Matura z języka polskiego na poziomie rozszerzonym zakończona. Egzamin rozpoczął się o godz. 14.00 i trwał 180 minut. Przystąpiło do niego ponad 54 tys. tegorocznych maturzystów. Poniżej publikujemy pełny arkusz CKE - język polski (poziom rozszerzony) - wraz z nieoficjalnymi odpowiedziami zaproponowanymi przez eksperta Interii.pl. Zapraszamy!
Rano maturzyści napisali egzamin z języka polskiego na poziomie podstawowym. W ostatnim zadaniu mogli stworzyć wypracowanie na temat: "Tęsknota - siła niszcząca czy budująca ludzkie życie. Rozważ i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu "Lalki", całej książki Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury" lub przeprowadzić analizę tekstu poetyckiego - wiersza Ernesta Brylla pt. "Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają".
KLIKNIJ TUTAJ, ABY POBRAĆ ARKUSZ Z JĘZ. POLSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY (NOWA FORMUŁA)>>>
KLIKNIJ TUTAJ, ABY POBRAĆ ARKUSZ Z JĘZ. POLSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY (STARA FORMUŁA)>>>
Arkusz CKE z języka polskiego (poziom podstawowy) wraz z nieoficjalnymi odpowiedziami znajdziesz tutaj
O godz. 14.00 ponad 54 tys. tegorocznych maturzystów przystąpiło do dodatkowego egzaminu z języka polskiego na poziomie rozszerzonym.
PONIŻEJ PUBLIKUJEMY ARKUSZ CKE Z JĘZYKA POLSKIEGO (poziom rozszerzony) WRAZ Z NIEOFICJALNYMI ODPOWIEDZIAMI. Wciśnij F5, strona nie odświeża się automatycznie!
Temat nr 1
Określenie problemu:
Powiązania filozofii i literatury są obustronne i wynikają głównie ze wspólnego przedmiotu zainteresowania obydwóch z tych dziedzin. Zarówno poezja, jaki i filozofia są próbą odpowiedzi na te same pytania: o sens życia ludzkiego, istotę bytu, kondycję człowieka w świecie itp. Filozofia w wielu aspektach wydaje się jednak dziedziną nadrzędną wobec literatury (poezji).
Zajęcie stanowiska:
O słuszności poglądów autora świadczy fakt, że każde dzieło literackie (a także dzieło innych sztuk) jest owocem przemyśleń autora - czerpie więc z istniejących doktryn filozoficznych lub własnej życiowej filozofii danego twórcy.
Argumenty z tekstu:
● Autor przywołuje cytat z Giordano Bruno: "filozofowie są w pewien sposób malarzami, malarze zaś filozofami i poetami, (...) bez rozmyślań i malowania nie ma poety". Zarówno filozofowie, jak i literaci tworzą pewne obrazy świata, prezentują określone zjawiska, kształtują przez to światopogląd odbiorców. Filozofia jest nadrzędna, ponieważ bez refleksji o świecie nie może powstać żadne dzieło.
● Czasy antyczne: związek filozofii z poezją (np. idea złotego środka: epikureizm i stoicyzm w poezji Horacego; idea "kalokagatii") oraz z mitami. Mity miały na celu dawać ludziom odpowiedzi na podobne pytania, co filozofia i poezja (np. o pochodzenie dobra i zła w świecie itp.). Można odwołać się do wybranego mitu wyjaśniającego genezę pewnych zjawisk (np. o puszce Pandory - pochodzenie nieszczęść).
● Autorytet poety w dobie romantyzmu - autor nawiązuje do koncepcji poety-wieszcza, przewodnika tłumu (można odwołać się np. do koncepcji Mickiewicza - postać Konrada z III cz. "Dziadów", "Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" itp.).
● Zdaniem autora, przedmiot rozważań filozofii jest bardziej ogólny niż w poezji. Ponadto filozofia może mieć za przedmiot dzieło sztuki. Poszczególne działy filozofii (ontologia, epistemologia, aksjologia) są użyteczne również w badaniu dzieł literackich - można więc przyjąć stanowisko, że filozofia jest niejako nadrzędna wobec poezji: stanowi dla niej grunt, dostarcza jej idei, które ulegają poetyckiemu przetworzeniu.
● Autor w sposób szczególny wyróżnia estetykę ("filozofię sztuki", "filozofię piękna") - za pomocą jej kategorii opisujemy także dzieła poetyckie. Te same pojęcia z zakresu estetyki opisują także inne rodzaje sztuk; estetyka jest zjawiskiem bardziej pojemnym niż sama poezja.
● Autor podkreśla też związek pomiędzy historią idei a historią literatury (Lovejoy - historia literatury jako nauka pomocnicza historii idei) - prymat filozofii nad literaturą.
● Autor cytuje Hegla (o filozofii: "jako myśl o świecie pojawia się (...) dopiero wtedy, gdy rzeczywistość zakończyła już swój proces kształtowania i stała się czymś gotowym"). Można wywnioskować, że zadaniem literatury (poezji) jest uprzystępnianie filozofii i świata idei.
Odwołania do innych tekstów kultury - przykłady:
● mitologia, Biblia - dają odpowiedzi na te same pytania, jakie stawiają filozofowie;
● poezja Homera, Kochanowskiego - czerpią z tych samych antycznych nurtów filozoficznych;
● filozofia Schopenhauera w poezji dekadentów (poeci tworzą utwory wyrażające poglądy filozoficzne, które były pierwotne w stosunku do ich dzieł).
Zakończenie - wnioski:
● w historii literatury istnieje bardzo wiele dowodów na obustronne związki poezji i literatury;
● poezja jest nadrzędna: każde dzieło powstaje po uprzedniej refleksji o świecie,
● dzieła poetyckie stanowią konkretyzację dla idei filozoficznych.
