Niezgodne z konstytucją są przepisy, które przewidują automatyczne zwalnianie z policji i straży pożarnej osób chorych na AIDS lub przewlekłe zapalenie wątroby - orzekł Trybunał Konstytucyjny. Dodał, że konieczna jest pilna zmiana tych przepisów.

Zobacz również:

Miażdzący wyrok dla Sejmu ws. ustawy o szkolnictwie wyższym

Wyraźnie trzeba zaznaczyć, że Trybunał Konstytucyjny nie neguje, iż nosicielstwo wirusa HIV, chorowanie na AIDS i na przewlekłe zapalenie wątroby mają negatywny wpływ na przydatność do służby w policji i straży pożarnej. Przyczyną krytycznej oceny przepisów jest wyłącznie ich nadmierny rygoryzm i automatyzm - podkreślił w uzasadnieniu wyroku sędzia TK Wojciech Hermeliński. Dodał, że dotychczas osoby z takimi chorobami zawsze były uznawane za całkowicie niezdolne do służby na jakimkolwiek stanowisku, nawet jeśli to nie miało uzasadnienia medycznego i nie wynikało ze stopnia zaawansowania choroby.

Wniosek w sprawie tych przepisów - po przeanalizowaniu przypadku zwolnienia w 2009 roku z policji funkcjonariusza, u którego rozpoznano przewlekłe zapalenie wątroby - skierowała do TK Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz. Wskazała, że zgodnie z badaniami naukowymi podstawową metodą profilaktyki chorób wywołanych przez wirusy HIV bądź zapalenia wątroby nie jest ani zwalnianie nosicieli tych wirusów ze służby bądź pracy, ani ich izolowanie od społeczeństwa. RPO zaskarżyła kilka uregulowań z załącznika do pochodzącego z 1991 roku rozporządzenia dotyczącego trybu postępowania komisji lekarskich podległych szefowi MSW. Zgodnie z nimi policjanta lub strażaka uznaje się zawsze za całkowicie niezdolnego do pełnienia służby m.in. z powodu zachorowania na przewlekłe zapalenie wątroby (WZW) lub zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS).

Uznania przepisów za niekonstytucyjne chciała także Prokuratura Generalna. Również MSW przyznało w stanowisku przekazanym TK, że zaskarżone przepisy nie spełniają wymogu zgodności z konstytucją, a rozporządzenie z 1991 roku "nie odpowiada aktualnemu stanowi wiedzy o przewidzianych w załącznikach chorobach i ułomnościach" i jest w dużym stopniu "aktem prawnym zdezaktualizowanym". Ministerstwo zapewniło, że zaawansowane są już prace nad projektem nowej ustawy o komisjach lekarskich podległych MSW, który całościowo zajmie się kwestią orzecznictwa lekarskiego.

TK nie uwzględnił jednak wniosku MSW o odroczenie utraty mocy kwestionowanych przepisów. Jak wskazał w uzasadnieniu, przeciwko odroczeniu przemawia ranga naruszonych unormowań, w tym m.in. art. 30 ustawy zasadniczej odnoszący się do godności człowieka.

Ponadto - jak wskazał TK - rozpatrywane przepisy nie odnoszą się do okoliczności powstania chorób, podczas gdy zakażenie HIV bądź zapalenie wątroby może być "bezpośrednim rezultatem służby w policji lub straży" i podejmowanych przez funkcjonariuszy interwencji. Tymczasem osoby zakażone na służbie nie podlegają szczególnej ochronie i są bez żadnych skrupułów usuwane z policji i straży - mówił Hermeliński.

Sędzia zaznaczył też, że TK dostrzega ryzyko znacznego przedłużenia się prac legislacyjnych nad nową ustawą, zaś obowiązujące od ponad 20 lat rozporządzenie nie było systematycznie analizowane i aktualizowane mimo licznych zmian w wiedzy medycznej. Konieczna jest pilna, punktowa nowelizacja rozporządzenia w kierunku wskazanym w sentencji wyroku TK. Dokonane w ten sposób prowizoryczne zmiany będą zapewniały poszanowanie godności funkcjonariuszy w okresie przed wejściem w życie ewentualnej ustawy - powiedział.

MSW podkreślało już wcześniej, że obecnie przyjęto praktykę przenoszenia policjantów i strażaków chorych na AIDS lub przewlekłe zapalenie wątroby na stanowiska, które nie wiążą się z udziałem w akcjach.

Według danych resortu, od 2009 roku w policji odnotowano jeden przypadek nosicielstwa HIV i około 10 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu B lub C.

(edbie)