Hasło testy – odmieniane jest przez wszystkie przypadki. Aktualnie o oczywiście w kontekście koronawirusa. Pamiętajmy jednak, że nie mniej ważne są też inne badania. Dzięki profilaktyce, możemy przecież uniknąć wielu bardzo groźnych chorób.

Badać trzeba się regularnie, a epidemia spowodowała, że nie zawsze było to możliwe. Co roku zbadajmy krew. Morfologia może wykluczyć wiele schorzeń. Te związane z sercem pokaże nam EKG. Warto pamiętać też o regularnym badaniu moczu. Dzięki niemu można odkryć nie tylko choroby nerek i dróg moczowych, ale także cukrzycę, nadciśnienie tętnicze i niektóre nowotwory. Skoro już o nich mowa to panie powinny raz w roku wykonać USG piersi, a mężczyźni odwiedzić urologa.

Anemia, choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca, choroby wątroby, tarczycy, nerek i innych narządów mają swoje odzwierciedlenie w wynikach badań laboratoryjnych:

1. Pełna morfologia

Morfologia krwi to badanie pozwalające na ocenę składników krwi obwodowej człowieka, dające pełen obraz ogólnego stanu organizmu. Badanie należy wykonać na czczo, dzień wcześniej można zjeść małą, lekkostrawną kolację. Przed pobraniem krwi warto wypić kilka łyków przegotowanej wody. W badaniu krwi ocenie podlegają krwinki białe i czerwone oraz płytki krwi. Morfologia ma szczególne znaczenie w diagnostyce takich schorzeń jak anemia, niedobór odporności, stany zapalne oraz infekcje. Należy wykonywać ją regularnie, raz w roku.

Normy wyników krwi

Erytrocyty (RBC – Red Blood Cell)niemowlęta – 3,8 M/µl, kobiety – 3,9–5,6 M/µl, mężczyźni – 4,5–6,5 M/µl
Hemoglobina (HGB)kobiety – 6,8–9,3 mmol/l lub 11,5–15,5 g/dl, mężczyźni – 7,4–10,5 mmol/l lub 13,5–17,5 g/dl
Hematokryt (HCT)dzieci do 15 lat: 35–39%,
MCV (Mean Corpuscular Volume)80–97 fl
MCH (Mean Corpuscular Hemoglobin)26–32 pg
MCHC (Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration)31–36 g/dl lub 20–22 mmol/l
Leukocyty (WBC – White Blood Cell)4,1–10,9 K/µl (G/l)
Limfocyty (LYM)0,6–4,1 K/µl
Monocyty (MONO)0,1–0,4 G/l
Trombocyty (PLT140–440 K/µl (G/l)

2. Badanie moczu

Ogólne badanie moczu to, zaraz po morfologii, najczęściej zlecane pacjentom badanie. Nic dziwnego, jest bardzo tanie, a może sporo powiedzieć o ogólnym stanie organizmu. Badanie moczu pozwala zdiagnozować choroby nerek, układu moczowego, wątroby, cukrzycę, żółtaczkę oraz choroby trzustki

Przed wykonaniem badania nie należy spożywać alkoholu, większych ilości kawy oraz herbaty i... żuć gumy. Żucie gumy powoduje obkurczanie pęcherzyka żółciowego, zwiększa ilość gazów i wydzielanie soków żołądkowych. Niewskazane jest również spożywanie przed badaniem jagód, buraków i większych ilości marchewki - mogą spowodować zmianę zabarwienia moczu.

Normy badania moczu (badanie osadu)

erytrocyty/Hbnieobecnea
esteraza leukocytównieobecnaa
azotynynieobecnea
erytrocyty≤3 wpw
leukocyty≤4 wpw
bakterienieobecne
nabłonki płaskie3–5 wpw
nabłonki okrągłenieobecne
wałeczki szkliste≤3 wpw
ziarnistenieobecne
leukocytowenieobecne
erytrocytowenieobecne
nabłonkowenieobecne
 

3. Badanie tarczycy

W ostatnich latach obserwujemy coraz większą zapadalność na choroby tarczycy, wielu lekarzy mówi wręcz o poważnym problemie społecznym, z którym, póki co, nie umiemy sobie poradzić. Niedoczynność oraz nadczynność tarczycy, guzki oraz nowotwory przez lata nie dają żadnych objawów - profilaktyka i szybka diagnostyka ma więc w ich przypadku szczególne znaczenie. 

