Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu

Polski cmentarz w Katyniu, gdzie leży ok. 4400 oficerów zamordowanych przez NKWD w 1940 roku, został uroczyście otwarty 28 lipca 2000 roku z udziałem premiera Polski Jerzego Buzka i wicepremiera Rosji Wiktora Christienki.

Wmurowanie aktu erekcyjnego Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu z udziałem prezydenta RP Lecha Wałęsy dokonano 4 czerwca 1995 r.

Na cmentarz przeniesiono Krzyż Virtuti Militari nadany w roku 1976 Pomnikowi Katyńskiemu w Londynie. W Katyniu pochowano oficerów Wojska Polskiego, którzy po 17 września 1939 roku znaleźli się w niewoli sowieckiej i przebywali w obozie w Kozielsku.

Cmentarz obejmuje obszar 1,4 ha. Zawiera sześć dużych grobów zbiorowych ze szczątkami oficerów i dwie mogiły generałów. Groby leżą po dwóch stronach alei cmentarza, wiodącej do zespołu ołtarzowego z podziemnym dzwonem. Wokół cmentarza biegnie aleja, wzdłuż której umieszczono tabliczki z nazwiskami zamordowanych.

Polski Cmentarz Wojenny w Charkowie

Polski cmentarz w Charkowie, na którym spoczywają polscy oficerowie zamordowani w ZSRR został uroczyście otwarty 17 czerwca 2000 roku z udziałem premierów Polski Jerzego Buzka i Ukrainy Wiktora Juszczenki.

Położenie kamienia węgielnego pod Polski Cmentarz Wojenny w Charkowie (Piatichatkach) odbyło się 27 czerwca 1998 r. z udziałem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego i prezydenta Ukrainy Leonida Kuczmy.

Charkowski Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu upamiętnia nie tylko Polaków, ale i wszystkich pomordowanych tam przez komunistów. W Charkowie-Piatichatkach spoczywają szczątki około 3800 polskich oficerów, wziętych do niewoli po sowieckiej agresji na Polskę 17 września 1939 roku.

Wiosną 1940 roku, na mocy decyzji władz ZSRR, NKWD wymordowało w Charkowie oficerów wojska, a także Korpusu Ochrony Pogranicza, których więziono w obozie w Starobielsku. Ponadto w Charkowie leżą też ciała około 500 cywilnych Polaków, wywiezionych tam po 1939 roku z polskich obszarów okupowanych przez ZSRR, a także około 2800 mieszkańców Charkowa i okolic - ofiar stalinowskiego terroru z lat 1937-1938. Są wśród nich Ukraińcy, Rosjanie i Żydzi.

Punktem centralnym liczącego 2,3 ha cmentarza jest ołtarz ofiarny, który - wraz ze ścianą z nazwiskami pomordowanych, krzyżem oraz podziemnym dzwonem - stanowi rodzaj otwartej kaplicy. Prowadzi do niej aleja z tabliczkami inskrypcyjnymi 3,8 tys. zabitych polskich oficerów. Cmentarz ma charakter ekumeniczny - wokół drogi są mogiły z krzyżami rzymskokatolickimi i prawosławnymi. W południowej części cmentarza umieszczono ściany z nazwiskami pomordowanych mieszkańców Charkowa; znalazły się tu też symbole innych wyznań.

Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje

Cmentarz polskich jeńców w Miednoje, zamordowanych w 1940 r. na mocy decyzji najwyższych władz ZSRR przez NKWD otwarto uroczyście 2 września 2000 roku z udziałem premiera Polski Jerzego Buzka i ministra spraw wewnętrznych Rosji Władimira Ruszajły.

W Miednoje - ok. 200 kilometrów na północny zachód od Moskwy - spoczywają szczątki ok. 6,3 tys. ofiar - w tym ok. 5 tys. policjantów, a także funkcjonariuszy Straży Granicznej, Korpusu Ochrony Pogranicza, żołnierzy Żandarmerii Wojskowej, Oddziału II Sztabu Głównego WP i pracowników wymiaru sprawiedliwości. Na cmentarzu w Miednoje nie ma grobów indywidualnych, a zalesiony teren z krzyżami okala pas tabliczek z nazwiskami ofiar.