Dziesiątki zabitych osób, 240 budynków kompletnie zniszczonych, straty szacowane na miliony złotych - taki był efekt wybuchu trotylu w 1945 roku w Toruniu. Eksplodowały wagony wypełnione ładunkami wybuchowymi. W 66. rocznicę tamtych tragicznych, choć mało znanych wydarzeń, odsłonięto pamiątkową tablicę.

Do tej pory nie wiadomo, co było przyczyną wybuchu. Ci, którzy byli najbliżej, zginęli.

Zabrano nas do rozładowywania wagonów, które stały na torze naprzeciwko browaru. Rozładunek nie trwał długo, kazano nam pozostawić trzy wagony. Nie wiedziałem wówczas, że w jednym z nich znajdują się materiały wybuchowe - wspomina jeden z robotników zatrudnionych przy wagonach.

Mieszkańcy pamiętają przerażającą siłę eksplozji. Stałem wtedy w oknie, w mieszkaniu przy ulicy Kochanowskiego - opowiada pan Jan, były harcerz.

Podmuch był tak potężny, że wpadłem razem z oknami do pokoju. Dom pana Jana znajdował się w odległości około dwóch kilometrów od wybuchu. Nie było wtedy okien w Toruniu - dodał w rozmowie z reporterem RMF FM.

Wybuch zniszczył ówczesne centrum Podgórza, lewobrzeżnej dzielnicy Torunia, przed wojną samodzielnego miasta. Zawaliły się Urząd Miasta, browar, poczta, kino i dziesiątki domów. Poważnie ucierpiał zabytkowy kościół Św. Piotra i Pawła. Gruzy pochłonęły młodych i starych, kobiety i mężczyzn. Jedna z ofiar, dwuletnie dziecko, zmarło dzień po eksplozji.

Na odsłonięcie tablicy przyszli krewni ofiar wybuchu. Jeden z mężczyzn przyniósł znicz dla mamy. Siedzieliśmy w piwnicy, mama poszła ugotować obiad. Usłyszeliśmy huk i wybiegliśmy, wszystko się waliło. I było po wszystkim - opowiada.

Para starszego rodzeństwa wspomina brata. Też byliśmy w piwnicy, dlatego żyjemy. Z bratem to było tak... przepraszam - mówi mężczyzna i zaczyna płakać. Waliły się schody, uderzyły w drzwi od pokoju, w którym bawił się z rówieśnikami. On dostał drzwiami w główkę, zginął na miejscu - starszy pan walczy w głosem.

W dłoniach trzyma album ze zdjęciami sprzed 66 lat. Ze zdjęciami z pogrzebu. Trzydziestu jeden, zidentyfikowanych ofiar.