Pierwszym krokiem do zdiagnozowania chorób tarczycy jest wykonanie badania TSH - kobiety powinny wykonywać je raz w roku. TSH to badanie z krwi, do którego przystępujemy na czczo, wynik otrzymujemy najczęściej już po 24 godzinach. Pacjentkom, u których podejrzewa się choroby tarczycy często zleca się również badanie FT3 i  FT4 (tzw. wolne hormony tarczycy) oraz przeciwciała tarczycowe anty-TPO, anty-TPG, a w poważniejszych przypadkach USG tarczycy, a nawet biopsję. 

4. Cytologia i USG piersi

Cytologia to badanie, które pozwala rozpoznać nowotwór szyki macicy - chorobę, na którą umiera w Polsce 1,5 tysiąca kobiet rocznie! To skuteczne, bezbolesne i całkowicie bezpieczne badanie, które pozwala wykryć stany przednowotworowe i nowotworowe w momencie, kiedy nie dają jeszcze żadnych objawów. Na cytologię najlepiej zgłosić się nie wcześniej, niż cztery dni od ostatniej miesiączki i nie później, niż cztery dni przed rozpoczęciem kolejnej. 

Jeśli skończyłaś trzydziestkę, raz w roku powinnaś również wykonać USG piersi. To nieinwazyjna metoda z użyciem fal ultradźwiękowych, pozwalająca wykryć pierwsze zmiany chorobowe piersi. Badanie najlepiej wykonać w pierwszej połowie cyklu, po tym okresie zwiększająca się ilość wody w piersiach może zafałszować wyniki. Przed badaniem warto również zrezygnować z dezodorantu!  

5. Przegląd stomatologiczny

Regularne wizyty u dentysty to podstawa zdrowego uzębienia. Taki przegląd powinnyśmy fundować sobie co najmniej raz w roku. Warto pamiętać, że wczesne wykrycie ubytków pozwala uniknąć bolesnego, długiego i często drogiego leczenia. Podczas przeglądu stomatologicznego dentysta nie podejmuje zazwyczaj żadnych działań - przeprowadza wywiad, sprawdza stan uzębienia, a jeśli zajdzie taka potrzeba, wykonuje zdjęcie RTG. Przed przeglądem zadbaj o higienę jamy ustnej i miej przy sobie szczoteczkę i pastę do zębów. 

Nieleczone zęby mogą być źródłem poważnych problemów zdrowotnych. Bóle zatok, powracająca angina, choroby trzustki, serca, a nawet cukrzyca - choć trudno w to uwierzyć za te choroby często odpowiada...zepsuty ząb.

Nie obawiaj się wizyty w placówkach medycznych!

Epidemia koronawirusa zmieniła oblicze służby zdrowia. Zmieniły się też nasze zachowania. Jesteśmy ostrożniejsi, postępujemy tak, by zmniejszyć ryzyko zakażenia COVID-19. A co z innymi chorobami - one przecież nie zniknęły. Gdy nam coś dolega, nie próbujmy tego "przeczekać", placówki medyczne są dobrze przygotowane do bezpiecznego leczenia, nie ma się czego obawiać.

Jeżeli jednak wolimy skorzystać ze zdalnego kontaktu z lekarzem albo po prostu nie mamy innego wyjścia, gdyż termin wizyty osobistej jest bardzo odległy, pamiętajmy, by dobrze przygotować się do takiej telekonsultacji.

Po pierwsze upewnijmy się, że zostanie ona zrealizowana nieodpłatnie, w ramach NFZ. Po drugie, spiszmy sobie listę naszych dolegliwości oraz pytań do lekarza, wówczas podczas rozmowy nic ważnego nie umknie. Nie trzeba martwić się też o dokumentację z wizyty czy receptę - zostaną wystawione tak, jak podczas osobistej wizyty u lekarza.