Albert Camus, francuski laureat nagrody Nobla w dziedzinie literatury, zginął w wypadku samochodowym 60 lat temu. Teraz jeden z badaczy opublikował książkę, w której stawia tezę, że pisarz został zamordowany na zlecenie sowieckiego KGB za jego antyradzieckie wypowiedzi - pisze brytyjski "The Guardian".
Albert Camus zginął 4 stycznia 1960 roku. Jechał razem ze swoim wydawcą Michelem Gallimardem samochodem. W pewnym momencie Gallimard stracił kontrolę nad autem i wjechał w drzewo. Camus zginął na miejscu, a jego współpracownik i przyjaciel zmarł kilka dni później.
Według oficjalnych ustaleń, do wypadku doszło na skutek awarii opony. Jak zauważa biograf autora "Dżumy" Herbert Lottman, specjaliści byli zdziwieni, że do takiej awarii doszło na pustej, prostej drodze.
Włoch Giovanni Catelli, wieloletni badacz Camusa, twierdzi jednak, że awaria była spowodowana przez radzieckie służby. Po raz pierwszy opisał to w 2011 roku dla gazety "Corriere della Sera". Catelli pisze, że w pamiętnikach czeskiego poety i tłumacza Jana Zabrany znalazł informacje, które sugerowały, że francuski noblista został zamordowany.
W lecie 1980 roku Zabrana napisał, że "wpływowy mężczyzna" powiedział mu, że KGB stoi za śmiercią Camusa. Radzieccy agenci mieli w jego samochodzie zainstalować specjalne urządzenie, które przebiło oponę, gdy samochód jechał z dużą prędkością.
Według Czecha, rozkaz zabicia Camusa wydał Dmitrij Szepiłow, ówczesny minister spraw zagranicznych ZSRR. Polityka miał oburzyć tekst noblisty o treści antyradzieckiej, który pisarz opublikował we francuskiej gazecie w 1957 roku. Sowieci mieli przygotowywać się do zamachu przez trzy lata.
Albert Camus publicznie opowiedział się po stronie Węgrów podczas powstania w 1956 roku. Skrytykował też działania Związku Radzieckiego, którego wojsko krwawo stłumiło zryw. Wspierał także rosyjskiego antysowieckiego pisarza Borysa Pasternaka.
Catelli w książce "Śmierć Camusa" bada nie tylko słowa Zabrana, ale także historię działań KGB we Francji. Stawia także pytanie, czy w ewentualny zamach na noblistę nie był zamieszany francuski rząd. Zdaniem Włocha, Camus szkodził relacjom francusko-sowieckim, przez co władze nie przeprowadziły dokładnego śledztwa.
Włoch ma jednak wielu przeciwników, m.in. córkę noblisty, Catherine. Ta zabroniła nawet Catelliemu cytować dzieła jej ojca. Podobnego zdania są niektórzy literaturoznawcy, twierdząc, że Zabrana miał wiele powodów, by uderzać w reżim komunistyczny.
Albert Camus był jednym z najbardziej uznanych europejskich intelektualistów XX wieku. Do jego najbardziej znanych dzieł należą "Dżuma" i "Obcy". W 1957 roku otrzymał nagrodę Nobla za "ogromny wkład w literaturę, ukazującą znaczenie ludzkiego sumienia".
