Chińczyk Gao Xingjian laureatem literackiej nagrody Nobla. Dziś ogłoszony zostanie laureat nagrody pokojowej.
Xingjian wyróżniony został "za dzieła o uniwersalnej wartości, gorzkiej wnikliwości i językowym geniuszu, które otworzyły nowe ścieżki dla chińskiej powieści i dramatu" - uzasadniła swój wybór Szwedzka Akademia.
Gao Xingjian urodził się 4 stycznia 1940 roku, w Ganzhou we wschodnich Chinach. Jego ojciec był urzędnikiem bankowym, a matka aktorką. To właśnie ona zainspirowała go do pisania. Od 13 lat Xingjian mieszka we Francji na statusie uchodźcy politycznego. Jest prozaikiem, tłumaczem, dramatopisarzem i krytykiem literackim. W czasie rewolucji kulturalnej został wysłany do obozu reedukacyjnego. Do 1979 roku nie mógł publikować swoich utworów, ani wyjeżdżać za granicę. W latach 1980-1987 publikował opowiadania, eseje i dramaty w chińskich magazynach literackich. Wtedy wydał też pierwsze książki. Jego wczesne dramaty inspirowane były sztukami Brechta, Artoda i Becketta.
W 1986 roku ostatecznie zakazano w Chinach wystawiania sztuk Gao Xingjiana. Aby uniknąć prześladowań podjął dziesięciomiesięczną wędrówkę po chińskiej prowincji Sichuan. Na wspomnieniach z tej podróży oparta jest powieść "Soul Mountain", określona przez Akademię Szwedzką jako "jedno z tych wyjątkowych dzieł literackich, nieporównywalnych z niczym innym w światowej literaturze". W 1987 roku Gao Xingjin opuścił Chiny i osiedlił się w Paryżu. Po masakrze na Placu Niebiańskiego Spokoju w 1989 roku wystąpił ostatecznie z Chińskiej Partii Komunistycznej.
Wiele książek Gao Xingjiana zostało przetłumaczonych na różne języki, a jego sztuki były wystawiane w teatrach całego świata. Tegoroczny noblista jest też ilustratorem własnych książek i miał kilka międzynarodowych wystaw swoich prac. W Polsce opublikowano jeden z utworów Xingjiana w dziewiątym numerze miesięcznika "Dialog" w 1987 roku. Był to "Przystanek" w przekładzie Jerzego Abkowicza. W tym samym numerze w artykule "Gao Xingjiana - sygnał ostrzegawczy dzikiego człowieka" zaprezentowano jego twórczość i sylwetkę.
Laureat literackiej nagrody Nobla - podobnie jak laureaci z medycyny, fizyki, chemii, ekonomii - otrzyma 10 grudnia z rąk Króla Szwecji dyplom, medal oraz dokument potwierdzający wysokość nagrody - 915 tys. dolarów. W tym samym czasie laureat Nagrody Pokojowej odbierze swoje wyróżnienie w Oslo z rąk przewodniczącego Norweskiego Komitetu Noblowskiego.
Zdaniem prof. Aleksandra Fiuta z Uniwersytetu Jagiellońskiego ”Nagroda Nobla staje się formą promocji pisarzy nieznanych, pochodzących z innego kręgu kulturowego. Mimo że Królewska Akademia nie kieruje się względami politycznymi to jednak gdzieś w podtekście istnieje potrzeba wyrównywania szans.”
Posłuchaj wypowiedzi prof. Aleksandra Fiuta:
Przyznanie Gao Xingjianowi nagrody Nobla przyjęto we Francji z zaskoczeniem. Jego książki, nawet „Góra duszy” uważana za najlepszą w dorobkunie nie były znane szerszej publiuczności. Wspomnianej powieści nie chciał opublikować żaden z renomowanych francuskich domów wydawniczych, gdyż zdaniem wydawców była ona po prostu "za długa".
00:20