Temat nr 2
Interpretacja porównawcza
Wstęp:
● problemem łączącym oba utwory jest motyw głodu i nędzy w społeczeństwie,
● w utworach dostrzegamy wyraźne opozycje: nędzarze - bogate elity (Norwid), głodni - syci (Czechowicz),
● w obu utworach podmiot liryczny występuje w roli obserwatora zjawiska nędzy,
● motywy biedy, nędzy i głodu uznać można za uniwersalny problem ludzkości - niezależny od czasu historycznego (Norwid - romantyzm, Czechowicz - dwudziestolecie międzywojenne) czy miejsca (Norwid - Paryż, Czechowicz - Warszawa).
Teza interpretacyjna: Nędza, głód i bieda to odwieczne problemy społeczne, które stały się pełnoprawnym tematem tekstów kultury. Poeci różnych epok portretują nędzarzy i ukazują różnice społeczne, aby skłonić ludzi zamożnych do przemyśleń nad problemem biedy, a także wyrazić własne stanowisko w tej sprawie.
Aspekty porównania:
● opis głodu, nędzy i biedy
Norwid: przywołuje swoją wizytę w miejscu, gdzie umierają nędzarze (prawdopodobnie przytułek dla ubogich itp.) i porównuje to miejsce do trumny ("Trumienne izb oglądałem wnętrze"). Tworzy to grobowy, przygnębiający nastrój.
Czechowicz: opisuje dworzec w Warszawie - miejsce, w którym gromadzą się ludzie ubodzy, głodni, margines społeczny. Dworzec jest miejscem schludnym, względnie estetycznym, typowym (blask w oknach, niklowy bufet, fontanny kwiatów, firanki itp.), przez co nie wywołuje negatywnych skojarzeń.
Głód został upersonifikowany i utożsamiony z osobami głodujących na dworcu nędzarzy ("jeden głód kaszle szczeka/ drugi głód palce łamie"). Podmiot liryczny sugeruje, że uczucie wyniszczającego głodu może zezwierzęcać człowieka (szczekanie), a także doprowadzać go do rozpaczy ("łamanie palców").
● zwrócenie uwagi na problem nierówności społecznych - kontrasty
Norwid: posługuje się kontrastem (opis wizyty w przytułku dla nędzarzy został skontrastowany z opisem domu Pani Baronowej, która podejmuje gości na atłasowej kanapie).
Czechowicz: z baru dworcowego dają się wyczuć zapachy alkoholu, jarzyn i mięsa (dobrobyt). Firanki w barze osłaniają ludzi sytych (metaforyczne oddzielenie ich od problemu głodnych, którzy znajdują się na zewnątrz).
● stosunek ludzi zamożnych do sytuacji nędzarzy
Norwid: podmiot liryczny zdaje sobie sprawę z faktu, że mówienie na tematy związane z nędzą i głodem będzie źle odebrane w kręgu elit salonowych ("Kandelabry się skrzywią na realizm"). Powodem niechęci i krytyki zamożnych elit jest także idea socjalizmu, która w swoim zamyśle ma zatrzeć nierówności społeczne. Norwid ironizuje (cecha charakterystyczna jego poezji), Czechowicz natomiast zwraca uwagę na ten problem jedynie pośrednio (ludzie syci "odgrodzeni" firanką).
● stosunek podmiotu lirycznego do opisywanego problemu
Norwid: podmiot liryczny intensywnie przeżywa swoją wizytę u nędzarzy - jest pod tak silnym wrażeniem, że chwieje się i omal nie upada ("chwyciłem się belki spróchniałej.../ A gwóźdź w niej tkwił, Jak w ramionach krzyża!...- aluzja do chrześcijańskiego miłosierdzia, które powinno być ostoją dla ludzi ubogich). Podmiot liryczny zdaje sobie sprawę z nierówności społecznych oraz obojętności i obłudy elit ("wymalowane papugi"). Sam również ma poczucie winy (polega ona na przemilczeniu problemu na salonach, jako tematu niestosownego i "nieestetycznego") - w ostatniej strofie poeta nazywa więc sam siebie "milczącym faryzeuszem" (aluzja biblijna - do własnej obłudy).
Czechowicz: w zakończeniu utworu zwraca uwagę na paradoksalną siłę i potęgę ludzi głodnych ("przez nie runą/ mocne twierdze jerycha"). Poeta pozostawia domysłom czytelnika, z czego wynikać ma ta siła - być może należy ją również odczytać poprzez idee chrześcijańskie.
● język utworów
W obu utworach mamy do czynienia z językiem prostym (brak nadmiaru środków stylistycznych, ozdobników), występują aluzje biblijne, personifikacje (Czechowicz) itp. Bogata interpunkcja i charakterystyczne przemilczenia u Norwida dodatkowo sugerują, jak trudnym do wyrażenia problemem jest nędza ludzka. Rzeczowy język Czechowicza może podkreślać trudne, brutalne realia codzienności głodujących na dworcu.
Zakończenie - wnioski:
● nędza i głód to problem niezależny od czasu i miejsca, podejmowany przez poetów różnych epok;
● poeci podkreślają różnice społeczne, zwracają uwagę na podziały klasowe oraz na to, iż ludzie bogaci odsuwają od siebie problem nędzy;
● każdy jest współodpowiedzialny za istniejące w świecie problemy społeczne - jesteśmy zobowiązani do mówienia o nich (Norwid);
● niezależnie od poziomu zamożności i statusu społecznego człowiek jest zdolny do wielkich czynów i osiągnięć (Czechowicz).
