22 lipca Muzeum Armii Krajowej w Krakowie otwiera wystawę "Burza we Lwowie". Tego samego dnia zostanie przekazany na rzecz Muzeum pas wojskowy Zygmunta Szendzielarza ps. Łupaszko - żołnierza Armii Krajowej z Okręgu Wileńskiego.
Pamiątkę po majorze przechował Władysław Zalewski, pochodzący z Lwowa konserwator zabytków, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Pas Łupaszki otrzymał od Stanisława Dunaja - żołnierza Armii Krajowej, który jeszcze po wojnie walczył u boku Szendzielarza. Pan Stanisław nie ujawnił się po likwidacji oddziału i przedostał z bronią w okolice Mszany Dolnej, gdzie ułożył sobie życie na nowo. W latach 70. profesor Zalewski przebywał na urlopie w Mszanie i mieszkał w domu Pana Stanisława. "Po kilkuletnim pobycie w okresie letnim zawarł z nami znajomość, która pozwoliła mu na opowiadanie o swojej przeszłości" - wspomina profesor. Wtedy okazało się, że wciąż ukrywa swoją broń i pas należący do dowódcy.
Zygmunt Szendzielarz urodził się w 1910 roku. Uczęszczał do gimnazjum we Lwowie, a następnie w Stryju. Swoje losy związał z Wojskiem Polskim - był oficerem służby stałej 4 pułku ułanów. Walczył we wrześniu 1939 roku w ramach Wileńskiej Brygady Kawalerii, a po rozbiciu jego szwadronu usiłował dotrzeć do granicy węgierskiej. Nie udało mu się przedostać na Zachód, dlatego zatrzymał się we Lwowie, a następnie powrócił do Wilna, gdzie związał się z ZWZ-AK. W sierpniu 1943 roku został dowódcą V Brygady Partyzanckiej Okręgu Wileńskiego. Był aresztowany w kwietniu 1944 r., dowodził brygadą podczas akcji "Ostra Brama", a 23 lipca 1944 roku w wyniku otoczenia przez Sowietów formalnie rozformował oddział. Zarówno on, jak i jego żołnierze walczyli nadal z oddziałami Armii Czerwonej, NKWD i UB - aż do 1947 roku. W czerwcu 1948 roku został aresztowany, a następnie skazany na osiemnastokrotną karę śmierci. Został zamordowany 8 lutego 1951 r.; rok temu na terenie Kwatery na Łączce odnaleziono jego szczątki.
Pas majora Łupaszki dołączy do kolekcji osobistych pamiątek, których w Muzeum AK nie brakuje. W zbiorach znajdują się m.in. kartki z dziennika bojowego "Hubala", mundur garnizonowy Tadeusza Komorowskiego "Bora" czy rzeczy osobiste o. Adama Studzińskiego - kapelana spod Monte Cassino.
22 lipca, podczas wernisażu wystawy "Burza we Lwowie" zbiory Muzeum AK wzbogaci również obraz przedstawiający widok na lwowski pomnik Adama Mickiewicza.
(materiały prasowe)
