztwie dotyczącym katastrofy. Rzecznik, pytany, jak będzie przebiegała obserwacja dyżurnego ruchu odpowiedział, że jest to już kwestia czysto medyczna, wynikająca ze specyfiki badania.

Pełnomocnik dyżurnego mec. Witold Pospiech twierdzi, że stan jego klienta jest tak zły, że nie ma z nim żadnego kontaktu. Zupełnie wyłączona świadomość. Ruchy spowolnione. Nie mógł podpisać mi pełnomocnictwa, wymagało to ogromnego wysiłku. Jest zupełnie bezwolny - powiedział adwokat. Nie przyjmuje posiłków, jest odżywiany za pomocą sondy. Zupełnie wyłączony z życia, to jakaś forma autyzmu. Nie wie co się dzieje, nie reaguje, nie okazuje, żeby wiedział co się stało. Przypuszczam, że to forma obrony organizmu - dodaje mecenas.

Prokuratura zaznaczyła, że ewentualna obserwacja sądowo-psychiatryczna nie wyklucza możliwości przesłuchania dyżurnego ruchu w charakterze podejrzanego, uzależnione jest to jednak od opinii biegłych na temat jego stanu zdrowia.

Posterunek w Starzynach to kluczowe miejsce w wyjaśnianiu katastrofy kolejowej w Szczekocinach. To właśnie po przejechaniu przez ten punkt kontrolny, jeden z pociagów wjechał na niewłaściwy tor, co doprowadziło do zderzenia. Dyżurny ruchu w Starzynach miał wiedzieć o awarii zwrotnicy i semafora na torze pod Szczekocinami. Problemy pojawiły się zaledwie kilka minut przed katastrofą.

Zwrotnicy nie dało się przełożyć tak, by pociąg Interregio zjechał na prawy tor w kierunku Sprowa. To mogło być powodem decyzji, aby skład pojechał niewłaściwym torem. Wtedy powinien uzyskać zgodę na taką jazdę od dyżurnego z przeciwległego posterunku; powinien upewnić się, że tor jest wolny, że nic z przeciwka nie jedzie. Dopiero wówczas powinien zezwolić na wyjazd pociągu.

Ostatnie chwile przed katastrofą: Zobacz symulację z kabiny maszynisty.

Posłuchaj reportażu Marcina Buczka "Słychać - pociąg jedzie".

Do usterki mogło dojść na posterunku w Sprowie, gdzie przed drugim z pociągów - z Przemyśla do Warszawy - wygasł sygnał zezwalający na jazdę. Wtedy właśnie podano tzw. sygnał zastępczy. Zapisy kolejarzy pokazują również, że tylko w ostatnim miesiącu do podobnych usterek dochodziło kilka razy.

Dyrektor Zakładu Linii Kolejowych w Kielcach Adam Młodawski zapewniał, że system sterowania ruchem na posterunku w Starzynach był sprawny. To urządzenia przekaźnikowe, nie komputerowe - tłumaczył.

W 2011 r. w Starzynach wymieniono napędy zwrotnicowe. Na szlaku kolejowym pomiędzy Starzynami a Sprową zainstalowano tzw. blokadę liniową półsamoczynną dla obu torów. Blokada służy do regulowania wjazdów pociągów na szlak - system ma nie dopuścić do wyprawienia pociągu na tor, jeżeli jest on zajęty przez inny tabor.